Quản trị công ty tốt: Cơ sở vững chắc để phát triển bền vững

	Về quản trị công ty các DN niêm yết
	Minh bạch thông tin hỗ trợ DN niêm yết
	Nâng cao hiệu năng quản trị công ty

Kết quả chấm điểm quản trị công ty (QTCT) vừa được Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) công bố cho thấy: DN có QTCT tốt hơn sẽ có kết quả kinh doanh và giá trị thị trường cao hơn.

Mối quan hệ cộng hưởng

351 DN được đánh giá trong chương trình năm nay có điểm QTCT trung bình đạt 46,52%, trong đó chỉ có 141/351 DN niêm yết có điểm QTCT cao hơn mức trung bình. Các DN niêm yết thuộc nhóm HNX30 có điểm QTCT trung bình cao hơn 7,17% so với DN niêm yết trên HNX nói chung.

“Kết quả đánh giá cho thấy, các DN niêm yết tập trung nhiều hơn vào thực hiện các tiêu chí tuân thủ với tỷ lệ điểm dành cho các tiêu chí này là 54,96%. Trong khi đó, việc thực thi các tiêu chí mang tính thông lệ vẫn còn thấp và dưới mức trung bình”, đại diện HNX nói và cho biết, điểm QTCT không có sự khác biệt đáng kể giữa các ngành, trong đó chỉ có 2 ngành có điểm QTCT trung bình cao hơn 50% là ngành Tài chính và Y tế.

Đối với các DN niêm yết có vốn nhà nước, tỷ lệ nắm giữ của nhà nước càng cao thì chất lượng QTCT càng cao. Bên cạnh đó, các DN niêm yết có vốn sở hữu nước ngoài cũng có chất lượng QTCT tốt hơn so với các DN niêm yết không có vốn nước ngoài và tỷ lệ sở hữu nước ngoài càng cao thì điểm chất lượng QTCT càng cao.

Các DN niêm yết tập trung nhiều hơn vào thực hiện các tiêu chí tuân thủ

Các DN niêm yết có chức danh chủ tịch HĐQT và tổng giám đốc tách biệt có điểm QTCT trung bình tốt hơn (đạt 47,35%) so với các DN niêm yết có Chủ tịch kiêm nhiệm tổng giám đốc (đạt 44,59%). Đối với các DN niêm yết có từ 2 tiểu ban HĐQT theo quy định tại Thông tư 155/2015/TT-BTC thì điểm trung bình là 55,12%, trong khi đó các DN niêm yết chỉ có 1 tiểu ban HĐQT có điểm trung bình là 46,87% và đối với các DN niêm yết không thành lập tiểu ban, điểm trung bình QTCT chỉ là 46,05%. Ngoài ra, các DN niêm yết có quy chế nội bộ về QTCT có điểm trung bình là 53,21%, cao hơn so với các DN niêm yết không có (44,50%).

Theo bà Nguyễn Thị Hoàng Lan, Phó tổng giám đốc phụ trách HNX, điểm QTCT có mối quan hệ tích cực với kết quả kinh doanh của DN (được đo bằng ROE, ROA) và giá trị thị trường của DN (được đo bằng chỉ số TobinQ, TobinQ1 và giá cổ phiếu). Kết quả cho thấy với mỗi 1% tăng của điểm QTCT đồng nghĩa với việc ROA tăng 0,42% và ROE tăng 0,98%. Đây cũng là một thực tế để các DN có thể tự xem xét và thúc đẩy DN quan tâm hơn nữa tới việc thực thi tốt hơn các quy định, thông lệ về QTCT. QTCT tốt là cơ sở vững chắc để phát triển DN một cách bền vững.

Những năm gần đây, Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới. Việc tham gia Cộng đồng kinh tế ASEAN, Hiệp định thương mại tự do với EU, nhất là việc ký kết Hiệp định thương mại xuyên Thái Bình Dương (TPP), đã đặt ra yêu cầu cho cộng đồng DN tiến tới áp dụng các chuẩn mực và thông lệ QTCT chung của khu vực và thế giới. Đồng thời, khuyến khích các DN triển khai áp dụng các thông lệ QTCT nhằm cải thiện môi trường kinh doanh và thu hút nhà đầu tư quốc tế.

HNX “thúc” DN hội nhập

“Từ năm 2012, hàng năm HNX triển khai chương trình đánh giá Công bố thông tin và minh bạch đã nhận được sự quan tâm của các DN trên thị trường và được các cơ quan quản lý, các tổ chức quốc tế đánh giá cao. Năm 2017, chương trình đã được nâng lên một bước, tập trung vào đánh giá chất lượng QTCT chứ không chỉ đánh giá công bố thông tin và minh bạch”, đại diện HNX cho biết.

Chương trình đánh giá QTCT nhằm đánh giá công tác áp dụng và triển khai các hoạt động QTCT của các DN niêm yết trên HNX, qua đó đánh giá thực trạng QTCT của các DN, tăng cường nhận thức, thực thi các quy định và thông lệ tốt về QTCT cho các DN niêm yết trên HNX và cộng đồng DN nói chung; chỉ ra các điểm mạnh, điểm yếu để từ đó có những đề xuất giúp cơ quan quản lý và DN nâng cao chất lượng QTCT một cách toàn diện.

Chủ tịch HĐQT HNX, ông Nguyễn Thành Long chia sẻ, HNX luôn hướng tới 3 mục tiêu cụ thể và xuyên suốt đó là tạo một “môi trường thân thiện”, “một hệ thống DN chất lượng” và trên nền tảng “nhà đầu tư hiểu biết” và luôn đồng hành cùng DN trong công cuộc gia tăng giá trị cho DN. Ngoài các biện pháp kỹ thuật làm tăng thanh khoản cho thị trường, tạo thêm hàng hóa cho thị trường, giúp thị trường sôi động hơn, thì việc quảng bá tuyên truyền về QTCT là các giải pháp mà HNX coi là cốt lõi và quan trọng mà có thể tạo ra các giá trị cho DN. Báo cáo kết quả Chương trình đánh giá chất lượng QTCT cũng đã cho thấy rằng, QTCT tốt có tác động tích cực đến khả năng huy động vốn, từ đó làm gia tăng quy mô vốn hóa, tổng tài sản của DN; đồng thời, có tác động tốt tới kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của DN.

Tuy nhiên để DN và TTCK Việt Nam phát triển bền vững hơn, các chuyên gia khuyến nghị, các cơ quan quản lý TTCK cần xây dựng một cơ quan điều phối cấp Bộ Tài chính về QTCT nhằm tập hợp và phân bổ các nguồn lực một cách có hiệu quả trong công cuộc nâng cao chất lượng QTCT cho TTCK Việt Nam, đồng thời đảm bảo các hoạt động được tổ chức một cách nhất quán, theo đúng định hướng phát triển của nhà nước. Cơ quan quản lý TTCK cũng cần sớm thành lập một đơn vị độc lập (trung tâm QTCT, Viện QTCT) phụ trách đào tạo quản trị viên; thiết lập mạng lưới quản trị viên; đánh giá chất lượng QTCT cho toàn TTCK và soạn thảo các hướng dẫn, cẩm nang về QTCT.

Đồng thời với đó là Ban hành Bộ Nguyên tắc QTCT kèm các văn bản hướng dẫn áp dụng làm cơ sở để các DN niêm yết có thể học hỏi và áp dụng các thông lệ QTCT phù hợp với tình hình thực trạng QTCT tại Việt Nam. Hướng tới việc nghiên cứu và áp dụng khung đánh giá QTCT cho toàn bộ các DN niêm yết trên TTCK.

DN cũng cần có các phương án phòng tránh và xử lý các xung đột lợi ích; nâng cao hiệu quả hoạt động của HĐQT và ban kiểm soát thông qua việc áp dụng các thông lệ QTCT tốt; thúc đẩy các hoạt động về môi trường, xã hội và người lao động.