DN xuất khẩu nông lâm sản vẫn khó

	Giữ lực bật cho xuất khẩu
	Ước xuất siêu 3,39 tỷ USD trong 4 tháng đầu năm

Ông Lê Quang Luyến, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Phúc An (tỉnh Bình Phước), một DN sản xuất và xuất khẩu hạt điều hàng đầu tại tỉnh Bình Phước đã nhận xét, Việt Nam hiện là trung tâm chế biến và xuất nhập khẩu điều lớn nhất thế giới, với công suất khoảng 1,6 triệu - 1,7 triệu tấn/năm (toàn thế giới là 3,4 triệu tấn/năm), cũng là nước xuất khẩu điều nhân lớn nhất thế giới.

Đồ gỗ xuất khẩu lớn, nhập khẩu nguyên liệu cũng nhiều

Điều này cho thấy sự thành công của DN ngành điều Việt Nam trong lĩnh vực chế biến điều xuất khẩu, duy trì thị phần trên 60% tổng giá trị xuất khẩu nhân điều toàn cầu (khoảng 5,5 tỷ USD) và tiếp tục giữ vị trí số một thế giới về chế biến, xuất khẩu nhân điều. Tuy thành công ở xuất khẩu, nhưng DN ngành điều luôn gặp khó khăn, khi tốc độ tăng trưởng về sản xuất (trồng trọt) chưa theo kịp tăng trưởng của ngành chế biến. Sản lượng điều thô trong nước chỉ đáp ứng 20% nhu cầu chế biến, DN phải nhập khẩu đến 65% nguyên liệu điều thô.

Tương tự, ngành chế biến gỗ Việt Nam trong 4 tháng đầu năm 2018, kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ đạt 2,6 tỷ USD, tăng 19,3% so với cùng kỳ. Điểm sáng của ngành chế biến gỗ xuất khẩu là các DN lớn trong ngành đã có đơn hàng xuất khẩu đến hết năm 2018, đặc biệt là từ thị trường châu Âu và Hoa Kỳ. Dự báo, ngành gỗ và sản phẩm gỗ sẽ tiếp tục phát triển tốt, khi kinh tế thế giới đang tăng trưởng, hỗ trợ nhu cầu nhập khẩu đồ nội, ngoại thất gỗ.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Tôn Quyền, Tổng Thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cho biết, thực tế từ nay đến 2020, khó khăn nhất của ngành gỗ là vấn đề nguyên liệu, do nhu cầu gỗ nguyên liệu nhập khẩu cũng ngày một tăng lên, trong khi gỗ trong nước (rừng trồng) chỉ có 10% - 15% là đạt yêu cầu của nhà nhập khẩu (mỗi năm Việt Nam khai thác 18 triệu – 10 triệu m3 gỗ, trong đó chỉ có khoảng 3,5 triệu m3 là chế biến đồ gỗ được, còn lại để làm dăm và ván gỗ…). Nếu 4 tháng/2018 Việt Nam xuất khẩu 2,6 tỷ USD sản phẩm gỗ (tăng 7,3% so với cùng kỳ), thì đã phải nhập khẩu gần 700 triệu USD gỗ nguyên liệu.

Với thị trường xuất khẩu, hàng loạt mặt hàng nông sản Việt Nam đang xem Trung Quốc là thị trường chính và phụ thuộc quá nhiều vào thị trường này. Cụ thể, hiện nay Trung Quốc là nước nhập khẩu rau quả lớn nhất của Việt Nam, với mức tăng 62,1% với cùng kỳ năm trước trong 4 tháng/2018. Khi một số địa phương của Trung Quốc siết chặt kiểm tra chất lượng hàng hóa, ngay lập tức hàng nông sản của Việt Nam bị ảnh hưởng, dư thừa, rớt giá, nhà nông thua lỗ…

Theo ông Võ Thành Đô, Phó Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường Nông sản (thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ khó khăn ở thiếu nguyên liệu chế biến, phụ thuộc quá nhiều vào thị trường xuất khẩu, mà nhiều nhóm hàng nông, lâm, thủy sản xuất khẩu của Việt Nam còn đang đối mặt với xu hướng gia tăng bảo hộ của các nước đối với lĩnh vực nông nghiệp, nhất là các nước nhập khẩu nhiều hàng hóa của Việt Nam như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc…

Đến cả những thị trường vốn được xem là dễ tính, tiêu thụ nhiều phân khúc hàng hóa như Ấn Độ, Trung Quốc cũng đang thiết lập các tiêu chuẩn kỹ thuật đối với hàng nông sản nhập khẩu. Cũng với đó, nhiều chính sách mới đang gây khó khăn lớn cho nhà xuất khẩu Việt Nam (chống bán phá giá cá da trơn của Hoa Kỳ, Luật Chống đánh bắt thủy sản bất hợp pháp IUU của châu Âu, hay truy xuất nguồn gốc rau quả Việt Nam ở tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc…). Chưa kể một số nước khác, để bảo hộ sản xuất trong nước, còn sẵn sàng vi phạm quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).

Để ứng phó với những khó khăn này, Bộ Công thương đã đề xuất nhóm giải pháp tác động, thúc đẩy thị trường như đàm phán mở cửa và phát triển thị trường, duy trì thị trường xuất khẩu ổn định. Đẩy mạnh giải pháp hỗ trợ hoạt động xuất khẩu như, hoàn thiện hành lang pháp lý đối với hoạt động xuất khẩu, đổi mới công tác thông tin thị trường, cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu…