Tăng sức cầu tín dụng từ cơ chế, chính sách

Tín dụng đã tăng nhanh hơn

Từ tháng 3/2022 đến nay, Fed đã tăng lãi suất 525 điểm lên 5,25% - 5,5% như hiện nay. Lãi suất tăng đã ảnh hưởng tới đà tăng trưởng của kinh tế toàn cầu. Trong khi đó cuộc chiến tranh Nga – Ukraine kéo dài chưa có hồi kết… Ở trong nước, nền kinh tế Việt Nam hội nhập, mở cửa nên chịu tác động không nhỏ từ bối cảnh đầy khó khăn, phức tạp của thế giới.

Đối với hệ thống ngân hàng, Thống đốc cho biết, thị trường tiền tệ, ngoại hối cơ bản ổn định, tỷ giá được điều hành hợp lý. Tuy nhiên những vấn đề của thị trường bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp dù đã được quyết liệt xử lý nhưng chưa triệt để, nên cũng đã gây khó khăn cho hoạt động ngân hàng. Trước bối cảnh trên, thực hiện chủ trương của Quốc hội, Chính phủ, NHNN đã tích cực triển khai nhiều giải pháp để hỗ trợ nền kinh tế.

Thông tin cụ thể, ông Phạm Chí Quang - Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ cho biết, ngay từ đầu năm 2023 NHNN đã điều chỉnh giảm liên tục 4 lần các mức lãi suất điều hành với mức giảm 0,5-2,0%/năm, mặc dù lãi suất thế giới vẫn tiếp tục tăng và neo ở mức cao. Song song với đó NHNN chỉ đạo các TCTD, tiết giảm chi phí để giảm mặt bằng lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi và phát triển sản xuất, kinh doanh. Đến thời điểm này lãi suất VND cho vay bình quân của các giao dịch phát sinh mới của các NHTM giảm 2,2%/năm so với cuối năm 2022. Với tác động có độ trễ của chính sách sau 4 lần điều chỉnh giảm lãi suất và các biện pháp điều hành của NHNN, dự kiến mặt bằng lãi suất cho vay sẽ tiếp tục giảm trong thời gian tới.

Đối với chính sách tỷ giá, NHNN điều hành tỷ giá linh hoạt, phù hợp với tình hình thị trường trong và ngoài nước, can thiệp linh hoạt nhằm ổn định thị trường ngoại tệ. Trong hơn 9 tháng đầu năm 2023, thị trường ngoại tệ và tỷ giá diễn biến tương đối ổn định, thanh khoản ngoại tệ thông suốt, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp được đáp ứng đầy đủ. Đồng thời, NHNN thường xuyên rà soát, hoàn thiện cơ chế, văn bản quy phạm pháp luật trong hoạt động cấp tín dụng nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động của các TCTD, đáp ứng nhu cầu vay vốn của người dân, doanh nghiệp, nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng ngân hàng cho nền kinh tế.

Chia sẻ thêm chính sách tín dụng, bà Hà Thu Giang - Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) thông tin, thời gian qua, ngành Ngân hàng đã tích cực triển khai nhiều chương trình, chính sách, giải pháp về tín dụng góp phần tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất kinh doanh của người dân, doanh nghiệp. Đơn cử như triển khai Chương trình cho vay 120.000 tỷ đồng phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân và cho vay cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ; Chương trình cho vay 15.000 tỷ đồng đối với lĩnh vực lâm sản, thủy sản; Xây dựng và triển khai chính sách cơ cấu nợ giữ nguyên nhóm nợ theo Thông tư số 02/2023/TT-NHNN...

Với sự triển khai quyết liệt và nỗ lực của NHNN và ngành Ngân hàng, đến ngày 24/10/2023, tín dụng đối với nền kinh tế tăng 6,81% so với cuối năm 2022, trong đó từ tháng 5 trở lại đây đã tăng nhanh hơn; tín dụng đối với doanh nghiệp đạt gần 6,5 triệu tỷ đồng, chiếm trên 50% dư nợ toàn nền kinh tế.

Từ những kết quả đạt được, Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú đánh giá các chính sách từ đầu năm đến nay của NHNN là phù hợp, dù chưa đạt được yêu cầu nhưng đã hỗ trợ tích cực cho sự ổn định kinh tế vĩ mô, góp phần kiểm soát lạm phát.

Đồng bộ nhiều giải pháp thúc đẩy tín dụng

Chia sẻ tại hội nghị, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Nguyễn Quốc Hùng cho rằng, NHNN triển khai rất đầy đủ những chủ trương của Đảng, Chính phủ. Về phía các TCTD cũng triển khai các chỉ đạo của Chính phủ, NHNN rất kịp thời. Thực tế hiện nay, lãi suất đã ở mức rất thấp. Bản thân các ngân hàng cũng đang rất muốn cho vay, đặc biệt các khách hàng tốt. Vậy, vì sao cầu tín dụng thấp? Lý giải điều này, ông Hùng cho rằng, nguyên nhân là do cầu hàng hoá cả thế giới lẫn trong nước thấp dẫn đến doanh nghiệp sản xuất ra không bán được hàng. Trong bối cảnh đó, dù ngân hàng muốn cho vay nhưng doanh nghiệp cũng không sẵn sàng vay để thúc đẩy sản xuất kinh doanh.

Tổng giám đốc Vietcombank Nguyễn Thanh Tùng cho biết, từ đầu năm đến nay Vietcombank đã 9 lần giảm lãi suất với mức giảm từ 1,5-2,5%. Trong những ngành hàng trọng yếu với những khách hàng tốt Vietcombank cho vay với lãi suất dưới 3%/năm. “Với mặt bằng lãi suất giảm mạnh thì lãi suất không còn là vấn đề để doanh nghiệp cân nhắc có vay hay có đầu tư mới hay không như thời điểm quý II, quý III/2023. Quan trọng nhất thời điểm này là khả năng hấp thụ của doanh nghiệp”, ông Tùng khẳng định.

Ông Phạm Toàn Vượng, Tổng giám đốc Agribank chia sẻ, thời gian qua, ngân hàng cũng đã chủ động dùng nguồn lực tài chính để giảm lãi suất cho vay, chia sẻ khó khăn cho khách hàng thông qua 8 lần điều chỉnh giảm lãi suất huy động tiết giảm chi phí làm cơ sở điều chỉnh 5 lần giảm sàn lãi suất cho vay. Theo đó, ngân hàng giảm lãi suất cho vay ngắn hạn giảm từ 1,3% - 4%/năm tùy từng lĩnh vực. Ngân hàng này cũng giảm lãi suất trực tiếp đối với 440 nghìn tỷ đồng dư nợ hiện hữu với tổng số tiền lãi đã giảm khoảng 850 tỷ đồng cho 1,7 triệu khách hàng.

Ngoài ra, Agribank cũng triển khai nghiêm túc, quyết liệt các chương trình, chính sách tín dụng theo chỉ đạo của Chính phủ, NHNN. Riêng đối với gói hỗ trợ lãi suất 2% theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP, đến 30/9/2023 Agribank đã thực hiện hỗ trợ lãi suất cho khoảng 1.000 khách hàng với doanh số cho vay đạt trên 13.300 tỷ đồng, dư nợ trên 4.560 tỷ đồng, số tiền hỗ trợ lãi suất là 77 tỷ đồng. Ngoài ra, theo rà soát của Agribank có hơn 61.000 khách hàng với dư nợ hơn 36.000 tỷ đồng đủ điều kiện nhưng từ chối nhận hỗ trợ lãi suất.

Cũng có chung khó khăn khi triển khai gói hỗ trợ lãi suất 2%, đại diện MSB cho biết, dù đã nhanh chóng ban hành các quy định nội bộ, tăng cường công tác truyền thông, nhưng đến thời điểm hiện tại ngân hàng mới chỉ hỗ trợ lãi suất được 30,38 tỷ đồng trên tổng doanh số là 9.078 tỷ đồng. Vấn đề khó nhất khi triển khai chính sách này nằm ở tiêu chí để xác định khả năng phục hồi của doanh nghiệp chưa có hướng dẫn cụ thể. Đối với các doanh nghiệp kinh doanh đa ngành cũng rất khó tiếp cận bởi hạn chế trong việc xác định vốn vay trong lĩnh vực nào, có đáp ứng đủ điều kiện nhận ưu đãi hay không. Cùng với đó, thủ tục vay gói ưu đãi còn khá phức tạp nên khách hàng có tâm lý e ngại, từ chối nhận hỗ trợ.

Liên quan đến chính sách này, bà Hà Thu Giang cho biết, thời gian tới, NHNN sẽ quyết liệt thực hiện theo thẩm quyền các biện pháp để thúc đẩy triển khai chính sách hỗ trợ lãi suất theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP. Cùng với đó NHNN theo sát tình hình, kịp thời báo cáo cấp có thẩm quyền các vấn đề vượt thẩm quyền; chỉ đạo các NHTM tăng cường công tác thông tin truyền thông, hướng dẫn khách hàng, đối tượng thụ hưởng trong tiếp cận chính sách…

Tại hội nghị, một số NHTM kiến nghị NHNN rà soát, xem xét điều chỉnh quy định tại Thông tư 02/2023/TT-NHNN cho phù hợp, đảm bảo cho các TCTD trong giai đoạn khó khăn này có thêm nguồn lực để chia sẻ với doanh nghiệp và nền kinh tế.

Ghi nhận kiến nghị, lãnh đạo NHNN cho biết cũng sẽ theo dõi, giám sát chặt chẽ việc triển khai chính sách cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn theo Thông tư 02/2023/TT-NHNN; kịp thời hướng dẫn, tháo gỡ vướng mắc phát sinh trong triển khai thực hiện.