Kinh tế Việt Nam nửa cuối năm 2021: Chống dịch tốt là “chìa khóa” tăng tưởng

Tốc độ phục hồi đang chậm lại

Phát biểu tại Tọa đàm trực tuyến “Điểm đến kinh tế Việt Nam nửa cuối năm 2021”, TS. Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, nhận định bức tranh kinh tế những tháng đầu năm nay có một số điểm sáng và điểm tối.

Cụ thể, mặc dù dịch bệnh COVID-19 trên thế giới và Việt Nam diễn biến rất phức tạp nhưng vẫn trong tầm kiểm soát, chính sách tiêm vắc-xin được Chính phủ và Quốc hội quan tâm nhiều hơn và đang đẩy mạnh triển khai. Cùng với đó, thương mại, xuất nhập khẩu vẫn tăng trưởng tương đối tốt, xuất khẩu tháng 7 giảm nhẹ so với tháng trước, nhưng tính chung 7 tháng đầu năm vẫn tăng 26%, nhập khẩu tăng 35% so với cùng kỳ.

Tăng trưởng GDP trong 6 tháng cuối năm được dự báo sẽ gặp nhiều khó khăn để đạt được mức như kế hoạch đề ra. Ảnh: ST

Về vấn đề tỷ giá và lãi suất, tỷ giá rất ổn định, lãi suất đang trên đà giảm tương đối tích cực. Trong 6 tháng đầu năm, có 3 tổ chức quốc tế đã nâng triển vọng tín nhiệm của Việt Nam từ "Tiêu cực" lên "Ổn định", "Tích cực". Qua kênh ngoại giao, nước ta cũng đang có những bước tiến tích cực về vắc-xin COVID-19.

Tuy nhiên bên cạnh những điểm sáng nói trên, kinh tế Việt Nam cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức.

Theo ông Lực, dịch bệnh còn nhiều diễn biến phức tạp, chưa biết đỉnh dịch khi nào sẽ đến, nếu may mắn thì có thể kiểm soát được dịch bệnh trong tháng 8. Ngoài ra, lĩnh vực tiêu dùng đang bị ảnh hưởng tiêu cực. Minh chứng là tiêu dùng tháng 7 giảm 8,3% so với tháng trước, giảm gần 20% so với cùng kỳ; tổng mức bán lẻ chỉ tăng 0,7% trong khi đó trước dịch thường tăng từ 8-10%.

Sản xuất công ngiệp tăng trưởng rất chậm, chỉ số sản xuất công nghiệp tháng 7 tăng chỉ 2,2% so với cùng kỳ. Trước đây, chỉ tiêu này thông thường tăng 9-10%. Mô hình sản xuất “3 tại chỗ” đang gặp rất nhiều trục trặc và trở ngại.

Về vốn FDI, tuy Việt Nam hy vọng nhiều về dịch chuyển vốn đầu tư nhưng vốn FDI 7 tháng đăng ký giảm 11% so với cùng kỳ năm trước, trong khi vốn thực hiện tăng gần 4%. Nhìn vào số liệu dịch chuyển từ Trung Quốc, Hồng Kông sang Việt Nam, năm ngoái có tăng nhưng sang đến năm nay sự dịch chuyển dòng vốn này đang giảm gần 50%.

Giải ngân đầu tư công cũng chậm rõ rệt. Số lượng doanh nghiệp mới tháng 7 chỉ tăng 0,7%, còn số lượng doanh nghiệp ngừng hoạt động rất đáng chú ý.

Đồng tình với quan điểm trên, TS.Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh nhấn mạnh, tiến trình phục hồi vẫn đang diễn ra nhưng tốc độ có vẻ chậm lại ở tất cả các chỉ số.

Nhìn nhận về bức tranh của doanh nghiệp Việt Nam những tháng đầu năm, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế - Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho biết doanh nghiệp tiếp tục gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt khi dịch bùng phát tại các khu công nghiệp, trung tâm kinh tế quan trọng của đất nước. Hiện các doanh nghiệp cho biết cũng đã kiệt sức để đối phó với dịch.

Đặc biệt, gần đây nhiều doanh nghiệp phản ánh khó khăn trong vận chuyển, lưu thông hàng hóa. Việc tắc nghẽn lưu thông như tắc mạch máu trong cơ thể, ảnh hưởng nhiều đến hoạt động sản xuất, xuất khẩu hàng hóa.

Theo ông Tuấn, con số thống kê thường trễ hơn so với thực tế, chắc chắn mức độ ảnh hưởng đến doanh nghiệp, xuất khẩu, sản xuất, lao động thực tế sẽ tăng cao hơn trong những tháng còn lại.

Đến quý IV sẽ phục hồi nếu chiến lược vắc-xin được đẩy nhanh

Theo TS. Cấn Văn Lực, nếu dịch bệnh được kiểm soát trong tháng 8, chiến lược vắc-xin được đẩy nhanh hơn trong quý III thì đến quý IV, kinh tế sẽ có sự phục hồi nhanh hơn. Vị chuyên gia này cũng đưa ra kịch bản GDP từ nay đến cuối năm có thể tăng trưởng 5,3-5,5%, lạm phát được dự báo ở mức khoảng 3% do lực cầu của chúng ta còn rất yếu.

Đề xuất một số giải pháp, ông Lực cho rằng cần nghiên cứu gói hỗ trợ mới cho cộng đồng doanh nghiệp. Ngoài ra, không thể chủ quan với lạm phát nhưng cùng lúc không nên bóp nghẹt quá.

Cộng đồng doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn trong đợt dịch lần thứ 4. Ảnh: ST

Trong khi đó, TS. Võ Trí Thành nhấn mạnh: “Muốn thoát “xấu” nhanh thì phải chống dịch tốt”. Tăng trưởng kinh tế của Việt Nam phụ thuộc nhiều vào khả năng kiểm soát dịch bệnh. Đồng thời, việc kiểm soát kinh tế vĩ mô phải gắn với chính sách vĩ mô một cách khéo léo, vừa ổn định kinh tế vĩ mô, vừa giúp thị trường, doanh nghiệp vượt khó.

Đại diện cộng đồng doanh nghiệp, ông Đậu Anh Tuấn cho rằng, bên cạnh những thách thức, cũng có nhiều lạc quan về triển vọng chung và dài hạn của Việt Nam trong thời gian tới.

Cụ thể, Việt Nam đang trở nên hấp dẫn hơn trong do xu hướng dịch bệnh trên toàn cầu. Bởi lẽ, dịch bệnh đã khiến các doanh nghiệp nhận ra rằng không nên tập trung vào một quốc gia, ngành hàng hay một địa điểm bởi khi có vấn đề xảy ra sẽ khiến hoạt động sản xuất kinh doanh bị tê liệt.

Vì vậy, trong thời gian tới chắc chắn sẽ xuất hiện xu hướng chuyển dịch từ quốc gia này sang quốc gia khác. Trong đó, Việt Nam là một điểm đến hấp dẫn và đã sẵn sàng khi ký hàng loạt FTA trong thời gian vừa qua.

Bên cạnh đó, dịch bệnh cũng thúc đẩy quá trình chuyển đổi số của Việt Nam và tạo động lực cho doanh nghiệp tăng cường quản trị, chính vì vậy dù có thể đối mặt với những rủi ro khác trong tương lai nhưng doanh nghiệp cũng có thể vượt qua dễ dàng hơn.

Kiến nghị biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp, ông Tuấn hy vọng trong thời gian tới sẽ có thêm các gói hỗ trợ mạnh mẽ hơn. Bởi lẽ, dịch bệnh gây khó khăn chưa từng có vì vậy những gói hỗ trợ cũng phải lớn chưa từng có.

Ngoài ra, đẩy nhanh việc tiêm chủng vaccine cũng như đảm bảo công bằng trong tiếp cận là những giải pháp quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong những tháng cuối năm.