Cần khung pháp lý chặt chẽ trong quản lý hoạt động quảng cáo

Nhiều cơ sở đã bị xử phạt

Sở Y tế Hà Nội vừa công khai tổng hợp xử phạt vi phạm hành chính Công ty cổ phần dược phẩm và thương mại Trường Thịnh với mức 60 triệu đồng và tiến hành khắc phục hậu quả bằng cách tháo gỡ nội dung quảng cáo. Sở Y tế Hà Nội xác định, công ty này đã có các hành vi như: quảng cáo các sản phẩm, hàng hóa mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận nội dung trước khi thực hiện quảng cáo theo quy định; Không lưu giữ chứng từ, tài liệu có liên quan đến lô thuốc, nguyên liệu làm thuốc trong thời gian phải lưu giữ theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, Sở còn xử phạt Công ty TNHH Gene Friend Việt Nam – Viện xét nghiệm Genetica 45 triệu đồng vì quảng cáo dịch vụ đặc biệt mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận nội dung trước khi quảng cáo theo quy định; xử phạt các Công ty TNHH DF và TM Đức Hà, Công ty cổ phần dược phẩm Mạnh Toàn hơn 22 triệu đồng vì không lưu giữ chứng từ, tài liệu có liên quan đến lô thuốc, nguyên liệu làm thuốc trong thời gian phải lưu giữ theo quy định của pháp luật (thuốc dạng phối hợp có chứa dược chất gây nghiện).

Trước đó, Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh cũng ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính với nhiều phòng khám sử dụng từ “nhất”, “duy nhất”, “số một” hoặc từ ngữ có ý nghĩa tương tự mà không có tài liệu hợp pháp chứng minh theo quy định để quảng cáo. Ngoài việc bị phạt tiền, các cơ sở này còn bị tước quyền sử dụng giấy phép hoạt động khám bệnh, chữa bệnh trong thời hạn từ 2-3 tháng.

Để phát hiện những sai phạm trong quảng cáo, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cũng đã xây dựng hệ thống phần mềm phát hiện các quảng cáo sai sự thật và đã phát hiện gần 500 đường link vi phạm quảng cáo thực phẩm chức năng chuyển cho Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công thương để xử lý. Cục cũng xử phạt hơn 100 cơ sở vi phạm về quảng cáo với số tiền hơn 5 tỷ đồng.

Việc xử phạt nghiêm lần này nhằm giải quyết tình trạng một số sản phẩm, dịch vụ bị quảng cáo quá mức quy định, thổi phồng tác dụng của sản phẩm tái diễn và tinh vi hơn. Nhiều người tiêu dùng đã trở thành nạn nhân của những chiêu trò quảng cáo này. Bà Vũ Thị Thắm (quận Hoàng Mai, TP. Hà Nội) cho biết, bà bị loãng xương đã lâu nên tìm hiểu mua một số sản phẩm chiết xuất từ sụn cá mập để uống. Nghe lời quảng cáo của một cửa hàng trên mạng xã hội, bà mua một liệu trình về uống với cam kết từ công ty sẽ khỏi hoàn toàn, thuốc do bệnh viện uy tín điều chế. Tuy nhiên, khỏi chưa thấy đâu, bà đã phải đi cấp cứu vì ngộ độc thuốc.

Cần có các tiêu chuẩn và quy định thẩm định hoạt động quảng cáo

Cần hoàn chỉnh khung pháp lý

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, để phát hiện sai phạm trong quảng cáo không khó, nhưng để xử phạt thì lại không hề dễ dàng bởi nhiều quảng cáo được phát tán từ máy chủ đặt ở nước ngoài; các cơ quan quản lý vẫn còn gặp nhiều lúng túng trong việc xử lý các vi phạm khi người bán hàng đã lợi dụng sức lôi kéo của người nổi tiếng để quảng cáo không trung thực. Do đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có Tờ trình gửi Bộ Tư pháp thẩm định về đề nghị xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo là cần thiết và kỳ vọng nếu được thông qua sẽ giúp ngăn chặn, hạn chế được tình trạng quảng cáo sai sự thật, “thổi phồng” công dụng sản phẩm/dịch vụ.

Điều này góp phần ngăn chặn sự xâm nhập của hàng hóa kém chất lượng, không đảm bảo về nguồn gốc xuất xứ, góp phần tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh; doanh nghiệp cũng có trách nhiệm hơn đối với sản phẩm của mình; các nghệ sĩ khi tham gia quảng cáo thì phải thận trọng, tìm hiểu kỹ và có trách nhiệm hơn về chất lượng sản phẩm mà mình quảng cáo…; người tiêu dùng từ đó sẽ có nhiều cơ hội tiếp cận với hàng chất lượng tốt, giá thành phù hợp, một chuyên gia khẳng định.

Để những quy định mới phát huy hiệu quả tốt, PGS.TS. Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cho rằng, cần có những định nghĩa rõ ràng và cụ thể về các tiêu chuẩn và quy định thẩm định. Cùng với đó, cần có một khung pháp lý chặt chẽ để xác định những gì là không chấp nhận được trong quảng cáo, bao gồm những nội dung không lành mạnh, sai sự thật, hay vi phạm pháp luật. Việc xác định tiêu chuẩn này phải được thống nhất và minh bạch để tránh gây hiểu lầm và tranh cãi. Để bảo đảm tính hiệu quả của việc thẩm định, cần phải xây dựng một hệ thống kiểm tra đáng tin cậy và chính xác; cần cân nhắc cẩn thận giữa việc bảo vệ tính sáng tạo và tự do nghệ thuật và việc áp dụng quy định thẩm định. Nếu quá chặt chẽ trong việc kiểm duyệt, có thể làm hạn chế sự sáng tạo và đa dạng trong lĩnh vực nghệ thuật.