Đầu tư ngành điện gặp khó vì vướng “điều kiện hoàn thuế”

Bất lực vì “Giấy phép hoạt động điện lực”?

Quá trình đầu tư các dự án ngành điện hiện nay đang bộc lộ một số hạn chế, bất cập về hệ thống chính sách, quy định pháp luật do một số điểm thiếu phù hợp thực tế. Chính sách hoàn thuế giá trị gia tăng đối với các dự án đầu tư ngành điện là một minh chứng.

Các dự án đầu tư ngành điện thuộc ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện. Để được hoàn thuế giá trị gia tăng thì một trong những thủ tục cơ sở kinh doanh phải có là giấy phép hoạt động điện lực. Tuy nhiên, hiện các dự án đầu tư trong ngành điện thường kéo dài, trong giai đoạn đầu tư chưa đi vào hoạt động thì chưa được cấp giấy phép hoạt động điện lực. Do vậy, doanh nghiệp không đáp ứng điều kiện hoàn thuế giá trị gia tăng đối với dự án đầu tư ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện trong giai đoạn đầu tư, dẫn đến nhiều dự án đầu tư gặp khó khăn về vốn.

Tổ hợp năng lượng tái tạo lớn nhất Đông Nam Á với tổng vốn đầu tư 10 nghìn tỷ đồng

Dẫn chứng từ trường hợp của Công ty CP Đầu tư xây dựng Trung Nam (Trungnam Group) - một trong những doanh nghiệp tiên phong đầu tư vào các dự án điện gió, điện mặt trời tại các tỉnh Ninh Thuận, Đắc Lắk và Trà Vinh. Tổng giá trị đầu tư vào lĩnh vực này của Trungnam Group tính đến thời điểm hiện nay ước gần hai tỷ USD. Trungnam Group đã thực hiện nghĩa vụ nộp ngân sách Nhà nước đối với hai tỉnh Ninh Thuận và Trà Vinh ước khoảng 1.400 tỷ đồng. Hiện doanh nghiệp đang tiếp tục đẩy mạnh đầu tư tại các dự án nhà máy điện gió: Phước Hữu Trung Nam; Ea Nam; Đông Hải 1…

Từ tháng 2/2021 đến nay, giá trị lượng thiết bị mà Trungnam Group nhập khẩu qua các công ty thành viên phục vụ việc xây lắp các dự án đã lên đến hơn 1.000 tỷ đồng và đã thực hiện nộp ngân sách gần 100 tỷ đồng, tương đương 10% thuế giá trị gia tăng hàng nhập khẩu. Ngoài ra, tổng số thuế dự kiến được hoàn của các dự án mà Trungnam Group đang triển khai ước khoảng 2.000 tỷ đồng. Thực tế, nếu không vướng những quy định giữa việc cấp giấy phép hoạt động điện lực và các điều kiện hoàn thuế giá trị gia tăng, tổng số thuế dự kiến được hoàn của Trungnam Group ước khoảng 2.100 tỷ đồng.

Thế nhưng theo ông Nguyễn Tâm Tiến, Tổng giám đốc Trungnam Group, qua các buổi làm việc và trao đổi ý kiến với Cục Thuế các tỉnh Ninh Thuận, Trà Vinh, Đắc Lắk, doanh nghiệp nhận được phản hồi: “Dự án nằm trong ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện chưa được cấp giấy phép hoạt động điện lực thì không được hoàn thuế”.

Mới đây, Tổng cục Thuế đã có buổi làm việc với các doanh nghiệp thực hiện các dự án đầu tư điện. Các doanh nghiệp đã nêu ý kiến về vấn đề khó khăn trong việc hoàn thuế giá trị gia tăng. Một trong những thủ tục cơ sở kinh doanh phải có để được hoàn thuế giá trị gia tăng đối với dự án đầu tư ngành điện thuộc ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện đó là giấy phép hoạt động điện lực. Trong khi đó, Thông tư số 21/2020/TT-BCT ngày 9/9/2020 của Bộ Công thương quy định về trình tự, thủ tục cấp, thu hồi giấy phép hoạt động điện lực: chậm nhất trước 15 ngày làm việc kể từ ngày dự kiến chính thức vận hành thương mại, tổ chức tham gia hoạt động phát điện phải nộp đầy đủ hồ sơ đề nghị cấp giấy phép hoạt động điện lực?

Như vậy, đối với các doanh nghiệp đầu tư dự án nhà máy điện (thường có thời gian đầu tư dài) thì sẽ gặp khó khăn về vốn do việc hoàn thuế GTGT đầu vào của dự án trong giai đoạn đầu tư sẽ được thực hiện khi kết thúc dự án và được Bộ Công thương cấp “Giấy phép hoạt động điện lực” (trước thời điểm dự kiến đi vào hoạt động thương mại chính thức 15 ngày).

Cần sớm điều chỉnh “điều kiện hoàn thuế”

Trước những khó khăn mà các doanh nghiệp ngành điện đang vướng phải do bất cập trong hệ thống chính sách, quy định pháp luật, Hiệp hội Năng lượng Việt Nam đã có văn bản gửi các cấp có thẩm quyền về việc đề xuất tháo gỡ chính sách hoàn thuế giá trị gia tăng đối với các dự án đầu tư ngành điện. Văn bản kiến nghị: Trong tình hình đại dịch Covid-19 kéo dài đang gây ra không ít khó khăn cho các doanh nghiệp nói chung và ngành điện nói riêng. Để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp ngành điện nhanh chóng ổn định và đi vào sản xuất, yên tâm đầu tư, hiệp hội khẩn thiết kính đề nghị Quốc hội, Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Công thương, Tổng cục Thuế và các bộ, ngành liên quan nghiên cứu, đánh giá lại việc áp dụng các quy định về hoàn thuế giá trị gia tăng đối với các dự án đầu tư ngành điện, giúp doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, bảo đảm sự nhất quán với chủ trương, chính sách khuyến khích đầu tư đối với ngành điện.

Tại buổi làm việc với các doanh nghiệp thực hiện các dự án đầu tư điện, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Vũ Xuân Bách chia sẻ với những khó khăn mà các doanh nghiệp ngành điện đang phải đối mặt, đặc biệt trong bối cảnh dịch Covid diễn biến phức tạp. Thời gian qua, Tổng cục Thuế nhận được phản ánh của các doanh nghiệp thực hiện các dự án đầu tư ngành điện gặp khó khăn, vướng mắc trong hoàn thuế giá trị gia tăng đối với dự án đầu tư. Tổng cục Thuế sẽ nghiên cứu trình các cơ quan có thẩm quyền xem xét sửa đổi các quy định về pháp luật thuế, pháp luật đầu tư, pháp luật điện lực, qua đó kịp thời tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp có dự án đầu tư nhà máy điện, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp tục đầu tư vào lĩnh vực này.

Có thể nói, trong tình hình đại dịch Covid-19 diễn ra từ cuối năm 2019 đến nay. Để thúc đẩy phát triển kinh tế, Chính phủ và chính quyền các địa phương đã ban hành các chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế, đặc biệt là chính sách khuyến khích việc đầu tư các dự án năng lượng tái tạo. Cụ thể tại Nghị quyết số 115/NQ-CP ngày 6/8/2020 của Chính phủ về các giải pháp thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ nêu rõ: “ Hoàn thiện và đơn giản hóa các chính sách, thủ tục về thuế để tạo điều kiện phát triển thuận lợi cho các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ và công nghiệp chế biến, chế tạo ưu tiên phát triển. Trình cấp thẩm quyền sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng trong thời gian sớm nhất theo hướng điều chỉnh cơ chế và thời gian hoàn thuế giá trị gia tăng tạo điều kiện thuận lợi về vốn cho các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ và công nghiệp chế biến chế tạo ưu tiên phát triển”.

Thực tế hiện nay, một số dự án đầu tư ngành điện vẫn đang tiếp tục triển khai thực hiện đầu tư. Để đẩy nhanh tiến độ dự án các nhà đầu tư đã triển khai đàm phán cũng như ký kết các hợp đồng mua sắm thiết bị cho dự án (chủ yếu là thiết bị nhập khẩu), trên cơ sở các hợp đồng các nhà cung cấp đã tiến hành sản xuất thiết bị và cung cấp đến công trường. Các nhà đầu tư đã nhập khẩu khối lượng lớn thiết bị, kê khai nộp thuế giá trị gia tăng ở khâu nhập khẩu tương đương 10% giá trị nhập khẩu (thuế giá trị gia tăng được khấu trừ của các dự án hiện nay hàng nghìn tỷ chưa được giải quyết hoàn thuế). Việc chậm xử lý hoàn thuế đối với các dự án đầu tư ngành điện đã gây khó khăn về tài chính cho nhà đầu tư dẫn đến tiến độ thực hiện dự án kéo dài?.