Nỗi lo thiếu hụt nguồn lao động

	Nghị quyết Chính phủ về hỗ trợ người lao động, người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi COVID-19
	Nan giải nguồn lao động thời dịch

Ông Phạm Hải Long, Giám đốc Công ty CP Thực phẩm Sài Gòn (Agrex Sài Gòn) cho biết, công ty có 1.200 công nhân trong điều kiện hoạt động bình thường. Tuy nhiên, trong bối cảnh TP.HCM thực hiện giãn cách nhiều tháng liền, đa số công nhân là người ngoại tỉnh và công ty không thể duy trì hoạt động “3 tại chỗ” do chi phí quá tốn kém và lo ngại nguy cơ lây lan dịch bệnh, nên phần lớn người lao động đã tìm đường về quê.

“Sắp tới, khi thành phố thực hiện mở cửa trở lại trong trạng thái bình thường mới thì mối lo lớn nhất của công ty chính là thiếu hụt nguồn lao động và áp lực chi phí, bởi khi công nhân ngoại tỉnh quay trở lại sẽ phải đáp ứng nhiều điều kiện về an toàn phòng chống dịch bệnh… Còn trong trường hợp chỉ 30% lượng người lao động sản xuất trở lại làm việc thì tổ chức sản xuất là không khả thi vì duy trì điều kiện hoạt động như vậy, công ty sẽ đối mặt với thua lỗ, các chi phí vận hành sẽ “đội” lên rất cao, trong khi năng suất không đáp ứng được yêu cầu đơn hàng đặt ra. Hiện, nhiều đối tác đã hủy hợp đồng khiến cho mục tiêu doanh thu, lợi nhuận của công ty trong năm 2021 khó mà đạt được”, ông Long chia sẻ.

Nhiều công ty đang đối mặt với thiếu hụt nhân công khi mùa vụ sản xuất cuối năm đang đến gần

Tương tự, Phó giám đốc của một công ty chuyên sản xuất bánh kẹo tại TP.HCM cũng cho biết, công ty đang đối mặt với bài toán thiếu hụt nhân công nghiêm trọng khi mùa vụ sản xuất cuối năm đang đến gần. Bộ phận phụ trách nhân sự của công ty cũng vừa báo cáo lên Ban lãnh đạo, nhiều khả năng 30% người lao động sẽ chưa thể trở lại làm việc ngay vào đầu tháng 10/2021 bởi những vướng mắc, ràng buộc về quy định an toàn khi quay trở lại làm việc. Điều này sẽ khiến cho những công ty thâm dụng lao động sẽ đối mặt với vấn đề khủng hoảng nguồn nhân lực trầm trọng mà chưa thể có giải pháp kịp thời.

Bàn về vấn đề này, ông Vũ Đức Giang - Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam cho rằng, thiếu nhân lực là thách thức rất lớn đối với cộng đồng doanh nghiệp nói chung khi mở cửa kinh tế trở lại. Thâm hụt lao động từ nay đến cuối năm sẽ vào khoảng từ 35 - 40%, thậm chí cao hơn. Hiện, các doanh nghiệp chưa thể có phương án thật sự tối ưu để tuyển lao động trong điều kiện mới, trong khi nhiều công nhân lành nghề đã về quê tránh dịch, tìm việc mới duy trì cuộc sống. Hơn nữa, không phải ngành nghề nào cũng có thể nhanh chóng chuyển đổi hình thức, đầu tư máy móc, công nghệ bù đắp tối đa nguồn nhân lực hao hụt.

Một số chuyên gia nhận định, khi nền kinh tế mở cửa trở lại, khả năng đến cuối năm nhiều nhà máy sẽ lâm vào tình trạng hoạt động cầm chừng hoặc tiếp tục đóng cửa vì công suất nhà máy sụt giảm đáng kể, từ 50 - 70%, khiến cho năng suất thấp, chi phí vận hành tăng, nên nhiều nhà máy vẫn lựa chọn “trùm mền”. Đây là vấn đề hiện hữu sau đại dịch đối với các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu đóng trên địa bàn TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai, Long An và một số tỉnh thành phía Nam khi phải thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 quá lâu.

“Thách thức đối với vấn đề thiếu hụt nguồn nhân lực tại nhà máy hiện vẫn chưa có phương án tối ưu, bởi việc giãn cách ở mỗi địa phương khác nhau, không có sự thống nhất xuyên suốt. Bên cạnh đó, khi dịch bệnh diễn biến phức tạp tại một số tỉnh thành tập trung nhiều công ty, doanh nghiệp sản xuất lớn đã xảy ra tình trạng chuyển dịch lao động. Theo đó, hàng chục nghìn công nhân, người lao động chạy về quê, khả năng quay trở lại làm việc sớm sẽ rất khó” - chuyên gia phân tích.

Theo Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, nếu TP.HCM và các tỉnh thành phía Nam dự định mở cửa trở lại trong tháng 10/2021, rất khó để công nhân quay trở lại làm việc ngay. Vì hiện đã gần cuối tháng 9, chỉ còn vài tháng nữa sẽ đến Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán, nhu cầu nhân sự sẽ tăng cao. Ngoài ra, Chỉ thị 16 vẫn đang được áp dụng tại nhiều địa phương nên việc tìm nguồn lao động thay thế lại càng khó khăn. Trong khi, thông thường lực lượng lao động tuyển mới cũng khó bù đắp được số lao động đã thiếu hụt từ việc dịch chuyển về các tỉnh, việc tuyển mới cũng cần thời gian ít nhất từ 6 tháng - 1 năm để đào tạo, thay thế cho lực lượng lao động cũ có tay nghề. Chính vì vậy, thời gian tới có thể xảy ra tình trạng canh tranh lao động giữa các nhà máy, các ngành nghề với nhau.

Quan trọng là để ứng phó với biến động về nhân lực trong bối cảnh dịch bệnh nhiều thách thức, doanh nghiệp cần phải xây dựng nhiều kịch bản, ứng phó linh hoạt để có thể ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh. Để làm được điều này, ngoài tuân thủ Luật Lao động, chăm sóc sức khỏe, điều kiện sinh hoạt tốt, doanh nghiệp cần tăng cường thêm chế độ phúc lợi cho nhân viên, đảm bảo đời sống khi người lao động quay trở lại làm việc.