Ngẫm chuyện đầu năm đi lễ

Ảnh minh họa

Ra Tết, người dân đi chùa lễ Phật còn là để tìm thấy những phút giây tĩnh tại sau những bộn bề, lo toan của năm cũ cũng như để cầu mong một năm mới an lành và tốt đẹp hơn.

Tuy nhiên, không phải ai khi đi lễ chùa cũng hiểu đúng lễ nghi nơi cửa Phật, thậm chí phần nào đó còn làm méo mó, sai lệch đi ý nghĩa của việc đi chùa. Trước những hiện tượng xảy ra phổ biến như hoang phí vung tiền lẻ tràn ngập khắp nơi, mê muội cầu tài lộc, chen lấn xô đẩy... tạo nên những hình ảnh xấu trong các mùa lễ hội.

Vì thế người người đi lễ cần phải hiểu đức Phật là một nhà tư tưởng chứ không phải là một vị thần. “Phật Giáo không phải là tôn giáo bản địa của người Việt, đó là một tôn giáo ngoại lai có nguồn gốc từ Ấn Độ. Phật Giáo được du nhập vào Việt Nam không hoàn toàn trực tiếp mà có thêm từ một vài nước thứ ba. Vì vậy Phật Giáo tại Việt Nam đã có nhiều bị thay đổi đi một phần và không còn nguyên bản như chính nơi xuất phát. Nên Phật Giáo ở Việt Nam có rất nhiều dòng khác nhau.

Nhưng nguy hại, trong một số bộ phận người dân, Phật Giáo đã bị nhận thức không đúng so với giá trị nguyên bản. Đó là ở sự nhận thức chưa đúng đắn về Đức Phật. Lối tiếp nhận đơn giản kiểu quan niệm của nhiều người Việt cho rằng Đức Phật trở thành một vị thần thánh có nhiều phép thần thông. Họ cho rằng Đức Phật càng gần gũi với họ càng tốt để dễ dàng ban phát, phù hộ cho mình.

Điều này dẫn đến tình trạng họ tìm đến Đức Phật để cầu xin cho mình những giá trị thực tiễn như tiền tài, may mắn, địa vị... trong cuộc sống mà quên đi rằng Đức Phật chỉ là một nhà tư tưởng và họ mới chính là chủ thể quyết định chính cuộc sống của mình và người đến cửa Phật mới chính là người quyết định cuộc sống cho mình.

Như ta đã thấy Phật Giáo là một tư tưởng triết học lớn, do đức Thích Ca Mâu Ni là người khởi xướng. Đức Phật là đại diện Phật Giáo chính là đại diện cho những tư tưởng triết học và giáo lý mà bản thân Phật Giáo muốn đem đến cho người dân. Đó là những khuyên răn về việc hướng thiện, về luật nhân quả tức là tự mình làm việc thiện sẽ nhận lại cho mình những điều tốt đẹp. Người đến thờ Phật để tu bản thân mình chứ không phải coi Đức Phật như một vị thánh đem đi điều không may mang đến điều tốt lành.

Việc dân dã hóa Đức Phật nay đã biểu hiện rất rõ. Ví dụ như việc thờ cúng tổ tiên không phải là một tôn giáo nhưng khi bắt đầu khấn nhiều người lại khấn câu đầu tiên là "Nam mô a di đà phật". Tín ngưỡng thờ mẫu không phải là phật giáo, nhưng khi nhiều người đến phủ Tây Hồ, phủ Dầy câu đầu tiên khấn cũng lại là "Nam mô a di đà phật". Hay là chuyện đi chùa thì lại cúng mặn, đốt vàng mã, thắp hương, công đức tiền lẻ bừa bãi... tất cả cũng đều bắt nguồn từ nhận thức sai lệch hoặc thiếu hiểu biết của người dân khi đến cửa Phật...