Thế giới cần hành động để khắc chế rủi ro

Mối lo chưa cũ

Tại diễn đàn lần này, biến đổi khí hậu vẫn là một trong các chủ đề chính của các cuộc thảo luận, trong bối cảnh những nỗ lực giảm thiểu và thích ứng với tình trạng biến đổi khí hậu phần lớn bị thất bại. Đây là lần đầu tiên mối quan ngại về môi trường đứng đầu danh sách những rủi ro toàn cầu được đưa ra trong Báo cáo về rủi ro toàn cầu mà WEF công bố trước thời điểm khai mạc.

Năm 2015, nồng độ carbon dioxide (CO2) trong không khí toàn cầu lần đầu tiên trong lịch sử vượt quá ngưỡng an toàn 400 ppm, trong khi nhiệt độ đã tăng khoảng 1 độ C so với mức nhiệt thời kỳ trước cách mạng công nghiệp.

WEF lần thứ 46 đã tập trung thảo luận nhiều thách thức lớn của thế giới hiện nay như tăng trưởng kinh tế, việc làm...

Biến đổi khí hậu đã và đang đặt ra những thách thức nghiêm trọng đối với các doanh nghiệp cũng như toàn nhân loại, bao gồm tình trạng gia tăng lũ lụt vùng ven biển, ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất nông nghiệp, giảm đa dạng sinh học, mất cân bằng sinh thái (đi kèm với sự suy giảm về trữ lượng cá…), tăng chi phí làm mát và tưới tiêu.

Báo cáo của WEF nói việc thất bại trong ứng phó với biến đổi khí hậu có thể là rủi ro gây thiệt hại lớn nhất trong thập niên tới, vượt qua cả vũ khí hủy diệt hàng loạt, khủng hoảng nước, dòng người nhập cư ồ ạt và các cú sốc nghiêm trọng về giá năng lượng.

Theo Giám đốc rủi ro của Tập đoàn Bảo hiểm Zurich, Cecilia Reyes, biến đổi khí hậu làm trầm trọng thêm những rủi ro hơn bao giờ hết đối với cuộc khủng hoảng nước, thiếu lương thực, tăng trưởng kinh tế hạn chế, sự gắn kết xã hội yếu hơn và làm gia tăng nguy cơ về an ninh.

Bên cạnh đó, các yếu tố kinh tế thuần túy cũng vẫn là mối quan ngại lớn, như mức độ giảm tốc của kinh tế Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, tỷ lệ thất nghiệp cao ở nhiều nước và tác động của giá dầu thấp đối với ngân sách của các nước xuất khẩu dầu. Điểm gặp nhau của các dấu hiệu kinh tế đáng ngại, với các thị trường chứng khoán toàn cầu đã trải qua đợt lao dốc vào đầu năm nay, là việc tạo ra môi trường rất khó khăn cho hoạt động kinh doanh.

Thách thức lớn rộng

Theo ông John Drzik, Chủ tịch phụ trách rủi ro toàn cầu của hãng môi giới bảo hiểm Marsh, báo cáo 2016 nêu lên những rủi ro mà kinh tế toàn cầu phải đối mặt trên diện rộng nhất từ trước tới nay, từ thiên tai đến biến đổi khí hậu và sự nổi lên của tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng, cùng các cuộc tấn công mạng đang ngày càng phức tạp.

Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư là chủ đề chính của WEF 2016 với sự kết hợp của công nghệ trong các lĩnh vực vật lý, số hóa và sinh học, được cho là tạo ra những khả năng hoàn toàn mới. Tuy vậy, Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư hay còn gọi là Công nghiệp 4.0 lại bị coi là mối đe dọa về công việc, dẫn đến khả năng 5 triệu việc làm trên toàn thế giới có thể mất đi trong 5 năm tới.

Chủ tịch WEF Klaus Schwab khuyến cáo rằng, nếu các nước không có hành động khẩn cấp và có mục tiêu ngay từ hôm nay để quản lý quá trình chuyển đổi trong ngắn hạn và xây dựng một lực lượng lao động có kỹ năng trong tương lai, các chính phủ sẽ phải đối phó với tình trạng thất nghiệp ngày càng tăng cùng với sự gia tăng tình trạng bất bình đẳng.

Với sự tham dự của 2.500 nhà lãnh đạo chính phủ, doanh nghiệp và các tổ chức tài chính, xã hội trên toàn cầu, WEF cũng thảo luận về cuộc khủng hoảng ở Trung Đông đang đẩy hàng triệu người vượt Địa Trung Hải để tìm kiếm tương lai sáng hơn.

Chỉ trong nửa đầu tháng 1/2016, số người di cư đến châu Âu bằng thuyền đã cao gấp 10 lần so với cả tháng 1/2015. Bên cạnh đó, đà giảm tốc không ngừng của kinh tế Trung Quốc và thị trường tài chính bấp bênh tiếp tục gây lo ngại cho các đại biểu tham dự diễn đàn lần này.

Cũng tại diễn đàn lần này, Chủ tịch Ủy ban Cứu hộ quốc tế David Miliband cho rằng 2015 là năm thử nghiệm lớn nhất cho năng lực quản lý khủng hoảng của châu Âu và năm 2016 sẽ còn khó khăn hơn nhiều. Cuộc khủng hoảng người di cư đã buộc nhiều nước siết chặt kiểm soát biên giới để ngăn dòng người di cư, cho thấy Hiệp định Schengen (miễn thị thực giữa các nước thành viên EU) đang dần mất hiệu lực.

Ngày 16/1, Áo đã tạm ngừng thực thi hiệp ước Schengen. Trước Áo, Đan Mạch và Thụy Điển cũng đã siết chặt kiểm soát người nhập cảnh vì lo ngại nguy cơ mất an ninh do dòng người di cư ồ ạt.

Ngoài vấn đề trên, các diễn giả tại WEF tập trung thảo luận xây dựng lại niềm tin trong thị trường tài chính của châu Âu cũng như cách thức để lục địa này có thể thu hút tài năng. Với 13 tỷ euro, Hội đồng nghiên cứu châu Âu cho phép các nhà nghiên cứu hàng đầu theo đuổi những ý tưởng tiên tiến của họ trong các lĩnh vực như điều trị ung thư, biến đổi khí hậu hay công nghệ nano.

Một điểm đáng chú ý là trước thềm WEF 2016, một cuộc thăm dò ý kiến của hơn 1.000 Giám đốc điều hành (CEO) cho thấy một bức tranh ảm đạm về tình hình kinh tế thế giới. Niềm tin vào tăng trưởng doanh số trong ngắn hạn của các CEO trên đã giảm xuống mức thấp nhất trong sáu năm qua khi “đầu tàu” kinh tế Trung Quốc tiếp tục giảm tốc và giá dầu lao dốc báo hiệu sự lo ngại về triển vọng không sáng sủa của kinh tế thế giới.

Bất chấp các chương trình kích cầu và chính sách tiền tệ “siêu lỏng” mà ngân hàng trung ương các nước thực hiện trong thời gian qua, chỉ 27% số CEO dự kiến tăng trưởng kinh tế thế giới sẽ cải thiện trong 12 tháng tới, thấp hơn rõ rệt so với mức 37% cùng kỳ năm 2015.