Lùi áp dụng EUDR: Doanh nghiệp có thêm thời gian chuẩn bị

Đạo luật này quy định cấm nhập khẩu vào châu Âu các sản phẩm như cacao, cà phê, đậu nành, dầu cọ, gỗ, thịt bò, cao su và giấy... nếu có nguồn gốc từ đất rừng bị phá hoặc suy thoái. Theo đó, ngày 23/6/2023, EU ban hành Quy định về EUDR và có hiệu lực chính thức vào ngày 29/6/2023. Theo quy định, EUDR sẽ cấm nhập khẩu 7 nhóm mặt hàng vào EU nếu quá trình sản xuất các mặt hàng này gây ra tình trạng mất rừng.

Ban đầu, luật dự kiến có hiệu lực vào ngày 30/12/2024, tuy nhiên doanh nghiệp và nông dân cho rằng quy định mới sẽ tác động tiêu cực đến hoạt động nông nghiệp và lâm nghiệp bền vững. Cùng với đó, các văn bản hướng dẫn vẫn chưa được hoàn thiện. Vì thế, EC đề xuất lùi thời điểm áp dụng 12 tháng, bắt đầu áp dụng từ 30/12/2025 đối với các doanh nghiệp lớn và sau đó 6 tháng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Theo Thương vụ Việt Nam tại châu Âu, việc EC lùi thời gian thực thi luật cấm nhập khẩu nông sản liên quan đến phá rừng cũng là cơ hội để các nước xuất khẩu có đủ thời gian chuẩn bị. Trong thời gian qua, thông tin về EUDR mặc dù đã được phổ biến rộng rãi, nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn chưa nắm rõ những quy định cụ thể, các tiêu chí cần tuân thủ, nhất là trong việc giải trình nguồn gốc.

Theo ông Ngô Sỹ Hoài, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest), hiện nay, trong số 7 nhóm hàng liên quan đến quy định EUDR, Việt Nam có 3 nhóm hàng chịu tác động chính là cao su, cà phê và gỗ. Theo ông Hoài, chuỗi cung ứng sản phẩm gỗ, cà phê và cao su đều tương đối phức tạp, nhiều yêu cầu trong việc tuyên bố về trách nhiệm thực thi, giải trình cũng như khai báo, cung cấp bằng chứng điện tử về tọa độ địa lý của lô rừng và khu vực rừng cung ứng vào thị trường EU còn khá xa lạ. Đây là điều mới mẻ không chỉ đối với các doanh nghiệp mà còn với cả các hộ nông dân trồng rừng.

Nếu EUDR được lùi thời gian áp dụng, Việt Nam sẽ có thêm thời gian chuẩn bị kỹ lưỡng hơn

Do đó, ông Hoài cho rằng cần thêm thời gian và cần có hướng dẫn từ phía Việt Nam - EU, cũng như các lớp tập huấn để các chủ thể tham gia vào chuỗi cung ứng sản phẩm xuất khẩu có thể nắm bắt và thống nhất thực hiện. Phó Chủ tịch Viforest đánh giá, EUDR sẽ là thách thức nhưng đồng thời cũng là cơ hội cho Việt Nam.

Về phía doanh nghiệp, ông Thái Như Hiệp - Chủ tịch Hội đồng thành viên, Giám đốc Công ty Vĩnh Hiệp khẳng định: "Doanh nghiệp Việt Nam đã chuẩn bị việc này rất lâu. Cà phê Việt Nam có thể đáp ứng tốt quy định EUDR".

Bà Y Hằng - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Kon Tum cho rằng đây là một yêu cầu mới, vì vậy Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Kon Tum cũng tăng cường tuyên truyền để người dân hiểu. Bà Hằng cho biết đơn vị đã lên kế hoạch với các huyện, địa phương để xây dựng vùng trồng cà phê bền vững nhằm đáp ứng các tiêu chí đặt ra.

Ông Trần Văn Công, Tham tán Nông nghiệp Việt Nam tại châu Âu cho biết, doanh nghiệp nước ta, chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Các nguồn cung sản phẩm thu thập từ các hộ gia đình sản xuất khá lớn, gây ra nhiều khó khăn trong việc thu thập thông tin. Để khắc phục vấn đề này, hiện nay, các chương trình đào tạo cho doanh nghiệp Việt ở từng ngành hàng đang được tổ chức liên tục nhằm nâng cao năng lực phát triển xuất khẩu xanh trong bối cảnh áp dụng EUDR.

Các doanh nghiệp xuất khẩu cũng kiến nghị Bộ Công Thương cần có hướng dẫn cụ thể, chi tiết cho doanh nghiệp và cập nhật nhiều tài liệu liên quan đến EUDR để doanh nghiệp chủ động lên kế hoạch sản xuất thích ứng với các thay đổi trong tương lai. Đây cũng là cơ hội để nền nông nghiệp Việt Nam có thể chuyển đổi theo hướng xanh và bền vững.