Kinh tế Đông Á: Khi “phép màu” không còn

	Đông Á cải thiện môi trường kinh doanh mạnh mẽ
	Đông Á - Thái Bình Dương là khu vực đạt thành tích tốt nhất về thúc đẩy thịnh vượng chung

“Phép màu” là có thực, nhưng không thể kéo dài

Theo ấn bản bổ sung cho báo cáo Cập nhật Triển vọng Phát triển châu Á 2018 của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) vừa công bố ngày 12/12, bất chấp cuộc CTTM Mỹ - Trung và những thách thức bên ngoài khác, triển vọng tăng trưởng của châu Á vẫn vững vàng nhờ vào nhu cầu nội địa mạnh mẽ, trong khi áp lực lạm phát đang được thu hẹp.

Đông Á trong một thế giới đang thay đổi

Cụ thể, ADB vẫn duy trì dự báo tăng trưởng của khu vực ở mức 6% cho năm 2018 và 5,8% cho năm 2019. Trong đó riêng khu vực Đông Á, tăng trưởng dự báo được duy trì ở mức 6% năm 2018 và giảm xuống 5,7% năm 2019.

Ông Yasuyuki Sawada, Trưởng Ban Kinh tế của ADB, nhận định: “Thỏa thuận tạm ngừng nâng thuế quan thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc là rất đáng hoan nghênh, song xung đột chưa được tháo gỡ vẫn là nguy cơ chính đối với triển vọng kinh tế của khu vực”.

Báo cáo “Đông Á trỗi dậy, định hướng trong một thế giới đang thay đổi” do WB công bố mới đây cho rằng, mô hình kết hợp giữa tăng trưởng hướng ngoại, phát triển nguồn nhân lực và quản trị kinh tế lành mạnh đã giúp Đông Á có được những phép màu trong phát triển trong những thập kỷ vừa qua.

Nửa thế kỷ trước, nhiều quốc gia trong khu vực vẫn còn là nước nông nghiệp nghèo đói và gặp nhiều khó khăn trong việc giải quyết các xung đột tồn đọng và sử dụng cơ chế kinh tế tập trung. Tuy nhiên đến nay, các hoạt động kinh tế trong khu vực này phát triển mạnh mẽ và là hội tụ của nhiều quốc gia có thu nhập trung bình, thu nhập cao với đóng góp lên tới gần 1/3 GDP toàn cầu.

Hơn 90% dân số khu vực Đông Á đang sinh sống tại 10 quốc gia có thu nhập trung bình, gồm Campuchia, Trung Quốc, Indonesia, Lào, Malaysia, Mông Cổ, Myanmar, Philippines, Thái Lan, Việt Nam và rất nhiều trong số các quốc gia này có thể đạt được mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao chỉ trong một hoặc hai thế hệ nữa.

Báo cáo “Chung tay giải bài toán đói nghèo” - báo cáo hai năm một lần về nghèo đói và thịnh vượng chung của WB công bố vào tháng 10 vừa qua cũng ghi nhận, Đông Á là khu vực đã đạt thành tích tốt nhất về thúc đẩy thịnh vượng chung. Từ năm 2010 đến 2015, nhóm 40% thu nhập thấp nhất của khu vực này tăng thu nhập trung bình 4,7%/năm. Đây cũng là khu vực có mức giảm nhiều nhất về số người nghèo cùng cực và tỷ lệ dân số có thu nhập bình quân dưới 3,2 và 5,5 USD/ngày.

“Trong vòng 25 năm qua, khu vực Đông Á nổi lên là khu vực phát triển thành công nhất. GDP của khu vực này tăng gấp ba lần kể từ năm 2000 và giúp hàng trăm triệu người thoát nghèo”, bà Victoria Kwakwa, Phó Chủ tịch WB Khu vực Đông Á – Thái Bình Dương cho biết. Tuy nhiên theo vị Phó Chủ tịch WB và trước đó từng là Giám đốc Quốc gia của WB tại Việt Nam này, bên cạnh những thành tựu nổi bật đó thì khoảng cách về năng suất lao động, vốn nhân lực và mức sống của các quốc gia trong khu vực này vẫn cách khá xa so với các quốc gia có thu nhập cao.

Cùng quan điểm trên, ông Sudhir Shetty, Chuyên gia kinh tế trưởng của WB tại Đông Á và Thái Bình Dương phân tích: “Một tổ hợp các chính sách thúc đẩy tăng trưởng hướng ngoại, thâm dụng lao động, đồng thời tăng cường vốn nhân lực cơ bản và cung cấp quản trị kinh tế lành mạnh đã mang lại sự tăng trưởng nhanh chóng và giúp hàng trăm triệu người ở Đông Á thoát nghèo cũng như đảm bảo về mặt kinh tế”.

Tuy nhiên, việc tiếp tục duy trì những thành tựu đã đạt được đó có thể là một thách thức không nhỏ trong bối cảnh thế giới và khu vực có nhiều thay đổi nhanh chóng. Cuộc CMCN 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ trong khi tăng trưởng thương mại toàn cầu chững lại và sự thay đổi trong bối cảnh ở nội tại mỗi quốc gia… Những yếu đó đòi hỏi các nhà hoạch định chính sách sẽ cần điều chỉnh các yếu tố của mô hình phát triển Đông Á truyền thống để giải quyết một cách hiệu quả những thách thức mới này.

Đâu là giải pháp cho tương lai?

Theo bà Victoria Kwakwa, báo cáo “Đông Á trỗi dậy, định hướng trong một thế giới đang thay đổi” đã chỉ ra rằng, khi các quốc gia trong khu vực đang dần chuyển đổi từ quốc gia có thu nhập trung bình sang thu nhập cao, bài học thành công của giai đoạn trước chưa chắc còn phù hợp trong giai đoạn tiếp theo. Qua xem xét và phân tích bản chất của những thách thức hiện nay, báo cáo đã đưa ra gợi ý cách thức giải quyết các vấn đề này cho các nhà hoạch định chính sách khu vực Đông Á trong thập kỷ tới. Trong đó xác định cần sự kết hợp của cả hai ưu tiên chính sách mới và cũ trong 5 lĩnh vực chính:

Thứ nhất là thúc đẩy năng lực cạnh tranh kinh tế. Ngoài việc tiếp tục củng cố môi trường kinh doanh và pháp lý, các ưu tiên mới bao gồm cải cách khu vực dịch vụ, tăng cường thỏa thuận thương mại, có các chính sách đổi mới sáng tạo rộng hơn và cải thiện khả năng tiếp cận tài chính, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Thứ hai là xây dựng các kỹ năng. Theo đó ngoài việc tập trung vào phát triển vốn nhân lực cơ bản cần hỗ trợ phát triển các kỹ năng tiên tiến, bao gồm các kỹ năng cảm xúc - xã hội và kiến thức số vì đây là những kỹ năng đóng vai trò ngày càng quan trọng.

Thứ ba là tăng cường hòa nhập. Bên cạnh các chương trình bảo trợ xã hội truyền thống, cần có các chương trình chuyển đổi giúp những người lao động dễ bị tổn thương tìm các cơ hội việc làm mới và để đảm bảo việc tiếp cận công nghệ kỹ thuật số phải chăng.

Thứ tư là tăng cường thể chế Nhà nước. Các quốc gia sẽ cần tăng hiệu quả của Nhà nước thông qua tăng cường tiếng nói và sự tham gia của công dân, tăng tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của Chính phủ.

Thứ năm là hỗ trợ cho việc chuyển đổi sang vị thế nước có thu nhập cao. Các Chính phủ sẽ phải tìm nguồn tài chính để đạt mục tiêu đầy tham vọng trở thành quốc gia thu nhập cao cao bằng cách tăng huy động nguồn thu trong nước.

“Mặc dù còn nhiều ý kiến khác nhau về bản chất và tốc độ của sự thay đổi, nhưng một thực tế không thể phủ nhận là sự thay đổi đang diễn ra và bỏ qua nó không phải là một lựa chọn. Và nếu các nhà hoạch định chính sách trong khu vực không hành động quyết đoán, họ có thể sẽ bỏ lỡ nhiều cơ hội để duy trì tốc độ phát triển vượt trội của Đông Á trong tương lai”, báo cáo này cảnh báo.