Tăng giám sát, giảm rủi ro

	An toàn nhà băng: Chú trọng kiểm tra, kiểm soát nội bộ
	Chìa khoá cho quản trị NH hiệu quả
	Quản trị ngân hàng trong sân chơi hội nhập

Mới đây, Cơ quan Cảnh sát điều tra (Bộ Công an) ra hàng loạt quyết định khởi tố, bắt tạm giam nhiều lãnh đạo NHTM vì lý do gây thất thoát hàng nghìn tỷ đồng tài sản NH. Nguyên nhân chủ yếu khiến những người lãnh đạo NH vướng phải rắc rối theo Cơ quan điều tra xác định có những điểm chung mang tính nghiệp vụ là vi phạm một số quy định về cho vay như: không thẩm định nguồn vốn, thẩm định nguồn trả nợ vốn vay để xác định tính khả thi, hiệu quả của phương án vay cũng như khả năng hoàn trả nợ vay…

Qua hiện tượng này, dễ nhận thấy rằng, thời gian qua chẳng những hệ thống kiểm soát nội bộ của một số NHTMCP đã không phát hiện, để kịp thời ngăn ngừa và cảnh báo rủi ro, thậm chí các lãnh đạo cấp cao của không ít NH còn có chủ trương "giải ngân trước bổ sung chứng từ sau". Điều này theo giới chuyên môn cũng cho thấy có một sự yếu kém không hề nhỏ của một bộ phận TCTD dù chỉ là cho một NH có quy mô nhỏ, có thể đe dọa đến sự ổn định về tài chính trong cả hệ thống NH của quốc gia đó. Vì vậy, trong môi trường kinh doanh tài chính hiện đại, việc nâng cao sức mạnh của hệ thống tài chính nhất thiết phải được mỗi TCTD đặc biệt quan tâm.

Nhiều NH đã áp dụng các công cụ hỗ trợ thông minh để kiểm soát rủi ro trong môi trường kinh doanh phức tạp

Từ thực tế này, Thống đốc NHNN ban hành Chỉ thị số 06/CT-NHNN về việc thực hiện Nghị quyết số 42/2017/QH14 của Quốc hội về thí điểm xử lý nợ xấu của các TCTD (Nghị quyết số 42) và Quyết định số 1058/QĐ-TTg phê duyệt Đề án cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2016-2020 (Đề án 1058) nhằm triển khai đồng bộ các giải pháp cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu tại Đề án 1058, lành mạnh hóa tình hình tài chính, nâng cao năng lực quản trị của các TCTD theo quy định của pháp luật, phù hợp với thông lệ quốc tế; phấn đấu đến năm 2020, các NHTM cơ bản có mức vốn tự có theo chuẩn mực của Basel II.

Theo đó, NHNN đang đề ra các chuẩn mực quản trị doanh nghiệp trong hệ thống NH, cả về hội đồng quản trị, ban điều hành, hệ số an toàn hoạt động… Đây được cho là hướng đi đúng, được nhiều chuyên gia đồng tình.

Thống đốc NHNN cũng chỉ thị các TCTD thực hiện các biện pháp nâng cao năng lực quản trị nội bộ đặc biệt là quản trị rủi ro, nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng, nâng cao năng lực cán bộ thực hiện công tác thẩm định cấp tín dụng, xử lý nợ. Bên cạnh đó, chỉ thị yêu cầu Cơ quan Thanh tra, giám sát NH phải là cơ quan chẩn đoán sớm nhất được bệnh của hệ thống NH. Muốn vậy, cơ quan này phải tập dượt để nâng dần khả năng phán đoán giám sát từ xa mọi hoạt động của từng TCTD, cảnh báo kịp thời các loại rủi ro chứ đừng để sự việc xảy ra rồi, mới đến “thanh tra”.

Và để đảm bảo an toàn trong hoạt động NH và tiếp tục hoàn thiện các văn bản hướng dẫn phục vụ cho việc giám sát chặt mỗi TCTD để phát hiện, cảnh báo sớm các rủi ro có thể xảy ra, Thông tư 08/2017/TT-NHNN quy định về trình tự, thủ tục giám sát NH đối với TCTD, chi nhánh NH nước ngoài vừa được NHNN ban hành.

Với Thông tư 08, quan điểm và định hướng trong hành động của Cơ quan Thanh tra, giám sát NH đã có sự thay đổi rất lớn. Đó là nếu như trước đây, yếu tố “thanh tra” thường được đề cao và luôn đi trước việc giám sát, thì nay giám sát đã được nâng “hạng”, là công việc hàng ngày: phân tích, đánh giá thường xuyên tình hình tài chính, hoạt động, quản trị, điều hành và mức độ rủi ro đối với từng TCTD, chi nhánh NH nước ngoài và toàn bộ hệ thống…

Tính đến thời điểm này, mặc dù xuất hiện nhiều luồng ý kiến cho rằng,sự ra đời của Thông tư 08/2017/TT-NHNN là hơi chậm so với tiến trình phát triển của nền kinh tế, song để có thể đưa ra được một trình tự từ tổng thể cho tới chi tiết về thủ tục giám sát NH phù hợp với thực tiễn hiện nay, tạo thành hành lang pháp lý hoàn chỉnh, thì chưa bao giờ là muộn. Bây giờ trông cậy ở quyết tâm hành động của từng NH, vào vai trò giám sát của chính hệ thống kiểm soát nội bộ của NH đó, ngoài vai trò giám sát từ xa của cơ quan chức năng. Đã có NH làm được điều đó và trở thành bài học cho rất nhiều NH vừa và nhỏ có thể nhìn theo.

Đơn cử, VietinBank đã tiên phong xây dựng Hệ thống cảnh báo sớm rủi ro tín dụng khách hàng (EWS) không chỉ để đưa ra các cảnh báo về mức độ rủi ro của khách hàng mà còn chủ động trong các biện pháp xử lý, lộ trình thực hiện và các phương án hỗ trợ khách hàng, như tăng cường điều kiện tài sản bảo đảm, hay rút giảm dư nợ tín dụng... hạn chế khả năng phát sinh nợ xấu, bật mí từ một nhân viên.

EWS được đánh giá là công cụ hữu hiệu giúp giải bài toán nghiệp vụ trong quản lý rủi ro tín dụng, chuyển từ phương pháp đánh giá rủi ro định tính sang định lượng, buộc chi nhánh phải thực hiện nghiêm túc việc giám sát, kiểm soát khách hàng. EWS không chỉ tiết kiệm thời gian, công sức cho nhân viên tín dụng mà còn hữu hiệu với khối quản lý rủi ro và các cấp lãnh đạo cao hơn, ông Trần Công Quỳnh Lân - Phó tổng giám đốc VietinBank cho biết.

Suy cho cùng, ở môi trường kinh doanh tài chính hiện đại, nếu NH nào cũng thông minh trong cách áp dụng trình tự quản lý rủi ro tín dụng chặt chẽ, chắc chắn nợ xấu sẽ khó phát sinh. Công việc giám sát NH của Cơ quan Thanh tra, giám sát chắc sẽ “nhàn” hơn…