Liêm chính là trái tim của DN

	Bổ sung cơ sở pháp lý cho hệ thống kiểm soát nội bộ ngân hàng
	Kém liêm chính DN khó bay xa

"Khi các hệ thống kiểm soát và tuân thủ của DN không được áp dụng hoặc không thực hiện đúng chức năng thì các hành vi xấu dễ có cơ hội nảy sinh trong các công ty và vượt ra ngoài biên giới thông qua các chuỗi cung ứng, đầu tư và thương mại toàn cầu", TS. Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) nhấn mạnh tại Hội thảo tham vấn ý kiến các bên nhằm hoàn thiện xây dựng Dự thảo Báo cáo nghiên cứu “Áp dụng cơ chế kiểm soát nội bộ và bộ quy tắc ứng xử tại các DN Việt Nam: Thực trạng và một số khuyến nghị”.

Cải cách thể chế và hành động của DN là "hai chân" của sự phát triển

Chủ tịch VCCI cho rằng: "Nếu sự sáng tạo là khối óc thì sự liêm chính là trái tim của DN. Làm kinh doanh cần có trái tim và khối óc".

Kết quả nghiên cứu thu được từ 239 DN tham gia cuộc khảo sát và 40 DN tham gia vào các cuộc phỏng vấn sâu đã cho thấy một tỷ lệ lớn các DN còn hiểu chưa đúng hoặc chưa đầy đủ về khái niệm kiểm soát nội bộ và bộ quy tắc ứng xử, cụ thể có nhiều DN cho rằng kiểm soát nội bộ chỉ đơn thuần là trách nhiệm của kiểm soát viên nội bộ chứ không phải là vấn đề quản trị DN. Trong số đó, chỉ có 50% - 60% DN cho thấy họ hiểu rõ về kiểm soát nội bộ và bộ quy tắc ứng xử cũng như vai trò quan trọng đối với sự phát triển bền vững của DN.

Đáng nói trong mối quan hệ với cơ quan nhà nước, hai vấn đề quan trọng cần xem xét đó là một tỷ lệ lớn các DN đã vi phạm một số các quy định; và việc chi trả chi phí không chính thức cho các cán bộ nhà nước dường như là một thông lệ kinh doanh phổ biến mang tính văn hóa ở Việt Nam.

Để giải thích hay biện minh cho việc này, các DN đã đưa ra một số thách thức như gặp khó khăn trong việc áp dụng các quy định hoặc do các quy định pháp luật có sự chồng chéo/mâu thuẫn và thay đổi thường xuyên trong khi bản thân DN lại thiếu nhân lực chuyên trách để cập nhật, theo dõi sự thay đổi đó. Các biện pháp không chính thức và làm ăn dựa trên mối quan hệ thân quen được DN sử dụng khá rộng rãi và chiếm tỷ trọng khá lớn với chi phí không chính thức được ngụy trang dưới nhiều hình thức khác nhau chiếm 25% - 30% trong các giao dịch kinh doanh.

Đáng báo động hơn là các bất thường trong quản lý nhân sự có khoảng 27% đến 38% người trả lời cho biết họ có biết các hoạt động như “thực hiện không đầy đủ các khoản phải nộp cho người lao động”, “Chưa tuân thủ pháp luật về lao động trong ký kết và thực hiện hợp đồng” và “tuyển dụng dựa phần lớn vào quen biết, quan hệ nhiều hơn là năng lực”.

Tất cả những hiện trạng trên sẽ giảm thiểu vi phạm nếu áp dụng bộ quy tắc ứng xử và cơ chế kiểm soát nội bộ. Bà Caitlin Wiesen, Quyền Trưởng đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam nhấn mạnh bộ quy tắc ứng xử và cơ chế kiểm soát nội bộ sẽ góp phần thúc đẩy liêm chính trong kinh doanh và “UNDP sẽ hỗ trợ cộng đồng DN xây dựng cẩm nang hướng dẫn áp dụng bộ quy tắc ứng xử (QTƯX) và cơ chế kiểm soát nội bộ (KSNB), đồng thời cung cấp các khóa đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật cho những DN còn đang tìm cách áp dụng các công cụ đó”.

Chỉ ra cải thiện hệ thống KSNB giúp DN bảo vệ thành quả kinh doanh, ông Nguyễn Thắng, thuộc Công ty Tư vấn Hội nhập và Phát triển (TDI) cho biết KSNB/QTƯX không nhất thiết đòi hỏi đầu tư lớn. DN có thể đầu tư vào hệ thống KSNB tùy theo điều kiện của mình.

Đại diện cơ quan tài trợ, Ngài Gareth Ward - Đại sứ Anh tại Việt Nam nhấn mạnh: “Với các nỗ lực từ phía Chính phủ, cụ thể Luật Phòng, chống tham nhũng sắp tới có hiệu lực, tôi tin rằng sẽ tạo đà thúc đẩy cộng đồng DN tuân thủ và thể hiện rõ cam kết xây dựng văn hóa kinh doanh liêm chính. Tuy nhiên, để có thể thực hiện một chương trình liêm chính DN hiệu quả thì cần có sự hợp tác tham gia của các bên liên quan không chỉ từ phía cơ quan chính phủ mà còn có sự tham gia của DN, tổ chức xã hội”.

“Cải cách thể chế và hành động của DN là "hai chân" của sự phát triển. Thể chế đổi mới một bước thì DN cần tiến một bước dài hơn. DN cần cân bằng giữa "chớp cơ hội" và bảo vệ thành quả kinh doanh”, ông Thắng cũng khuyến nghị.