Thực hiện kiến nghị kiểm toán: Thiếu chế tài, tăng chất nền kinh tế… khó thành?

	Muốn đầu tư được, phải coi trọng kiểm toán
	Phải kiểm toán kết quả định giá DN trước cổ phần hóa
	Kiểm toán Nhà nước chưa có đủ bằng chứng xác nhận số liệu nợ công

Luật Kiểm toán Nhà nước (KTNN) đã có hiệu lực từ 2016, nhưng đến nay chưa có nghị định về xử phạt hành chính trong thực hiện kiến nghị kiểm toán. Điều này khiến các kiến nghị kiểm toán không được thực hiện nghiêm túc, đã tác động lớn đến mục tiêu tăng chất lượng phát triển kinh tế. Bởi kiến nghị kiểm toán không chỉ là thu hồi nguồn tiền sai mục đích, mà còn yêu cầu các đơn vị thực hiện đúng các quy định của pháp luật về quản lý và tuân thủ…

Năm 2017, nhiệm vụ nặng nề

Theo định hướng, trọng tâm kiểm toán năm 2017 trong lĩnh vực NSNN sẽ tiếp tục đẩy mạnh kiểm toán tổng hợp để đánh giá toàn diện công tác quản lý, điều hành thu, chi ngân sách, xác nhận báo cáo quyết toán ngân sách địa phương, NSNN năm 2016 làm căn cứ để HĐND, Quốc hội phê chuẩn quyết toán ngân sách năm 2016.

Trong lĩnh vực đầu tư sẽ tập trung kiểm toán để đánh giá việc thực hiện Luật Đầu tư công, các Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường quản lý đầu tư từ nguồn vốn NSNN và vốn trái phiếu Chính phủ.

Trong lĩnh vực DN và các tổ chức tài chính - ngân hàng, sẽ kiểm toán việc tuân thủ của các DN được kiểm toán đối với các quy định của Luật DN năm 2014, Luật Giá năm 2012, Luật Kế toán năm 2003, Luật Các TCTD năm 2010 và các quy định về thuế, chuẩn mực kế toán và các văn bản quản lý nhà nước có liên quan.

Với định hướng xây dựng kế hoạch kiểm toán (KHKT) năm 2017 như trên, Tổng kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc cho biết, toàn ngành tập trung lựa chọn 211 đầu mối, đơn vị, chủ đề kiểm toán (tăng so với KHKT năm 2016 là 16 đầu mối, đơn vị, chủ đề kiểm toán) để tổ chức thành 228 cuộc kiểm toán, tăng so với KHKT năm 2016 là 8 cuộc kiểm toán.

Trong đó, lĩnh vực NSNN, ngoài kiểm toán Báo cáo quyết toán NSNN năm 2015 tại Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, dự kiến kiểm toán 14 bộ, cơ quan trung ương và 47 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Trong lĩnh vực DN và tổ chức tài chính - ngân hàng, ngoài 2 DN thuộc khối Quốc phòng dự kiến sẽ kiểm toán tại 39 đầu mối, gồm: Ngân hàng Nhà nước; 27 tập đoàn, tổng công ty nhà nước; 11 ngân hàng và các tổ chức tài chính, tín dụng, trong đó có 2 ngân hàng được Ngân hàng Nhà nước mua lại với giá 0 đồng...

Ngoài ra, KTNN cũng dự phòng nhân lực và thời gian để thực hiện kiểm toán kết quả tư vấn định giá và xử lý tài chính đối với các DN 100% vốn nhà nước, DN do các tập đoàn kinh tế nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ...

Rào cản vô hình

Theo ông Hồ Đức Phớc, 2017 là năm có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc đẩy mạnh thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016 - 2020 và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2020. Bên cạnh những thuận lợi, cũng còn không ít khó khăn, thách thức.

Riêng với ngành KTNN, Luật KTNN đã có hiệu lực 2016, nhưng đến nay chưa có Nghị định về xử phạt hành chính trong thực hiện kiến nghị kiểm toán khiến việc đôn đốc thực hiện kiến nghị kiểm toán rất khó khăn, kể cả mỗi lần sau khi có kiến nghị kiểm toán, KTNN đã đề nghị các bí thư tỉnh uỷ, các bộ trưởng… vào cuộc cùng chỉ đạo.

“Chúng tôi đòi như đòi nợ, đôn đốc nhiều lần. Chúng tôi đề nghị Quốc hội bổ sung thêm hành vi không thực hiện kiến nghị kiểm toán và kiến nghị Chính phủ ban hành nghị định về xử phạt hành chính hành vi không thực hiện kiểm toán”, ông Phớc nói.

Dẫn chứng trường hợp kiểm toán Tổng Công ty bia, rượu, nước giải khát Sài Gòn (SABECO), ông Phớc cho biết, đã yêu cầu SABECO nộp lại 408 tỷ trốn thuế thông qua đại lý, nhưng SABECO không tuân thủ. Sau khi có kết luận kiểm toán, SABECO còn tổ chức hội nghị mời các nhà khoa học, chuyên môn, quản lý, có cả các đồng chí trong Quốc hội tham gia, nói KTNN làm không đúng… không tạo điều kiện cho DN. “Báo chí đã chất vấn, KTNN đã giải thích, viện dẫn luật pháp và SABECO đã phải nộp 408 tỷ đồng”, ông Phớc cho biết.

Một trường hợp tương tự là việc cách đây một tháng, KTNN yêu cầu Tổng Công ty Cổ phần Bia – Rượu – Nước giải khát Hà Nội (HABECO) thực hiện kết luận kiểm toán nộp khoản tiền liên quan thuế tiêu thụ đặc biệt 931 tỷ đồng. Họ cũng không chịu nộp, cũng tổ chức hội thảo, nói KTNN không đúng.

“Chúng tôi đã tổ chức đối thoại giải thích, yêu cầu phải nộp, đôn đốc, lập biên bản nhiều lần thì vừa qua, họ nộp 2 lần, một lần 12 tỷ đồng và lần sau 127 tỷ. Ngay cả Bộ Công Thương cũng có văn bản gửi Chính phủ đề nghị không thực hiện kết luận kiểm toán”, ông Phớc nói.

Đánh giá về kết quả thực hiện kiến nghị kiểm toán năm 2015, KTNN cho biết đã tổ chức kiểm tra tình hình thực hiện kiến nghị kiểm toán năm 2015 tại hầu hết các đơn vị được kiểm toán. Tổng hợp sơ bộ kết quả thực hiện kiến nghị kiểm toán của các đơn vị được kiểm toán đến ngày 31/8/2016 cho thấy, tổng số kiến nghị xử lý tài chính các đơn vị được kiểm toán đã thực hiện 9.046/19.194 tỷ đồng bằng 47,1%, trong đó tăng thu, giảm chi 5.819/12.137 tỷ đồng bằng 48%. Số kiến nghị kiểm toán chưa được các đơn vị kiểm toán thực hiện, KTNN sẽ tiếp tục đôn đốc, tổ chức kiểm tra trong những tháng còn lại của năm 2016.