Xuất khẩu gạo sang thị trường Trung Quốc gặp khó

Trung Quốc là đối tác nhập khẩu gạo lớn thứ 3 của Việt Nam.

Ông Nông Đức Lai - Tham tán Thương mại Việt Nam tại Trung Quốc cho biết, trong giai đoạn 2017 - 2022, Trung Quốc nhập khẩu gạo của Việt Nam ghi nhận sự biến động tương đối lớn, nếu như năm 2017, Trung Quốc nhập khẩu lên đến 1 tỷ USD sản phẩm gạo của Việt Nam, đến năm 2019, kim ngạch nhập khẩu chỉ đạt hơn 240 triệu USD và phục hồi trở lại trong giai đoạn 2020 và 2021 và có xu hướng giảm trong hai năm trở lại đây.

Theo ông Lai, một số khó khăn khi xuất khẩu gạo của ta sang thị trường Trung Quốc là Trung Quốc đã ban hành hạn ngạch nhập khẩu hàng năm. Trong những năm trở lại đây, hạn ngạch nhập khẩu gạo của Trung Quốc không có thay đổi nhiều. Năm 2023, hạn ngạch nhập khẩu gạo của nước này ở mức 5,32 triệu tấn, trong đó hạn ngạch dành cho gạo hạt dài với 2,66 triệu tấn và gạo hạt ngắn với 2,66 triệu tấn. Con số này không thay đổi trong những năm trở lại đây.

Cùng với đó là việc hạn chế số lượng doanh nghiệp được phép xuất khẩu gạo sang Trung Quốc. Hiện nay, Trung Quốc chỉ cho phép 21 doanh nghiệp được phép xuất khẩu gạo sang thị trường này (trong tổng số khoảng 200 doanh nghiệp đã được cấp phép).

Hiện nay xuất khẩu gạo sang thị trường Trung Quốc đang cạnh tranh khốc liệt. Bởi các sản phẩm gạo có mặt trên thị trường Trung Quốc đều có chất lượng tương đối cao bên cạnh việc các nước xuất khẩu rất chú trọng vào khâu đóng gói bao bì.

Qua công tác nắm tình hình, Thương vụ Việt Nam tại Trung Quốc nhận thấy bao bì gạo của Thái Lan, Lào có mặt tại hệ thống siêu thị của Trung Quốc (thậm chí cả hệ thống siêu thị khu vực phía Bắc Trung Quốc - khu vực tương đối khắt khe về chất lượng hàng hóa và yêu cầu về bao bì) được đóng gói hết sức chắc chắn, bắt mắt và phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng Trung Quốc.

Bên cạnh đó, nhu cầu nhập khẩu gạo có sự biến động trong những năm trở lại đây. Kể từ khi xung đột Nga - Ucraine nổ ra, biến động về nguồn cung ứng lương thực toàn cầu có nhiều biến động, do đó cơ cấu nhập khẩu lương thực của Trung Quốc cũng bị tác động.

Dự báo tình hình nhập khẩu trong năm 2023, ông Lai cho rằng năm 2024, khả năng Trung Quốc sẽ tiếp tục tăng cường nhập khẩu gạo để điều tiết hài hòa giữa nhập khẩu và sản xuất nhằm đảm bảo an ninh lương thực, dự báo năng lực nhập khẩu sẽ tăng do nhu cầu sản xuất thức ăn chăn nuôi trong nước vẫn ở mức cao.

Với việc Ấn Độ vừa ban hành chính sách cấm xuất khẩu gạo vừa qua, mặc dù chính quyền Trung ương Trung Quốc chưa đưa ra bất kỳ phản ứng chính sách cụ thể nào, tuy nhiên cộng đồng doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực lương thực thực phẩm Trung Quốc đã bắt đầu có những động thái tìm kiếm nguồn cung thay thế.

Tuy nhiên, với việc Trung Quốc có hạn ngạch nhập khẩu, đồng thời nguồn cung bị thu hẹp, giá cả dự báo sẽ tăng trong thời gian tới, không loại trừ khả năng sẽ có hiện tượng thu mua ồ ạt từ một số đơn vị nhập khẩu tại địa bàn.

Về gạo tấm nhập khẩu, theo nhận định của chuyên gia nước này, với việc Ấn Độ đã ban hành Lệnh cấm xuất khẩu gạo, do vậy sản lượng nhập khẩu tấm từ các đối tác này dự báo sẽ giảm so với hai năm trước đó (2022 và 2023) và Trung Quốc sẽ tăng cường nhập khẩu từ các đối tác khác trong đó có Việt Nam.

Ông Lai lưu ý, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo của Việt Nam cần tăng cường hơn nữa cập nhật thông tin thị trường, nắm bắt thời cơ để xuất khẩu, thâm nhập vào các khu vực tiềm năng của nước bạn để mở rộng xuất khẩu.