Tài sản công “treo” vẫn chờ pháp lý mới

Cởi mở nhưng vẫn còn nút thắt

Theo ghi nhận từ Cục Quản lý tài sản công (Bộ Tài chính), trong năm 2020 vừa qua, để hoàn thiện dự thảo nghị định bổ sung, thay thế Nghị định 167/2017, đơn vị này đã trực tiếp phối hợp với nhiều bộ, ngành, địa phương để thống kê, rà soát những tài sản công cần xử lý, sắp xếp lại.

Hiện dự thảo nghị định mới thay thế Nghị định 167/2017 đã được hoàn thiện và trình Chính phủ. Trong đó có những nội dung khá mới mẻ, quy định theo hướng cởi mở, tạo điều kiện cho các bộ, ngành, địa phương xử lý nhanh các vướng mắc trong quá trình sắp xếp, bố trí lại các tài sản công. Tuy nhiên, do tính chất phức tạp của các văn bản luật liên quan nên đến nay nghị định mới vẫn chưa được Chính phủ chính thức ban hành.

Gỡ nút thắt xử lý tài sản công sẽ tạo điều kiện cho hàng nghìn dự án hoàn thành kịp tiến độ

Ghi nhận từ cộng đồng DN cho thấy, điểm mới nổi bật trong dự thảo nghị định thay thế Nghị định 167/2017 là Bộ Tài chính đã sửa đổi một số nội dung trước đây được quy định ở Điều 28. Theo đó, cho phép các bộ, ngành, địa phương được chủ động hơn trong việc đề xuất và trình Chính phủ các phương án xử lý, sắp xếp lại đối với từng tài sản công trong các dự án cụ thể.

Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM cho rằng, điểm đổi mới này là hết sức cần thiết, vì theo những quy định trước đây của Nghị định 167/2017 thì các tài sản công nằm ngoài thẩm quyền quyết định của UBND cấp tỉnh đều gặp nhiều khó khăn trong quá trình xử lý. Chỉ tính riêng tại TP.HCM, từ khi Nghị định 167 có hiệu lực đã có gần 160 dự án, mặt bằng có sử dụng quỹ đất công thuộc diện bị xử lý, sắp xếp lại đã không thực hiện được khiến các dự án chậm tiến độ hoặc phải dừng thi công, gây ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của DN và người dân. “Nay nếu được cởi mở thì quá trình xử lý có thể sẽ được đẩy nhanh hơn, vừa giảm được thiệt hại cho nhà đầu tư vừa hỗ trợ nguồn thu tốt hơn cho ngân sách”, ông Châu hy vọng.

Tuy nhiên, cũng theo các DN bất động sản, mặc dù đã tạo ra “lối thoát” đối với việc xử lý các tài sản công nằm trong các dự án hạ tầng, nhưng dự thảo nghị định mới vẫn chưa bao quát được tất cả những trường hợp cần cởi mở về mặt pháp lý đầu tư. Chẳng hạn, mặc dù Điều 28 Nghị định 167 đã được sửa đổi, bổ sung ngay ở Điều 1 dự thảo nghị định mới, nhưng việc bàn giao các quỹ đất công cho chính quyền địa phương vẫn chỉ được áp dụng cho các dự án nhà ở xã hội. Điều này có nghĩa là các quỹ đất khác như quỹ đất dành cho giao thông, dành cho các công trình y tế, giáo dục, thậm chí những quỹ đất chung trong phạm vi các dự án chung cư thuộc diện cải tạo, xây dựng lại (theo Nghị định 101/2015), như: hành lang, cầu thang, diện tích ngoài ranh đế nhà chung cư… đều sẽ gặp lúng túng khi xử lý.

Bên cạnh đó, việc dự thảo nghị định mới vẫn quy định khá chặt chẽ đối với việc bán các tài sản trên đất khi quỹ đất có các cấu phần liên quan đến đất công cũng sẽ khiến chủ đầu tư các dự án gặp khó khăn và người mua nhà, đất bị chậm trễ trong các khâu hoàn thiện pháp lý sở hữu tài sản khi đã hoàn thành các nghĩa vụ tài chính.

Sẽ tập trung xử lý trong năm nay

Theo thống kê của Sở Tài nguyên và Môi trường và Sở Xây dựng TP.HCM, hiện trên địa bàn thành phố còn hơn 11.000 căn hộ và nền đất tái định cư bỏ trống, chưa được bố trí sử dụng; gần 200 khu đất công đã sử dụng sai mục đích và 110 khu đất công còn bỏ trống.

Để tích cực xử lý những tài sản công cần phải sắp xếp, bố trí sử dụng lại, thời gian qua TP.HCM đã thành lập Ban Chỉ đạo 167 nhằm trực tiếp kiểm tra, đốc thúc quá trình xử lý, thay đổi mục đích sử dụng các tài sản công. Trung tâm Phát triển quỹ đất TP.HCM, trong 5 năm qua cũng đã bán đấu giá thành công 8 khu đất, thu về ngân sách nhà nước hơn 1.700 tỷ đồng. Hiện đơn vị này cũng đang quản lý trên 120 khu đất thuộc đối tượng xử lý, sắp xếp theo Nghị định số 167. Trong đó, cũng đã khai thác tạm thời 41 khu đất bằng hình thức cho thuê ngắn hạn với số tiền thu được khoảng hơn 110 tỷ đồng.

Tuy nhiên, trong năm nay để gấp rút cho kế hoạch ban hành nghị định mới thay thế Nghị định 167/2017, hoạt động rà soát các quỹ đất công sẽ tiếp tục được đẩy mạnh, gắn chặt với những mục tiêu cổ phần hóa các DN Nhà nước trên địa bàn và giảm tránh tối đa các thất thoát, lãng phí ngân sách khi tài sản công bị sử dụng sai mục đích.

Ở quy mô cả nước, bà Tạ Thanh Tú - Phó Cục trưởng Cục Quản lý tài sản công cho biết, năm qua đơn vị này đã có công văn đề nghị 14 bộ, cơ quan Trung ương báo cáo danh sách các cơ sở nhà, đất hiện đang sử dụng làm trụ sở làm việc của các đơn vị để tập hợp và đưa ra các hướng xử lý phù hợp. Trong đó, việc hoàn thiện và ban hành sớm Nghị định thay thế Nghị định 167/2017 sẽ được ưu tiên thực hiện theo hướng DNNN sắp xếp, xây dựng phương án sử dụng nhà, đất minh bạch trước khi lập phương án cổ phần hóa nhằm khắc phục tình trạng DN có đất không sử dụng nhưng không trả lại cho địa phương, DN cho thuê đất nhưng đất đó là của Nhà nước, DN không muốn xử lý đất đai triệt để vì đang thu lợi từ đất nên không tích cực xử lý.