Gọi vốn cho thu phí không dừng

	Thu phí không dừng vẫn chưa phát huy hiệu quả
	Cao tốc Hà Nội-Hải Phòng chính thức thu phí không dừng từ ngày 11/8
	Quy định mới về thu phí điện tử không dừng

Thu hút vốn gặp khó

Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Chỉ thị số 39/CT-TTg yêu cầu Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT) tập trung, quyết liệt chỉ đạo triển khai các dự án thu phí điện tử không dừng, bảo đảm tiến độ, chất lượng, kết nối liên thông, đồng bộ, an toàn, bảo mật theo đúng quy định.

Theo tính toán, tại Việt Nam, việc triển khai dịch vụ thu phí tự động không dừng (ETC) đồng bộ trên phạm vi cả nước không chỉ giúp xây dựng được cơ sở dữ liệu quốc gia về giao thông, đồng bộ hoá các dịch vụ quản lý đô thị và giao thông thông minh, tránh thất thoát trong thu phí BOT, mà còn tiết kiệm thời gian, nhiên liệu, giảm ùn tắc giao thông, giảm tai nạn và đặc biệt giảm thanh toán bằng tiền mặt. Tổng lợi ích kinh tế - xã hội mà hệ thống thu phí tự động ETC mang lại dự kiến lên tới 3.400 tỷ đồng/năm.

Sở GTVT TP.HCM vừa kiến nghị ban hành quy định bắt buộc ô tô phải thực hiện dán thẻ thu phí ETC

Thống kê của Cục Đăng kiểm Việt Nam, hiện cả nước mới có khoảng 865.000 phương tiện dán thẻ E-tag trên tổng số 3,5 triệu xe ô tô cả nước (trong đó, Công ty TNHH Thu phí tự động (VETC) dán hơn 600.000 thẻ, hệ thống các đơn vị đăng kiểm dán khoảng 200.000 thẻ). Trong giai đoạn 2 cả nước vẫn còn ít nhất 40 trạm thu phí cần đầu tư hệ thống ETC. Với tiến độ này, nhiều khả năng mục tiêu chuyển 100% các trạm thu phí áp dụng ETC vào cuối 2020 theo Quyết định 19/2020/QQĐ-TTg là khó hoàn thành.

Được biết, vướng mắc nhất là các dự án của Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) về nguồn vốn triển khai. Hiện VEC đang quản lý 5 dự án cao tốc, với nguồn vốn từ ngân sách nhà nước, hoặc vốn do VEC vay lại và vốn chủ sở hữu. Tổng công ty cũng đang tổ chức vận hành, khai thác và thu phí 4 dự án, còn dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành đang thi công.

Theo Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ, để thực hiện thu phí không dừng, Bộ GTVT đã báo cáo và được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương triển khai theo hướng VEC đầu tư, vận hành hệ thống thiết bị tại trạm thu phí, kết nối với trung tâm dữ liệu của các nhà cung cấp dịch vụ thu phí không dừng. Tuy nhiên, do có nhiều vướng mắc nên tiến độ thực hiện không đáp ứng yêu cầu, trong đó vướng mắc lớn nhất là vốn. Theo tính toán của VEC, để đầu tư và chuyển đổi toàn bộ hệ thống thu phí thủ công sang thu phí tự động không dừng đồng bộ cho tất cả dự án (tổng số còn 395 làn), cần nguồn vốn đầu tư 800-900 tỷ đồng.

Bên cạnh khó khăn về vốn, còn vướng mắc trong quá trình tổ chức điều hành thực hiện như việc đầu tư thu phí tự động không dừng là hình thức mới, phức tạp cả về công nghệ và thủ tục pháp lý trong khi các chủ thể tham gia thực hiện, quản lý chưa có nhiều kinh nghiệm, đặc biệt đối với các dự án có tính chất đặc thù như của VEC.

Tạo cơ chế đặc biệt

Được biết Dự án thu phí không dừng giai đoạn 1 (BOO1) do Công ty VETC đầu tư với 44 trạm, bao gồm 26 trạm trên QL1 và đường Hồ Chí Minh (đoạn qua Tây Nguyên), 18 trạm trên các cao tốc và các quốc lộ khác. Dự án giai đoạn 2 (BOO2) do Liên danh Viettel đứng đầu gồm 33 trạm còn lại trên toàn quốc. Dự án thu phí không dừng triển khai từ năm 2015, Chính phủ yêu cầu hoàn thành, triển khai trên cả nước vào cuối năm 2019. Tuy nhiên sau đó dự án đã không thể hoàn thành đúng hạn và được gia hạn đến hết 2020.

Với dự án BOO1, theo Công ty VETC, hiện việc đàm phán, ký kết hợp đồng dịch vụ với các nhà đầu tư BOT đạt 17/44 trạm thu phí và đang được xúc tiến rốt ráo với các trạm còn lại. Vướng mắc còn lại chủ yếu tại dự án giai đoạn 2 (BOO2) do khó khăn về lập DN dự án. Trước đó, Bộ GTVT đã đấu thầu và lựa chọn liên danh nhà đầu tư do Viettel đứng đầu, song việc lập DN gặp vướng mắc về mặt thủ tục. Hiện, liên danh nhà đầu tư đã thống nhất xong tỷ lệ góp vốn, đồng thời Thủ tướng cũng đã cho phép Viettel được đầu tư vào dự án thu phí không dừng.

Ông Hồ Trọng Vinh - Phó Tổng giám đốc VETC cho rằng do thói quen sử dụng tiền mặt của người dân còn lớn, dẫn tới chủ phương tiện chưa quen với việc dán thẻ và thanh toán qua tài khoản. Việc thay đổi thói quen này theo ông Vinh là cần có thời gian đồng thời cũng phải có lộ trình khi triển khai các làn ETC và có các quy định không cho xe ETC vào, để khách hàng phải thấy quyền lợi sử dụng thẻ ETC không bao giờ ách tắc.

Đại diện VETC cho biết, thời gian tới đơn vị sẽ liên kết với các NHTM trong nước để triển khai hoạt động trừ phí tự động phục vụ cho việc chủ tài khoản sử dụng thẻ ETC. Mục tiêu phải triển khai để tạo thuận lợi cho cả người sử dụng và cho ngân hàng. Bộ GTVT cũng cho biết trong tháng này sẽ chỉ đạo các đơn vị liên quan phối hợp với NHNN và một số NHTM để đưa ra các giải pháp bảo đảm tính liên thông tài khoản cá nhân tại các ngân hàng với tài khoản giao thông để tạo sự thuận lợi cho người sử dụng, minh bạch tài chính và bảo đảm an toàn thông tin cá nhân. Ngoài ra, để hỗ trợ các địa phương thúc đẩy hoàn thành các dự án thu phí không dừng, Bộ GTVT sẽ tiến hành hướng dẫn đồng loạt quy trình triển khai các trạm ETC. Trường hợp tự tổ chức thực hiện không khả thi, các địa phương có thể lựa chọn đơn vị cung cấp dịch vụ thu phí đã được bộ lựa chọn để đảm bảo hiệu quả, đúng tiến độ và kết nối liên thông trong toàn hệ thống thu phí ETC.