Tiềm năng năng lượng tái tạo ở Việt Nam

Ảnh minh họa

Theo báo cáo mới nhất có tên “Triển vọng kinh tế” của Viện Kế toán Công chứng (Chartered Accountant) Vương quốc Anh và xứ Wales (ICAEW), Việt Nam là quốc gia có sự gia tăng lớn nhất về tỷ trọng điện được sản xuất bằng năng lượng tái tạo trong khu vực Đông Nam Á.

Tuy nhiên, báo cáo vẫn cho rằng Việt Nam còn phải đối diện với những thách thức về tăng trưởng xanh khi tiếp tục chuyển đổi từ một nền kinh tế nông nghiệp sang sản xuất. Nếu có chính sách hỗ trợ tốt, các dòng vốn đầu tư nước ngoài lớn sẽ giúp tăng sản lượng ngành công nghiệp trong trung hạn.

Đánh giá chân thực hơn, ông Scott Corfe, cố vấn kinh tế của ICAEW và là Phó Giám đốc Cebr cho biết. Một điều đáng khích lệ đối với Việt Nam là tỷ lệ điện được sản xuất bằng năng lượng tái tạo khá cao thay vì dùng nhiên liệu hóa thạch, trong đó năng lượng hydro chiếm gần một nửa tổng lượng điện phát ra. Việt Nam hiện đang dẫn đầu khu vực về lĩnh vực này.

Tuy nhiên ông Scott nhấn mạnh, Việt Nam nên đa dạng hóa xuất khẩu, giảm xuất khẩu hàng hóa giá trị gia tăng thấp và quan tâm hơn đến sản xuất sạch. Điều này sẽ làm giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc là một thị trường xuất khẩu than, trong trường hợp nền kinh tế khổng lồ châu Á này đang phát triển chậm lại.

Quả vậy, khi xét trên toàn khu vực, việc phát triển vượt ngưỡng giúp giảm thiểu các tác động vào môi trường sẽ khiến ASEAN trở thành khu vực đầu tư hấp dẫn hơn đối với các cá nhân và doanh nghiệp. Hiện tại, các chuyên gia và nhà đầu tư đánh giá và thừa nhận Việt Nam là một trong những quốc gia có nhiều thuận lợi nhất trong khu vực để phát triển nguồn năng lượng tái tạo từ sức gió, năng lượng mặt trời, rác thải...

Tổng tiềm năng lượng sinh khối của Việt Nam vào khoảng 73 triệu tấn/năm, trong đó, từ nông - lâm - ngư nghiệp là 60 triệu tấn/năm và từ rác thải khoảng 13 triệu tấn/năm. Nếu tận dụng các nguồn sinh khối này để phát điện thì công suất điện ước tính có thể lên tới 5.000 MW. Tuy nhiên, do chưa được xử lý và sản xuất năng lượng nên hiện nay nguồn sinh khối này đang gây ra ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

Tuy nhiên, giới đầu tư cho rằng để hiện thực hóa các khoản đầu tư, thì chính sách phát triển, thu xếp nguồn vốn, đặc biệt là giá bán điện của Việt Nam phải có thay đổi. Ngoài ra, Việt Nam chưa có văn bản quy phạm pháp luật ở mức cao (như luật, nghị định) để khuyến khích nhà đầu tư phát triển năng lượng tái tạo; và việc chưa có chiến lược/quy hoạch cụ thể phát triển nguồn năng lượng này ở cấp quốc gia được xem là thách thức dẫn đến việc chậm triển khai các dự án đã cấp phép và thu hút đầu tư mới.

“Chỉ khi có được sự quan tâm thực sự của Chính phủ bằng những hành động cụ thể được luật hóa thì mới tạo ra được thị trường cho năng lượng tái tạo phát triển”, ông Gavin Smith, Giám đốc Quỹ Phát triển sạch, Công ty Quản lý quỹ Dragon Capital chia sẻ.

Trong một tọa đàm mới đây, khi nhắc về câu chuyện năng lượng xanh, ông Mark Billington, Giám đốc ICAEW khu vực Đông Nam Á cũng cho rằng, còn rất nhiều việc cần phải làm để hiện thực hóa các chính sách môi trường, bao gồm một môi trường pháp lý mạnh mẽ hơn, ý chí chính trị và nguồn kinh phí. Các quốc gia Đông Nam Á có nguồn nguyên liệu thô phong phú như Indonesia và Việt Nam có thể bị thu hút bởi các lợi ích ngắn hạn trong tăng trưởng GDP, để rồi có thể bị trả giá bằng sự hao kiệt những nguồn lực tự nhiên của mình.

“Một cách để đảm bảo tăng trưởng bền vững hơn là xem xét đến việc tính toán các nguồn lực tự nhiên. Việc tính toán giá trị và hiện trạng của các tài sản tự nhiên, cũng như đề ra chiến lược khai thác, quản lý hợp lý là điều quan trọng đảm bảo tính bền vững dài hạn cho cả các doanh nghiệp lẫn môi trường”, ông Mark nói thêm.