NSND Quang Thọ: Người tận hiến cho âm nhạc

73 tuổi đời và 52 năm ca hát liên tục, NSND Quang Thọ chính là một cây đại thụ của nền âm nhạc cách mạng Việt Nam. Tuy nhiên, cuộc đời ông như bao người khác cũng có những biến cố về sức khỏe do tuổi tác chi phối. “Một cơn tai biến nhẹ đã xảy ra với tôi vào sáng sớm đầu tháng 11/2020 sau buổi biểu diễn ở một địa phương. Với sự nỗ lực của bản thân, cùng sự chăm sóc tận tình của các thiên thần áo trắng tại bệnh viện Bạch Mai, cộng với sự động viên khích lệ của gia đình, đồng nghiệp, bạn bè, khán giả yêu quý nên tôi dần trở lại trạng thái bình thường”, NSND Quang Thọ chia sẻ sau lần thoát khỏi lưỡi hái tử thần.

NSND Quang Thọ

NSND Quang Thọ chia sẻ, ông sinh ra ở Quảng Ninh trong gia đình có 8 anh chị em: “Ông bà tôi ra Quảng Ninh làm trong khu mỏ, bố tôi là công nhân điện của Nhà máy cơ khí Cẩm Phả. Nhà tôi có 8 anh em, tôi làm thợ điện ở mỏ lộ thiên, nhiệm vụ là sửa chữa những máy xúc cỡ lớn. 3 em trai của tôi cũng theo tôi làm công nhân mỏ than và em gái thứ 4 cũng làm công nhân Nhà máy cơ khí Cẩm Phả”, NSND Quang Thọ cho biết.

Được nhận vào làm thợ điện, Quang Thọ được tuyển ngay vào đội văn nghệ của mỏ than Cọc 6. Ông cho rằng có được vinh dự này vì từ hồi học lớp 8 đã là quản ca của Trường cấp 3 Cẩm Phả. Đầu năm 1971, Quang Thọ được cơ quan chức năng tỉnh Quảng Ninh cử vào đội văn công xung kích của tỉnh phục vụ chiến trường miền Nam, cụ thể là đường Trường Sơn. Vào đến Tây Ninh, Quang Thọ đi hát cho bộ đội tình nguyện của ta ở Campuchia. Đó là ngã rẽ thứ hai của ông trong cuộc đời. “Lúc đó, tiếng hát của tôi là tiếng hát của một người lính”, NSND Quang Thọ chia sẻ.

Nhớ về khoảng thời gian 7 năm làm việc tại mỏ than ở Quảng Ninh, NSND Quang Thọ không khỏi xúc động. Ngay từ đầu khi vào làm việc ở mỏ, ông đã cùng khoảng 10 anh chị em đứng trên cái xe thùng, đường thì dốc, xóc… nhưng vẫn đi đến tất cả các mỏ than từ Mông Dương đến Uông Bí, kể cả ngày lẫn đêm cứ vừa đi vừa hát. Dù đến các mỏ chỉ hát vài bài, 11 show/ngày từ sáng đến khoảng 10 giờ tối thì Quang Thọ vẫn hát tốt.

NSND Quang Thọ chính là người thể hiện thành công ca khúc “Tôi là người thợ lò”. Về ca khúc này, NSND Quang Thọ thán phục trí tuệ, sự tưởng tượng phong phú của nhạc sĩ Hoàng Vân. Chẳng hạn như câu: “Mỗi khi lò thủng đón cơn gió nồm nam mát rượi”. Bởi khi đào lò thì có hai nhóm cùng đào rồi gặp nhau tại một điểm, giờ phút thiêng liêng nhất của người thợ lò đó là khi lò thủng. Đúng là không có một cơn gió nào, không có một điều hòa nào tả được cái sự mát rượi trong lòng người thợ lò.

Cuối năm 1972 ông trở ra miền Bắc và đi học ở Trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia). Sau khi tốt nghiệp, ông trở thành nghệ sĩ đơn ca của Nhà hát Ca múa Nhạc Việt Nam. Với kinh nghiệm thực tiễn và năng khiếu thanh nhạc, năm 1987, ông trở thành giảng viên khoa Thanh nhạc của Nhạc viện Hà Nội, đồng thời đảm nhiệm chức trưởng khoa từ năm 2000-2008.

NSND Quang Thọ là một giọng ca xuất sắc, một trong những ca sĩ hát opera hàng đầu của Việt Nam. Tên tuổi của NSND Quang Thọ gắn liền với hàng loạt tác phẩm kinh điển như Sông Lô (Văn Cao), Hướng về Hà Nội (Hoàng Dương), Ta tự hào đi lên ôi Việt Nam (Chu Minh), Hà Nội niềm tin và hy vọng (Phan Nhân), Sơn nữ ca (Trần Hoàn), Biệt ly (Dzoãn Mẫn), Tình ca (Hoàng Việt), Lá đỏ (Hoàng Hiệp)... Năm 1993 ông được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú và năm 2001 - Nghệ sĩ nhân dân.

Đã qua cái tuổi “thất thập cổ lai hy”, tuy nhiên NSND Quang Thọ vẫn cho thấy sự trẻ trung, đầy lòng nhiệt huyết và tình yêu lớn với âm nhạc. Trong nhiều sự kiện, chương trình trên sóng truyền hình... khán giả vẫn thấy NSND Quang Thọ đứng trên sân khấu thể hiện các bản nhạc cách mạng. Chỉ cần giọng hát ông cất lên, khán giả đã say đắm vì không hòa lẫn với bất cứ ai. NSND Quang Thọ chia sẻ, ông hát để giữ lửa nghề, thỏa mãn đam mê. Qua mỗi buổi biểu diễn, tình yêu âm nhạc trong ông được thăng hoa nhờ những tràng vỗ tay của khán giả.

Trở về sau tai biến, NSND Quang Thọ cho biết ông vẫn đang bận rộn với sự nghiệp ca hát và dạy hát của mình. Tuy đã nghỉ quản lý từ năm 2008 nhưng từ đó đến nay, NSND vẫn tham gia giảng dạy tại Khoa Thanh nhạc của Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, trường Sư phạm Nghệ thuật Trung ương và các trung tâm nghệ thuật khác để đào tạo các ca sĩ, nghệ sĩ tương lai. “Ngoài ra, tôi đang soạn một số giáo trình cho Khoa Thanh nhạc - Học viên Âm nhạc Quốc gia Việt Nam”, NSND Quang Thọ cho biết.

Và ít ai biết, nhờ ông mà đã có rất nhiều thế hệ học trò trưởng thành và trở thành những ca sĩ có tiếng trong làng âm nhạc từ sự dìu dắt của ông như ca sĩ Hoàng Thái, Tùng Dương, Khánh Linh, NSƯT Đức Long, NSƯT Việt Hoàn, Trọng Tấn, Đăng Dương… Đối với các học trò của NSND Quang Thọ, họ xem ông là một người thầy lớn và tận tụy, luôn sẵn lòng làm tất cả để học trò bay cao và vươn xa.