Trợ cấp thất nghiệp liệu có khuyến khích việc làm?

Các công nhân sẽ nhận được khoản tiền trợ cấp thất nghiệp lên tới 300 USD/tuần cho đến giữa tháng 3 theo nội dung nằm trong gói dự luật cứu trợ Covid-19 trị giá 900 tỷ USD mà Tổng thống Mỹ vừa ký ban hành.

Nội dung bắt buộc được đưa vào dự luật là các quy tắc “phải quay trở lại làm việc” cho các bang nhằm đảm bảo cho các doanh nghiệp có cách để xử lý những người lao động từ chối lời mời làm việc. Việc từ chối như vậy sẽ khiến người lao động không đủ điều kiện nhận trợ cấp thất nghiệp và phải trả thêm tiền.

Người lao động Mỹ sẽ được hưởng trợ cấp 300 USD/tuần

Theo đánh giá của các chuyên gia lao động, các quy tắc chủ yếu liên quan đến việc tổ chức các cuộc thi vì chúng không tạo ra yêu cầu pháp lý mới cho người lao động và thông thường các bang đã có sẵn các cơ chế để báo cáo.

Theo thông tin của Bộ Lao động Mỹ, hàng triệu người có thể sẽ mất trợ cấp thất nghiệp trong vài ngày nếu dự luật cứu trợ liên quan đến Covid bị treo lơ lửng. Người dân Mỹ cũng có thể mất khoản cứu trợ nếu Tổng thống Trump phủ quyết gói kích thích Hóa đơn cứu trợ Covid cho phép chuyển tiền mặt nhiều hơn cho các loại hình dịch vụ chăm sóc phụ thuộc. Tuy nhiên, các quy tắc này đã làm dấy lại một cuộc tranh cãi nảy lửa như đã từng xảy ra vào những ngày đầu của đại dịch Covid và hậu quả là thảm họa kinh tế của nó. Vào thời điểm đó, nhiều đảng viên Đảng Cộng hòa tin rằng những khoản trợ cấp hậu hĩnh đã tạo ra “động lực” để người dân Mỹ tiếp tục thất nghiệp.

Theo ông Michele Evermore, Chuyên gia phân tích chính sách cấp cao tại Dự án Luật việc làm Quốc gia cho biết, ông không ngạc nhiên nếu nó tái tiếp diễn và nó luôn là một chủ đề lớn để bàn trong cả năm. Khi Quốc hội ban hành mức tăng 600 USD/tuần đối với trợ cấp thất nghiệp vào mùa xuân, như là một phần nội dung của Đạo luật CARES, nhiều cuộc phản ứng dữ dội đã diễn ra rất nhanh chóng và gay gắt giữa các nhà lập pháp của 2 chính đảng.

Mục tiêu của việc hỗ trợ, cùng với các phúc lợi điển hình của nhà nước là để thay thế hoàn toàn mức lương bị mất cho người lao động, trung bình là gần 1.000 USD/tuần. Các phúc lợi điển hình của tiểu bang thường thay thế một nửa số tiền lương bị mất. Nhưng đối với nhiều người lao động (chủ yếu là những người có mức lương thấp hơn) họ lại kiếm được nhiều hơn khi nhận trợ cấp thất nghiệp so với mức lương nhận được tại nơi làm việc.

Nhiều nhà lập pháp bảo thủ đã “ca ngợi” chính sách này như một “động lực” không khuyến khích quay trở lại làm việc của những người lao động. Họ lập luận rằng “động lực” như vậy sẽ kìm hãm nền kinh tế vốn dĩ có thể nhanh chóng thoát khỏi sự phục hồi.

Đối lập ý kiến với các nhà lập pháp bảo thủ, các đảng viên Đảng Dân chủ lại cho rằng việc tăng cường hỗ trợ thất nghiệp trong thời điểm này lại là một điều cần thiết. Hàng triệu người lao động dựa vào khoản hỗ trợ thu nhập để thanh toán các hóa đơn và đặt thức ăn lên bàn, vào thời điểm mà người lao động tìm việc làm rất khó khăn thì việc giữ mọi người ở nhà cũng giúp để ngăn ngừa lây lan coronavirus là rất hợp lý.

Nhiều nghiên cứu cho thấy khoản trợ cấp 600 USD không có tác động tiêu cực đến thị trường lao động. Nhìn chung, nó không ngăn cản mọi người tìm kiếm việc làm hoặc khiến họ rời bỏ công việc và các doanh nghiệp cũng không gặp khó khăn khi tuyển dụng mới hoặc tuyển dụng lại cho các cơ hội việc làm.

Bà Ioana Marinescu, trợ lý giáo sư kinh tế tại đại học Pennsylvania cho rằng, với tình hình không có đủ việc làm và quá nhiều người thất nghiệp như hiện nay không phải là vấn đề nghiêm trọng trên quy mô lớn của nền kinh tế. Khoản bổ sung sẽ hết hiệu lực vào tháng Bảy và Đảng Dân chủ muốn gia hạn nhưng đảng Cộng hòa lại phản đối. Khoảng thời gian này, các nhà lập pháp dường như ít lên tiếng về sự phản đối của họ, nhưng luật cứu trợ được ban hành mới đây cho thấy điều đó vẫn luôn trong tâm trí họ.

Ông Andrew Stettner, thành viên cấp cao của Tổ chức Thế kỷ - một tổ chức có tư tưởng tiến bộ cho rằng, mối quan tâm về dự luật mới của khoản 600 USD/tuần đang cố gắng làm cho tất cả các bang phải chú trọng hơn về vấn đề này.

Bà Marinescu cho biết thêm, một khoản tiền mặt trị giá 300 USD có thể có tác động không lớn tới sự cải thiện của thị trường lao động từ đỉnh điểm của cuộc khủng hoảng. Mọi chuyện không tệ lắm nhưng nền kinh tế vẫn cần có sự kích thích.

Thêm vào đó, ít công nhân hơn sẽ vượt qua mức thay thế lương đầy đủ với mức tăng 300 USD, bằng một nửa mức trợ cấp của Đạo luật CARES và bằng với số tiền của chương trình Hỗ trợ tiền lương bị mất do Tổng thống Donald Trump tạo ra vào mùa hè.

Theo phân tích của bà Ernie Tedeschi, một nhà kinh tế học tại Evercore và một cựu quan chức Bộ Tài chính, người lao động tiêu biểu sẽ được thay thế khoảng 85% khoản tiền lương trước khi bị sa thải với mức thêm 300 USD.