Sức bật từ nhà đầu tư cá nhân

Làn sóng nhà đầu tư mới tham gia thị trường chứng khoán bắt đầu bùng nổ từ nửa đầu năm 2021 và có những thời điểm gây quá tải và làm nghẽn mạng trên sàn TP.HCM. Nhiều doanh nghiệp niêm yết chuyển sang sàn Hà Nội nếu không muốn phải sửa lệnh, hủy lệnh. Chỉ đến khi tập đoàn công nghệ FPT vào cuộc, cung cấp hạ tầng mới, sàn TP.HCM mới đủ sức chịu đựng trước làn sóng của nhà đầu tư mới tăng vọt trong một thời gian ngắn. Theo thống kê của Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HoSE) về giá trị giao dịch trong thời điểm khiến HoSE tê liệt: tháng 5/2021 bình quân mỗi ngày đã vượt lên trên 22.100 tỷ đồng, con số này tháng 4/2021 là 16.600 tỷ đồng và tháng 12/2020 là 12.700 tỷ đồng.

Lý giải về sự nổi lên của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán, giới phân tích chứng khoán cho biết, đại dịch Covid-19 lây lan mạnh khiến hoạt động sản xuất kinh doanh bị đình trệ. Dòng vốn đầu tư cho sản xuất kinh doanh vì thế đã bị hút phần nào sang chứng khoán.

Trào lưu nhà đầu tư cá nhân “đánh” chứng khoán nở rộ, nhân viên văn phòng, sinh viên đua nhau đầu tư chứng khoán. Tranh thủ thị trường sôi động các doanh nghiệp niêm yết cũng đua nhau phát hành cổ phiếu, công ty chứng khoán liên tục tăng vốn để mở rộng quy mô đáp ứng nhu cầu thị trường ngày một lớn dần.

Tuy nhiên, rủi ro đối với các nhà đầu tư cá nhân cũng tăng theo việc sử dụng đòn bẩy tài chính lớn. Rủi ro càng thêm lớn khi phần đông các nhà đầu tư cá nhân chỉ đầu tư theo xu hướng bầy đàn, theo nhà đầu tư lớn. Những nhà đầu tư chuyên lướt sóng này thường chọn cổ phiếu theo kỳ vọng tăng giá, chứ không căn cứ trên việc cổ phiếu đó được định giá cao hay thấp, doanh nghiệp phát hành kinh doanh hiệu quả thế nào. Đơn cử, thời điểm cuối năm 2021 đang có xu hướng đầu tư những cổ phiếu có giá trị nhỏ trên thị trường UPCoM và nhà đầu tư cá nhân lại tập trung hết vào đó. Trong khi trên sàn HoSE, HNX các cổ phiếu ngân hàng lớn, bất động sản… lại có những phiên đứng lại hoặc giảm điểm.

Trái ngược với tâm lý của nhà đầu tư cá nhân, khối ngoại thường đầu tư theo giá trị nền tảng doanh nghiệp. Mỗi khoản đầu tư cổ phiếu vào một doanh nghiệp, nhà đầu tư ngoại đều vạch ra lộ trình cụ thể và đến hạn sẽ bán chứng khoán ra để thu lợi nhuận về.

Nếu như trước đây khối ngoại có sức ảnh hưởng trên thị trường chứng khoán Việt Nam thì năm 2021 nhà đầu tư cá nhân lại áp đảo, khối ngoại bán ròng bao nhiêu cá nhân mua hết bấy nhiêu. Số liệu thống kê từ đầu năm đến ngày 15/12/2021 cho thấy, tổng giá trị bán ròng của khối ngoại đạt hơn 60.500 tỷ đồng, gấp hơn ba lần so với năm 2020 (18.794 tỷ đồng). Theo đó, quy mô giao dịch của khối ngoại năm 2021 chỉ còn khoảng 7% so với mức hơn 20% của những năm trước.

Vì sao khối ngoại bán ròng? Giới chuyên gia cho biết, trong tình hình dịch bệnh nhà đầu tư nước ngoài có xu hướng bán ròng ở những thị trường cận biên và mới nổi, dịch chuyển về những thị trường phát triển vì kỳ vọng khả năng phục hồi kinh tế nơi đó nhanh hơn. Tuy nhiên, các lãnh đạo HoSE cho rằng, nhà đầu tư ngoại bán chứng khoán nhưng vẫn đang chờ cơ hội đầu tư trở lại, dòng tiền vẫn nằm trên tài khoản của các ngân hàng.

Mặc dù, 90% lượng giao dịch trên thị trường chứng khoán Việt Nam năm 2021 thuộc về các nhà đầu tư cá nhân và những nhà đầu tư mới tham gia thị trường. Nhưng ngoài khối ngoại, thị trường còn có những nhóm nhà đầu tư tổ chức trong nước. Đây mới là người tạo lập và xoay chuyển thị trường.

Nhận định về xu hướng thị trường chứng khoán năm 2022, theo giới chuyên môn, sẽ phụ thuộc rất nhiều vào khả năng phục hồi của nền kinh tế. Khi hoạt động sản xuất kinh doanh phục hồi những nhà đầu tư lớn sẽ trở lại đầu tư vào các công ty có nền tảng tốt. Theo đó, có thể sẽ có một lượng tiền rút đi khỏi thị trường tập trung vào đầu tư tạo ra giá trị cho nền kinh tế thực và có thể trên sàn cũng giảm bớt một lượng nhà đầu tư cá nhân vốn chỉ tìm kiếm lợi nhuận từ lướt sóng.

Theo số liệu thống kê của Trung tâm Lưu ký chứng khoán, trong tháng 11/2021, lượng tài khoản chứng khoán mở mới của nhà đầu tư cá nhân lần đầu tiên đạt trên 200.000 tài khoản. Tính bình quân 11 tháng năm 2021, mỗi tháng thị trường chứng khoán có trên 100.000 cá nhân trong nước mở mới tài khoản, đưa tổng tài khoản chứng khoán 11 tháng lên 1,3 triệu; gấp 3,3 lần so với năm 2020 và cao hơn mức 1,18 triệu tài khoản của năm gần đây.