Ngày Thơ Việt Nam 2018: Hướng tới Ngày văn học Việt Nam

Bước sang lần tổ chức thứ 16, Ngày thơ Việt Nam 2018 do Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức tại Văn Miếu Quốc Tử Giám có nhiều điểm mới, thu hút đông đảo các tác giả là nhà thơ, nhà văn lớn của Việt Nam. Điểm nổi bật, khác lạ của Ngày thơ Việt Nam 2018 là diễn ra trong 4 ngày (từ 27/2 đến 2/3) chứ không diễn ra một ngày duy nhất vào Rằm tháng Giêng như mọi năm. Chính vì thế, Ngày thơ Việt Nam 2018 có nhiều hoạt động sôi nổi, diễn ra xuyên suốt vừa mang tính lễ hội vừa có tính học thuật.

Nhiều hoạt động sôi nổi và mới lạ trong Ngày thơ Việt Nam 2018

Tham dự ngày thơ, độc giả không những được nghe thơ, đọc thơ, ngắm nhìn thơ mà còn được giao lưu với các nhà văn, nhà thơ nổi tiếng, xem trình diễn thơ và thưởng thức các bài hát được phổ nhạc từ thơ mà còn được đắm chìm trong những không gian nghệ thuật độc đáo.

Biểu tượng chính của Ngày thơ Việt Nam 2018 là Cánh buồm thơ. Ban tổ chức đã chọn 50 câu thơ để tiến hành nghi thức thả thơ lên bầu trời, mang theo những khát vọng, niềm tin và vươn xa của thi ca Việt. Những câu thơ được chọn là những câu thơ tiêu biểu, đặc sắc, đại diện cho các thế hệ, tôn trọng tính đa dạng nhưng đã tập trung vào chủ đề đồng hành đất nước.

Trong khuôn khổ ngày thơ lần này, Ban tổ chức cũng đã mở triển lãm chân dung và hình ảnh các nhà văn Việt Nam tham gia cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 giúp công chúng có thêm những góc nhìn sâu sắc về lịch sử hào hùng của dân tộc, khơi dậy niềm tự hào và tình yêu quê hương đất nước trong mỗi người dân.

Năm nay, lần đầu Hội Nhà văn Hà Nội phối hợp Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức hai sân thơ: Truyền thống và Trẻ. Tại sân truyền thống, hoạt động trình diễn chứng kiến sự tham gia của các nhà thơ theo đuổi xu hướng đổi mới hiện nay như: Mai Văn Phấn, Vũ Quần Phương, Trần Quang Quý, Nguyễn Hữu Quý... với những tác phẩm xuất chúng, đi vào lòng người.

Đặc biệt, ngày thơ năm nay có nhóm tác giả đến từ Nhật Bản gặp gỡ, giao lưu với những người yêu thơ Việt Nam ở hai sân thơ, tạo sự tươi mới và tăng cường tình hữu nghị, gắn bó không chỉ trong lĩnh vực thi ca, văn học nghệ thuật mà còn ở góc độ hợp tác toàn diện giữa hai quốc gia Nhật Bản và Việt Nam.

Theo nhà thơ Hữu Thỉnh, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, ngày thơ không chỉ dừng lại ở giải trí mà còn chú trọng đến học thuật, chuyên môn. Vì vậy, trước ngày khai mạc, Hội Nhà văn Hà Nội phối hợp Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức hội thảo với chủ đề Thơ và những vấn đề của thơ đương đại và Hội thảo Đổi mới tư duy tiểu thuyết. Hai cuộc hội thảo này có ý nghĩa quan trọng, đưa ra những góc nhìn, quan điểm của các nhà văn, nhà thơ đối với thơ, văn xuôi nước ta.

Chính vì có hai cuộc hội thảo trên mà công chúng, giới làm nghề mới được nghe phân tích, bình luận rất sâu sắc, có giá trị của nhà thơ nổi tiếng Vũ Quần Phương: “Làm thơ đã thành niềm say mê của cả cộng đồng nhưng việc đọc thơ sao lại im ắng quá. Hầu hết các nhà xuất bản không đầu tư vào việc in thơ, bán thơ. Nhà thơ phải tự bỏ tiền in thơ, tự bán lấy thơ mà số đông là không biết bán và không bán được. Gửi hiệu sách, hiệu sách từ chối. Chỉ có đem tặng. Các tiết mục hài thường chọn nhà thơ làm nhân vật gây cười mà đặc trưng là ngớ ngẩn, túng tiền và ít tắm rửa. Sách giáo khoa trung học cũng tỏ ra lúng túng khi chọn thơ đương thời vào giảng dạy. Bản thân tôi có lần được hỏi, chỉ dám viết chạy bút: “thơ ta chưa thấy đi lên mà cũng không ai muốn tin nó xuống. Thơ đang đi ngang”.

Bên cạnh đó, nhìn về đời sống tiểu thuyết Việt Nam, nhà phê bình văn học Bùi Việt Thắng đánh giá, văn học/tiểu thuyết đang trong cuộc cạnh tranh sinh tử với truyền hình và nghệ thuật thứ bảy. Đó là một thực tế không thể làm ngơ. Văn hóa nghe nhìn như con khủng long đang ngoạm dần thị phần tinh thần của xã hội.

Phim ảnh với chức năng giải trí cao ngất đang giành giật công chúng trong tay các nhà văn ngày càng quyết liệt và hiệu quả. Văn học đang bị đẩy xa khỏi trung tâm văn hóa. Văn học/tiểu thuyết đang đi về đâu là một câu hỏi lớn không dễ trả lời ngay lập tức.

Một điểm đáng ghi nhận nữa tại Ngày thơ Việt Nam 2018 là chương trình nghệ thuật tại hai sân thơ cũng được Ban tổ chức lựa chọn rất kỹ lưỡng. Năm nay chỉ có một đơn vị là Học viện Múa Việt Nam được lựa chọn điều hành chương trình thay vì nhiều đơn vị như trước. Điều này giúp cho chương trình diễn ra thống nhất theo hướng trú trọng việc đọc, trình diễn thơ.

Bên cạnh đó, các tiết mục trình diễn được bố trí hài hòa, hấp dẫn ở cả hai sân thơ tạo không khí thêm sôi động, thu hút công chúng... chứ không như một “món lẩu thập cẩm” như các lần tổ chức trước mà người dân từng chứng kiến.

Nhiều người dân tham dự Ngày thơ Việt Nam 2018 tại Văn Miếu Quốc Tử Giám đánh giá, sự kiện lần này vẫn giữ được những nét đẹp truyền thống vốn có song các hoạt động đã được mở rộng với nhiều nét đổi mới, đa dạng, hấp dẫn hơn.

Theo nhà thơ Hữu Thỉnh, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, các hoạt động diễn ra liên tục, sôi nổi trong Ngày thơ Việt Nam 2018 vừa qua là bước chuẩn bị quan trọng để tiến tới việc đưa sự kiện này dần trở thành Ngày văn học Việt Nam, góp phần tôn vinh thơ, văn xuôi, lý luận phê bình và tiếp cận của công chúng với văn chương. Ngày thơ Việt Nam với cánh buồm đã căng gió và vươn tới những chân trời mới sáng đẹp, tốt tươi hơn!