Chỉ thị 40: Vì hạnh phúc của Nhân dân (Kỳ 2)

Kỳ 2: Đồng bào dân tộc thiểu số thêm tin yêu Đảng nhờ đồng vốn chính sách

Khi tín dụng chính sách có Đảng dẫn lối

Theo lãnh đạo tỉnh Điện Biên, trong khoảng hơn hai thập niên trở lại đây, người dân nghèo sinh sống ở vùng khó khăn của tỉnh được hưởng thụ nhiều chính sách hỗ trợ của Đảng, Nhà nước để phát triển kinh tế, ổn định đời sống. Chương trình 135, Nghị quyết 30a được triển khai qua nhiều giai đoạn, giúp đồng bào nghèo Điện Biên vượt qua khó khăn, từng bước vươn lên. Tuy nhiên tới năm 2014 toàn tỉnh vẫn còn trên 32% hộ nghèo. Tại 5 huyện nghèo: Mường Ảng, Điện Biên Đông, Tủa Chùa, Mường Nhé và Nậm Pồ, tỷ lệ hộ nghèo còn tới 47%. Năm 2014, các chương trình tín dụng chính sách đã được NHCSXH triển khai rộng khắp trên địa bàn toàn tỉnh, nhưng nguồn lực còn hạn chế. Ở một số nơi, cấp ủy, chính quyền cấp sơ sở vẫn chưa thực sự quan tâm, phối hợp chặt chẽ với NHCSXH trong hoạt động.

Ông Hoàng Ngọc Thương, Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Điện Biên nhớ lại, 10 năm trước, khi nhắc tới ngân hàng chính sách còn lại một điều gì đó rất mơ hồ đối với người dân Điện Biên – một vùng đất có trên 70% là đồng bào dân tộc thiểu số. Khi ấy, hoạt động tín dụng chính sách tuy vẫn được tích cực triển khai nhưng gặp nhiều khó khăn. Trong bối cảnh đó, ngày 22/11/2014, Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 22/11/2014 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội được ban hành, đã tạo thêm cơ sở pháp lý để ngân hàng chính sách xã hội vận động cấp ủy, chính quyền địa phương cùng các hội, đoàn thể vào cuộc.

Các cán bộ của ngân hàng chính sách xuống tận xã để thực hiện giao dịch, tạo thuận lợi cho bà con trong quá trình di chuyển

Đã 20 năm gắn bó với hoạt động tín dụng chính sách, ông Tòng Hữu Yên – Giám đốc Phòng giao dịch NHCSXH huyện Tủa Chùa, Chỉ thị 40 ra đời thực sự đã trở thành một bước ngoặt lớn đối với tín dụng chính sách ở địa phương. Trước đây, chỉ có ngân hàng chính sách hợp lực cùng với đoàn thể xã hội địa phương, nhưng Chỉ thị 40 đã thúc đẩy tất cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc, chung trên một con thuyền chuyển tải nguồn vốn tín dụng chính sách tới bà con nhân dân. Cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp đã nhận thức rõ trách nhiệm đối với việc tổ chức triển khai thực hiện tín dụng chính sách xã hội, thường xuyên bám sát nội dung Chỉ thị số 40-CT/TW trong chỉ đạo triển khai thực hiện tín dụng chính sách xã hội tại cơ sở, đưa nội dung này vào các thông báo kết luận, nghị quyết phiên họp thường kỳ, coi đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, then chốt cần quan tâm triển khai thực hiện ở các cấp, các ngành để nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện tín dụng chính sách xã hội trên địa bàn.

Đặc biệt từ khi có Chỉ thị số 40-CT/TW, dù điều kiện địa phương còn nhiều khó khăn, hàng năm UBND huyện đã cân đối nguồn vốn ngân sách địa phương chuyển sang NHCSXH để cho vay hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác.

Chỉ thị số 40-CT/TW không chỉ giúp lan toả nguồn vốn tín dụng chính sách đến bà con mà còn thúc đẩy các cấp, ngành cùng với NHCSXH theo dõi, giám sát việc sử dụng nguồn vốn, hỗ trợ bà con tận dụng hiệu quả đồng vốn chính sách. Bà Lò Thị Thanh - Giám đốc Phòng giao dịch NHCSXH huyện Mường Bảng cho biết, phòng giao dịch đã cùng chính quyền địa phương, cơ quan ban ngành đào tạo tập huấn, chuyển giao khoa học công nghệ để bà con sử dụng vốn vay hiệu quả hơn. Từ đó, nhiều mô hình làm kinh tế điển hình từ nguồn vốn chính sách được xây dựng, tạo sức lan tỏa tại địa phương. Các tổ chức chính trị hội đoàn thể trên địa bàn cũng đã phát huy vai trò kiểm tra giám sát trước, trong và sau cho vay, giúp hoạt động của ngân hàng chính sách hiệu quả hơn.

Theo ông Nguyễn Tiến Đạt - Tỉnh ủy Viên, Bí thư huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện Mường Ảng, có thể nói, sau gần 10 năm triển khai thực hiện, Chỉ thị 40-CT/TW của Ban Bí thư đã đi vào cuộc sống góp phần nâng cao nhận thức của cấp ủy, chính quyền đối với hoạt động tín dụng chính sách xã hội. Nguồn vốn tín dụng chính sách của Chính phủ, của tỉnh và của huyện đã được NHCSXH đem đến với hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác góp phần quan trọng giúp đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân trên địa bàn huyện ngày càng được nâng lên. Từ đó, đóng góp quan trọng trong việc thực hiện thắng lợi mục tiêu tạo việc làm, giảm nghèo nhanh, bền vững, xây dựng nông thôn mới, đảm bảo an sinh xã hội và ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện.

Các cuộc họp giao ban giữa phòng giao dịch NHCSXH và cấp uỷ chính quyền, các tổ chức đoàn thể chính trị thường xuyên diễn ra

Nguồn vốn uỷ thác tăng gấp 10 lần sau khi có Chỉ thị 40

10 năm kể từ khi có Đảng soi đường, tín dụng chính sách đã thật sự phát huy hiệu quả. 10 năm qua, các địa phương, đơn vị tại tỉnh Điện Biên đã tổ chức sử dụng hiệu quả các nguồn lực thực hiện tín dụng chính sách xã hội; triển khai kịp thời các chính sách tín dụng ưu đãi theo các Nghị định, Quyết định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, phù hợp với tình hình thực tế của địa bàn.

Đồng bào dân tộc thiểu số thêm tin yêu Đảng nhờ nguồn vốn chính sách

Theo ông Hoàng Ngọc Thương, trong 10 năm qua, các chương trình tín dụng ưu đãi đã thêm 11 chính sách, nâng tổng số chính sách lên 24 chương trình. Đến nay, dư nợ tín dụng chính sách xã hội trên địa bàn tỉnh tăng trưởng hàng năm bình quân đạt 20%. Doanh số cho vay 10 năm qua đạt 9.506,2 tỷ đồng. Tổng dư nợ đến nay đạt gần 5.000 tỷ đồng, tăng gấp hơn 3 lần so với năm 2014. Nguồn vốn cho vay đã phát huy hiệu quả, chủ yếu tập trung vào các ngành nghề trong lĩnh vực nông nghiệp nông thôn, đặc biệt là tại các nơi vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, đã giúp cho trên 226 ngàn lượt hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác có vốn đầu tư vào sản xuất, kinh doanh, làm kinh tế hộ, xây dựng nhà ở ổn định. Từ đó thay đổi cách thức sản xuất, kinh doanh, tăng thu nhập, từng bước ổn định cuộc sống; hỗ trợ được các nhu cầu thiết yếu trong sinh hoạt và cải thiện đời sống. Một minh chứng rõ ràng nhất đối với hiệu quả của tín dụng chính sách trên địa bàn là tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 32,57% năm 2014 xuống còn 25,68% theo tiêu chí mới giai đoạn 2021-2025 vào cuối năm 2023.

Đặc biệt, khi cấp uỷ chính quyền địa phương cùng vào cuộc, việc tập trung huy động được nguồn lực tại chỗ, nguồn vốn từ ngân sách ủy thác cho ngân hàng Chính sách xã hội để cho vay hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác đã tăng lên rõ rệt. Đến 30/4/2024, tổng nguồn vốn ủy thác đạt 102,2 tỷ đồng, tăng gần 10 lần so với giai đoạn 2003-2014 - thời điểm chưa có Chỉ thị). Mặt khác, chính quyền địa phương các cấp đã cân đối nguồn lực, bố trí quỹ đất để xây dựng trụ sở Chi nhánh tỉnh và các Phòng giao dịch NHCSXH huyện, thị; cấp tài sản và ủng hộ kinh phí nhằm hỗ trợ và nâng cao năng lực hoạt động của NHCSXH. Từ đó, năng lực và hiệu quả hoạt động của NHCSXH được nâng cao, ban đại diện các cấp thường xuyên được củng cố, kiện toàn, hoạt động hiệu quả.

Cùng với hoạt động tín dụng, các đơn vị nhận ủy thác đã phối hợp triển khai công tác tuyên truyền, vận động gửi tiền tiết kiệm thông qua tổ Tiết kiệm và vay vốn với hình thức gửi góp hàng tháng kể cả với số tiền nhỏ (từ 10 ngàn đồng). Qua đó đã từng bước tạo lập ý thức tiết kiệm cho người nghèo và các đối tượng chính sách khác.

Thông qua tổ tiết kiệm và vay vốn, từng bước tạo lập ý thức tiết kiệm cho người nghèo và các đối tượng chính sách

Tuy nhiên, hoạt động tín dụng chính sách trên địa bàn cũng gặp không ít khó khăn. Theo ông Hoàng Ngọc Thương, một bộ phận lớn người nghèo và các đối tượng thụ hưởng các chính sách tín dụng ưu đãi cư trú tại vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, trình độ học thức còn hạn chế, tập quán sản xuất lạc hậu, tư duy sản xuất hàng hóa chưa phát triển, dẫn đến hiệu quả công tác tuyên truyền còn thấp, ảnh hưởng lớn tới ý thức, năng lực quản lý và sử dụng vốn, đến ý thức tiết kiệm, ý thức trả nợ. Chưa kể Điện Biên là tỉnh nghèo, tổng thu ngân sách hàng năm chỉ đáp ứng được trên 10% chi ngân sách trên địa bàn, việc tăng thu tiết kiệm chi còn khó khăn, do đó việc chuyển vốn ngân sách địa phương sang NHCSXH để bổ sung nguồn vốn cho vay còn hạn chế.

Đối với các chương trình tín dụng ưu đãi đang triển khai, ông Tòng Hữu Yên – Giám đốc Phòng giao dịch NHCSXH huyện Tủa Chùa cho biết, cơ bản mọi nhu cầu của người dân nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số đã được đáp ứng tuy nhiên, hiện đang có “khoảng trống” chính sách đối với các hộ có mức thu nhập trung bình – nhóm đối tượng rất “nhạy cảm” dễ tái nghèo. Vì vậy, ông Yên đề nghị Chính phủ sớm thực hiện cho vay chương trình hộ có mức thu nhập trung bình để các đối tượng này được tiếp cận nguồn vốn ưu đãi.

Ngoài ra, với huyện Tủa Chùa cũng như ở nhiều huyện khác trên địa bàn tỉnh Điện Biên, cơ sở hạ tầng nhất là đường giao thông hiện đang còn nhiều khó khăn, bà con vay vốn phát triển sản phẩm nông nghiệp nhưng lại gặp trở ngại khi mang đi tiêu thụ. Chính vì vậy, cần sự vào cuộc mạnh mẽ của các cấp chính quyền, quan tâm đầu tư cơ sở hạ tầng của tỉnh Điện Biên, đặc biệt là đường giao thông xuống xã, bản, tạo điều kiện để người dân ổn canh, ổn cư, sử dụng nguồn vốn vay hiệu quả vào phát triển sản xuất hàng hóa, đạt mục tiêu giảm nghèo và vươn lên thoát nghèo bền vững.

Để tăng cường trách nhiệm, hiệu quả quản lý tín dụng chính sách xã hội trên địa bàn, NHCSXH tỉnh Điện Biên cũng đề nghị cho phép chi phụ cấp cho Trưởng thôn/bản khi tham gia thực hiện quản lý, giám sát hoạt động tín dụng chính sách, bởi “phép vua, thua lệ làng”. Đây là một hình thức quản lý rất hiệu quả đối với các vùng dân tộc thiểu số.