Người dân cảm nhận tích cực hơn về công tác phòng, chống tham nhũng

	Tình trạng tham nhũng vẫn còn phổ biến
	Cần xử lý tài sản không có nguồn gốc hợp pháp
	Cần mạnh tay với nạn “hoa hồng”

Ngày 4/4, Trung tâm Nghiên cứu phát triển và hỗ trợ cộng đồng (CECODES), Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP) công bố Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam (PAPI) 2017. Hơn 14.000 người dân được chọn ngẫu nhiên ở 63 tỉnh thành đã được phỏng vấn trong giai đoạn khảo sát PAPI năm 2017.

Những cảm nhận trái ngược

Kết quả khảo sát PAPI 2017 cho thấy những cảm nhận trái ngược. Theo đó, có sự thay đổi tích cực về cảm nhận và trải nghiệm của người dân về tham nhũng trong khu vực công, nhưng người nghèo bi quan hơn về tương lai sinh kế của họ. Số người có bảo hiểm y tế tăng lên và số hộ gia đình bị thu hồi đất giảm xuống, tuy nhiên mức độ hài lòng của người dân với giá bồi thường thu hồi đất giảm. Nhìn chung, người dân ghi nhận xu hướng cải thiện ở 5 trong 6 chỉ số nội dung quản trị và hành chính công.

Ông Kamal Malhotra, Điều phối viên thường trú Liên hợp quốc và Đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam cho biết, kết quả khảo sát PAPI 2017 cho thấy xu thế vừa đáng khích lệ vừa đáng lo ngại. Đặc biệt đáng chú ý là xu thế đảo chiều ở chỉ số Kiểm soát tham nhũng trong khu vực công theo hướng khá hơn sau một thời gian dài trượt dốc từ năm 2013.

Người dân có cảm nhận và trải nghiệm tốt hơn về hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng, thể hiện ở tỷ lệ 17% người trả lời cho biết họ đã phải đưa hối lộ khi làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giảm so với con số 23% vào năm 2016; tỷ lệ người trả lời cho biết họ đã phải hối lộ nhân viên y tế tại bệnh viện công tuyến huyện/thành phố giảm từ 17% vào năm 2016 xuống còn 9% năm 2017.

Nhìn chung, 33 tỉnh có điểm chỉ số nội dung này tăng lên so với năm 2016, trong đó các tỉnh Quảng Ninh, Bạc Liêu, Bà Rịa – Vũng Tàu, Lào Cai và An Giang tăng 20% hoặc cao hơn so với năm trước. Trong 6 tỉnh có điểm chỉ số nội dung này giảm sút nhất, 3 tỉnh Đăk Nông, Hưng Yên, và Hải Phòng có mức sụt giảm từ 9 điểm % trở lên.

Mặc dù vậy, theo nhóm nghiên cứu, điểm trung bình toàn quốc của chỉ số Kiểm soát tham nhũng trong khu vực công vẫn thấp hơn so với mức điểm của năm 2012. “Điều này cho thấy mặc dù có những thay đổi theo hướng tích cực, các cơ quan hữu quan vẫn còn nhiều việc phải làm để phòng ngừa tham nhũng và đảm bảo rằng những phát hiện của Khảo sát PAPI 2017 không chỉ là sự cải thiện tạm thời mà báo hiệu xu hướng đảo chiều có hệ thống và cơ bản sau một thời gian dài liên tục giảm đáng lo ngại”, ông Kamal Malhotra khuyến nghị.

Quan ngại nghèo đói, tăng trưởng, việc làm

Khi được hỏi về vấn đề đáng quan ngại nhất cần Nhà nước ưu tiên giải quyết, 28% người trả lời chọn nghèo đói là vấn đề họ quan ngại nhất. Cao thứ nhì là tăng trưởng kinh tế và thứ ba là việc làm. Vấn đề môi trường từ vị trí đáng quan ngại thứ 2 vào năm 2016 đã xuống vị trí thứ 4 vào năm 2017, tuy nhiên số người trả lời quan ngại về môi trường tiếp tục gia tăng kể từ năm 2015. Khảo sát năm 2017 cũng nghiên cứu sự đánh đổi giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường. Kết quả cho thấy đa số người dân, đặc biệt là những người có trình độ học vấn cao, không muốn đánh đổi môi trường để lấy tăng trưởng kinh tế.

Kết quả PAPI cũng ghi nhận xu hướng tích cực liên quan đến tham gia quá trình ra quyết định ở cấp địa phương. Tỷ lệ người dân ghi nhận các dự án xây dựng mới hoặc tu sửa công trình công cộng ở địa phương được Ban giám sát đầu tư cộng đồng giám sát tăng đáng kể, từ 21% năm 2016 lên 34% năm 2017. Tỷ lệ người dân ghi nhận có từ 2 ứng cử viên trở lên để lựa chọn trong bầu cử trưởng thôn/trưởng ấp/tổ trưởng tổ dân phố cũng tăng từ 42% năm 2016 lên 49% năm 2017.

Người dân cũng cho biết, nhìn chung trách nhiệm giải trình với người dân có cải thiện nhưng không đáng kể. Năm 2017, khoảng 25% người trả lời cho biết họ đã gặp trưởng thôn/tổ trưởng tổ dân phố khi có khúc mắc, tăng khoảng 3 điểm % so với năm 2016.

Một ghi nhận tích cực khác từ PAPI 2017 là tất cả các tỉnh đều có nhiều cải thiện về chỉ số thủ tục hành chính công. Nhìn chung, người dân hài lòng hơn với dịch vụ hành chính ở các bộ phận tiếp nhận và trả kết quả ở 3 trong 4 dịch vụ làm thủ tục hành chính mà PAPI đo lường. Tỷ lệ người dân cho biết có điều kiện tiếp cận bộ phận một cửa cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cũng tăng từ 79% năm 2016 lên 86% năm 2017.

Tỷ lệ người dân phản ánh hộ gia đình bị thu hồi đất ở tiếp tục giảm. Gần 7% số người trả lời cho biết gia đình họ bị thu hồi đất năm 2017, thấp hơn so với tỷ lệ 9% giai đoạn trước năm 2013. Tuy nhiên bồi thường thu hồi đất vẫn là vấn đề đáng quan ngại. Năm 2014, 36% người dân bị thu hồi đất cho rằng mức bồi thường xấp xỉ giá thị trường, song đến năm 2017 tỷ lệ này giảm xuống còn 21%.

TS.Đặng Hoàng Giang, Quản đốc dự án PAPI, Phó Giám đốc CECODES cho biết, không có tỉnh/thành phố nào trong toàn bộ 63 tỉnh/thành phố giảm sút so với kết quả năm 2016, bên cạnh đó có 7 tỉnh/thành phố tăng điểm đáng kể. Điểm PAPI tổng hợp của Bạc Liêu, Quảng Ninh và Trà Vinh tăng nhiều nhất (trên 8% điểm), trong đó Bạc Liêu có mức gia tăng ấn tượng nhất năm 2017. Kiên Giang, Bà Rịa-Vũng Tàu, Đồng Nai và An Giang cũng tăng điểm đáng kể.

Tuy nhiên, khi tổng hợp các chỉ số thành phần, có thể thấy vẫn còn khoảng cách đáng kể giữa điểm số cao nhất (39,5 điểm) và điểm số tối đa (60 điểm). Đồng thời khoảng cách giữa các tỉnh có điểm số cao nhất và thấp nhất cũng đang thu hẹp và hội tụ dần, cho thấy các tỉnh ở nhóm cuối đang cải thiện nhanh hơn. Điều này cho thấy ngay cả với các tỉnh, thành phố đạt điểm cao nhất, các cấp chính quyền vẫn cần nỗ lực hơn nữa để đáp ứng những mong đợi ngày càng cao của người dân.