Đấu giá cổ phiếu ế do đâu?

Một số phiên đấu giá cổ phiếu gần đây doanh nghiệp niêm yết bán không hết hoặc không có người mua đã phải hủy do hết thời gian cho nhà đầu tư đăng ký và đặt cọc mua cổ phiếu. Điều đó đang đặt ra vấn đề về thực trạng chia tách, tỷ lệ sở hữu cổ phần trong doanh nghiệp niêm yết.

Đơn cử, ngày 10/3 tới đây HNX sẽ tiếp tục tổ chức bán đấu giá phần vốn góp 17,22 tỷ đồng của Công ty Truyền hình số vệ tinh Việt Nam (VSTV) - một nhà vận hành truyền hình số K+, do phiên bán đấu giá ngày 14/2 đơn vị này đã không nhận được bất kỳ nhà đầu tư nào tham gia mua cổ phần mang ra đấu giá. Trong lần bán đấu giá tới đây, tổ chức mang ra bán đấu giá đã chia nhỏ ra bán 5% giá trị vốn góp thay vì bán theo lô 15% như lần trước tương đương với giá trị 188,77 tỷ đồng. Một trường hợp khác: Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HoSE) cũng mới công bố phiên đấu giá cổ phiếu của Công ty cổ phần kinh doanh và phát triển Bình Dương Becamex - TDC (TDC) chỉ thu hút được bốn nhà đầu tư đăng ký mua 50.000 cổ phiếu chiếm 0,14% tổng lượng cổ phiếu mang ra đấu giá…

Trên đây chỉ là một vài ví dụ trong số nhiều trường hợp cổ phiếu mang ra đấu giá nhưng ế ẩm không có người mua hoặc không bán hết khi đã quá thời gian đăng ký và cho nhà đầu tư đặt cọc phải hủy.

Theo các chuyên gia chứng khoán, cổ phiếu đấu giá thường được công bố số lượng, giá cổ phiếu cần bán trong một khoảng thời gian nhất định trên hai sở giao dịch chứng khoán. Trên cơ sở thông tin ít ỏi này các nhà đầu tư phải tự tìm hiểu thêm để xác định giá cổ phiếu đấu giá có hấp dẫn hay không, năng lực nội tại của doanh nghiệp? Số lượng cổ phiếu cần chuyển nhượng với mục đích gì? Việc tìm kiếm thông tin không dễ, kiểm chứng thông tin còn khó hơn, nhất là khi phải so sánh giá giữa các cổ phiếu.

Trường hợp nếu giá cổ phiếu đấu giá khởi điểm quá cao so với thị giá khớp lệnh trên sàn cùng thời gian cũng khiến các nhà đầu tư đắn đo bởi mua trên sàn sẽ có lợi hơn. Song cũng có thể có nhà đầu tư cân nhắc mua vào vì kỳ vọng tăng trưởng. Chẳng hạn như trường hợp Đạm Hà Bắc đưa hơn 5,42 triệu cổ phần Hóa chất Hưng Phát Hà Bắc ra bán đấu giá với giá khởi điểm 14.000 đồng/cổ phiếu, có hai cá nhân bỏ ra 76 tỷ đồng mua giá đấu thành công bình quân 14.100 đồng/cổ phiếu, trong khi thị giá cổ phiếu Hóa chất Hưng Phát Hà Bắc cùng thời gian bán đấu giá giao dịch ở mức 13.000 đồng/cổ phiếu.

Nhưng nếu cổ phiếu đó được mang ra đấu giá nhằm mục đích nâng tỷ lệ sở hữu cổ phần cho một nhóm cổ đông nhằm chi phối doanh nghiệp thì không dễ gì nhà đầu tư bước vào tham gia đấu giá.

Thực trạng chia tách cổ phiếu, mua vào - bán ra cổ phiếu của các nhóm cổ đông lớn và những người liên quan gây mất niềm tin rất lớn cho nhà đầu tư trên sàn. Một nhà đầu tư thạo tin trên sàn TP.HCM, cho biết có những nhóm cổ đông mua cổ phiếu ào ạt tạo sóng cho cổ phiếu đó, sau đó một thời gian giá lắng xuống họ dùng hình thức bán đấu giá mạnh tay mua vào nâng tỷ lệ sở hữu cổ phần chi phối. Thậm chí, có những nhóm nhà đầu tư còn đề xuất chia cổ tức bằng cổ phiếu với tỷ lệ cao tại các đại hội cổ đông cũng nhằm nâng tỷ lệ sở hữu cho cá nhân. Nếu phương án chia cổ tức bằng cổ phiếu không được đại hội đồng cổ đông thông qua, nhà đầu tư nhỏ lẻ vẫn có thể kỳ vọng một khoản lợi nhuận chưa chia thì “cơm không ăn gạo còn đó” sẽ kích thích thị giá cổ phiếu thiết lập một mặt bằng giá mới.

Các chuyên gia chứng khoán cho rằng, doanh nghiệp tham gia bán đấu giá cổ phiếu cho những người liên quan mua vào nhằm mục đích nâng tỷ lệ sở hữu cổ phần chi phối thì nhà đầu tư cá nhân cần thận trọng tham gia và không nên chạy theo thông tin khi chưa được xác thực. Bởi khi nhóm nhà đầu tư lớn đã đạt được tỷ lệ cổ phần chi phối giá cổ phiếu sẽ không thể giữ mãi được mức giá cao, nhất là khi nội tại doanh nghiệp chủ yếu là các cổ đông buôn bán cổ phần chứ không lo làm thế nào để phát triển doanh nghiệp.