Miễn giảm tiền thuê trọ cần kế sách lâu dài

Chị Nguyễn Thị Thu Trang, chủ dãy phòng trọ hơn 20 căn tại P. Phước Long B, TP.Thủ Đức cho biết, hơn 2 tháng nay chị đã chủ động giảm 50% số tiền cho thuê trọ của mỗi căn mà người lao động thuê. Ngoài ra, cao điểm của đợt dịch bệnh lần này, chị còn trích tiền tiết kiệm ra để mua hỗ trợ cho người ở trong khu trọ mỗi hộ một phần quà bao gồm gạo, dầu ăn, nước tương và rau xanh…

“Trước kia, để mua được mảnh đất gần 200m2 xây dãy nhà trọ, gia đình tôi cũng phải vay mượn ngân hàng thêm tiền tỷ để đầu tư, mỗi tháng chịu lãi hàng chục triệu đồng. Nhưng hiện giờ tình hình dịch bệnh khó khăn, người lao động còn khốn khó hơn mình, nên san sẻ được ít nào thì đỡ cho mọi người ít ấy. Cũng chẳng cần ai vận động, kêu gọi, mình làm vì cái tâm là chính” - chị Trang chia sẻ.

Chính quyền TP.HCM đã vận động các chủ nhà trọ giảm tiền thuê nhà cho người ở trọ để họ có thể trụ qua đợt dịch bệnh kéo dài lần này

Mới đây, UBND TP.Thủ Đức (TP.HCM) đã gửi văn bản đến 34 phường trên địa bàn về công tác vận động chủ nhà trọ giảm tiền thuê cho công nhân, người lao động trong đợt dịch Covid-19. Theo UBND TP.Thủ Đức, người nhập cư, người lao động trên địa bàn TP.Thủ Đức hiện nay chiếm hơn 60% dân số và đa phần thuê phòng trọ. Tình hình dịch tại TP.HCM như hiện nay đang tác động mạnh đến cuộc sống của người lao động khiến họ lâm vào tình trạng khó khăn như không có đủ khả năng trả tiền thuê nhà trọ hàng tháng do mất việc làm, mất kế sinh nhai, thậm chí một số người dân lao động ở trọ còn thiếu cái ăn hàng ngày… Chính vì vậy, chính quyền TP.HCM đã vận động các chủ nhà trọ giảm tiền thuê nhà cho người ở trọ để họ có thể trụ qua đợt dịch bệnh kéo dài lần này. Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia nhận định, việc vận động này có thể giúp giảm bớt gánh nặng trong tình thế trước mắt, chứ không phải là kế sách lâu dài.

Theo luật sư Bùi Quang Nghiêm, Giám đốc Công ty Luật Nghiêm và Chính, hợp đồng thuê nhà chính là hợp đồng thuê tài sản - loại hợp đồng được điều chỉnh bởi Bộ luật Dân sự 2015. Tại điều 472 Bộ luật này quy định “Hợp đồng thuê tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho thuê giao tài sản cho bên thuê để sử dụng trong một thời hạn, bên thuê phải trả tiền thuê đúng thời hạn đã thỏa thuận”…

Từ quy định trên, có thể thấy, thuê nhà là giao dịch giữa bên thuê và bên cho thuê. Giá cả, phương thức thanh toán và các điều khoản khác cơ bản đều do hai bên tự do thỏa thuận với nhau. Như vậy, Nhà nước chỉ có quyền quyết định miễn, giảm tiền thuê nhà nếu nhà ở này thuộc sở hữu Nhà nước. Nếu nhà ở thuộc sở hữu cá nhân, hộ gia đình, doanh nghiệp, không ai được “ép” họ miễn, giảm tiền thuê.

Trên thực tế, với tinh thần "lá lành đùm lá rách" của nhân dân, nhiều chủ nhà trọ đã tự nguyện giảm tiền thuê. Tuy nhiên, chính họ cũng gặp phải nhiều khó khăn do áp lực chi phí trả lãi vay hàng tháng, chi phí bảo trì, bảo dưỡng nhà cửa, tiền thuế...

Về phía Nhà nước, có thể tạo một gói hỗ trợ riêng cho phần chi phí nhà ở của người dân, đặc biệt là công nhân, người lao động. Hình thức hỗ trợ có thể chi trả trực tiếp cho người lao động dựa trên danh sách, thống kê của công đoàn doanh nghiệp hoặc của chính quyền địa phương. Ngoài ra, có thể miễn, giảm lãi vay ngân hàng cho chủ nhà trọ khi họ vay để xây nhà kinh doanh, hoặc miễn tiền điện nước với đơn vị, cá nhân cho thuê nhà. Song về lâu dài, cần xây dựng và đầu tư chính sách nhà ở xã hội cho công nhân lao động, đặc biệt tại các khu công nghiệp…

Theo khảo sát của Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam ở các KCN, hiện cả nước có 2,8 triệu công nhân làm việc tại các KCN, KCX, trong đó có 1,7 triệu người có nhu cầu về nhà ở. Do thiếu thốn về chỗ ở, hàng triệu công nhân đã phải thuê nhà trọ bên ngoài trong điều kiện sinh hoạt chật chội, tạm bợ, ảnh hưởng đến sức khỏe, tác động xấu đến năng suất lao động, đó là chưa kể vấn đề an ninh ở các khu trọ khá phức tạp.

Mặc dù trong những năm qua, Nhà nước đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách ưu đãi cho việc tham gia đầu tư phát triển nhà ở xã hội, trong đó có nhà ở cho công nhân, nhà cho người lao động thu nhập thấp. Tuy nhiên, việc đầu tư xây dựng nhà ở, tập trung nguồn lực cho chương trình nhà ở xã hội ở những thành phố lớn tập trung đông công nhân, người lao động đến nay vẫn chưa đạt được hiệu quả như mong đợi.