Xếp hạng tín nhiệm: Tạo lập niềm tin cho trái phiếu

Điểm tựa cho doanh nghiệp phát hành

FiinRatings một trong 2 doanh nghiệp Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực xếp hạng tín nhiệm vừa được Bộ Tài chính cấp phép đã chính thức công bố báo cáo xếp hạng tín nhiệm đầu tiên cho Công ty tài chính Tín Việt (VietCredit).

Theo ông Nguyễn Quang Thuân - Chủ tịch Tập đoàn FiinGroup - đơn vị sở hữu FiinRatings, việc doanh nghiệp này chính thức hoàn thành thương vụ xếp hạng tín nhiệm cho VietCredit và công bố trên toàn thị trường có thể xem là một bước ngoặt đối với thị trường xếp hạng tín nhiệm tại Việt Nam. Bởi suốt hơn 20 năm phát triển của thị trường chứng khoán trong nước vừa qua, việc xếp hạng tín nhiệm cho các doanh nghiệp nếu có thì đều được thực hiện bởi các tổ chức quốc tế như: Standard & Poor’s, Moody’s Investors Service, Fitch Ratings, DBRS…

Tính đến thời điểm hiện nay, Bộ Tài chính mới chỉ cấp phép cho 2 doanh nghiệp là FiinRatings và CTCP Xếp hạng Sài Gòn Phát Thịnh đủ điều kiện thực hiện cung cấp dịch vụ tín nhiệm. Tuy nhiên, thương vụ xếp hạng cho VietCredit là thương vụ đầu tiên do một định chế xếp hạng tín nhiệm trong nước thực hiện và được công bố trên toàn thị trường.

Xếp hạng tín nhiệm cao sẽ là cơ sở để các doanh nghiệp cạnh tranh phát hành trái phiếu ra công chúng

Theo FiinRatings, kết quả xếp hạng cho VietCredit vừa qua là kết quả xếp hạng tín nhiệm dài hạn cho doanh nghiệp với vai trò là nhà phát hành. FiinRatings chưa thực hiện xếp hạng công cụ nợ cho doanh nghiệp này. Tuy nhiên việc công bố trên toàn thị trường cũng là một bước tiến tích cực vì các phương pháp và tiêu chí đánh giá tín nhiệm cũng như khung xếp hạng mà FiinRatings áp dụng đã được xây dựng chặt chẽ theo những chuẩn mực quốc tế, có sự đồng hành liên tục của tổ chức S&P Global Ratings và ADB.

“Việc công bố xếp hạng tín nhiệm độc lập sẽ giúp các nhà đầu tư có thông tin đánh giá độc lập, làm cơ sở cho quyết định đầu tư và sở hữu trái phiếu, thực hiện các hợp đồng hoán đổi nợ và triển khai các công cụ nợ”, ông Thuân cho biết.

Mục tiêu của FiinRatings trong 2 năm 2021-2022 là tập trung xếp hạng cho khoảng 20-30 doanh nghiệp phát hành ở 4 nhóm ngành chính là: bất động sản, tài chính-ngân hàng, năng lượng và hàng tiêu dùng. Chính vì vậy, cơ hội để các nhà phát hành chọn lựa tổ chức xếp hạng tín nhiệm là khá gợi mở. Nhất là khi dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật Chứng khoán sửa đổi 2019 hiện nay đang được Bộ Tài chính trình Chính phủ ban hành. Trong đó có quy định, kể từ ngày 1/1/2023 một số trường hợp doanh nghiệp phát hành trái phiếu ra công chúng bắt buộc phải được xếp hạng tín nhiệm. Do đó, việc có thêm các đơn vị xếp hạng tín nhiệm độc lập sẽ giảm áp lực “xếp hàng chờ chấm điểm”. Từ đó, giúp thị trường trái phiếu doanh nghiệp minh bạch và phát triển bền vững.

Tạo thói quen xếp hạng tín nhiệm

Theo chuyên gia tài chính Nguyễn Trung Hiếu - Đại học Ngân hàng TP.HCM, so với nhiều quốc gia trong khu vực châu Á, hiện nay mức độ phát triển thị trường xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp tại Việt Nam vẫn đang ở giai đoạn khởi đầu. Do quy mô nhỏ và thiếu lực lượng nhân sự chuyên gia nên việc tạo lập niềm tin đối với các tổ chức xếp hạng tín nhiệm trong nước là rất khó khăn.

“Ngay cả khi Nghị định 88/2014/NĐ-CP của Chính phủ (quy định về dịch vụ xếp hạng tín nhiệm - PV) đã có khá nhiều quy định tương đồng với các quy tắc ở những quốc gia châu Á thì tình trạng hoài nghi, không tin tưởng, thậm chí phản đối hoạt động của các tổ chức xếp hạng tín nhiệm trong nước vẫn khá phổ biến”, ông Hiếu nói.

Trong khi đó, ông Ngô Thế Triệu - Tổng giám đốc Công ty quản lý Quỹ Eatspring Investment Việt Nam cho rằng, hiện nay nhu cầu xếp hạng tín nhiệm của doanh nghiệp rất lớn. Với sự phát triển khá nhanh của thị trường trái phiếu doanh nghiệp thì việc tạo lập thêm các đơn vị xếp hạng độc lập là rất cần thiết. Tuy nhiên, theo lộ trình đến năm 2030 Việt Nam là chỉ xây dựng tối đa khoảng 5 doanh nghiệp xếp hạng tín nhiệm. Điều này cho thấy số lượng đơn vị đủ điều kiện hoạt động trong lĩnh vực này là không nhiều và cần tiếp tục bổ sung để thị trường có nhiều lựa chọn.

Tuy nhiên ông Nguyễn Hoàng Dương - Phó vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và tổ chức tài chính (Bộ Tài chính) cho rằng, việc tạo lập thị trường xếp hạng tín nhiệm cần phải tiến hành theo lộ trình. Vì hiện nay pháp lý về xếp hạng tín nhiệm vẫn đang trong giai đoạn bổ sung, sửa đổi chưa hoàn thiện. Ngoài ra, nhà đầu tư cũng chưa có thói quen lựa chọn đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp có xếp hạng tín nhiệm. Chính vì vậy, trong thời gian tới Bộ Tài chính sẽ tiếp tục hoàn thiện các quy định về dịch vụ xếp hạng tín nhiệm làm cơ sở để các bộ, ngành nghiên cứu sửa đổi các quy định về an toàn vốn của các doanh nghiệp trong lĩnh vực ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm. Ngoài ra sẽ tập trung tuyên truyền, khuyến khích các tổ chức tài chính, nhà đầu tư ưu tiên rót vốn vào trái phiếu doanh nghiệp được xếp hạng tín nhiệm tốt. Từ đó tạo thói quen xếp hạng tín nhiệm cho nhà phát hành cũng như giảm thiểu tối đa rủi ro cho các nhà đầu tư khi tham gia thị trường trái phiếu phát hành ra công chúng.