IFRS giúp DN minh bạch tài chính

Ảnh minh họa

Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) và IFRS được xác định là có độ “vênh” nhất định. Trong bối cảnh hội nhập hiện nay, theo ông điều này có ảnh hưởng gì?

VAS được xây dựng trên nền tảng của chuẩn mực kế toán quốc tế - International Accounting Standards (IAS), và nó còn mang nặng chuẩn mực nguyên tắc giá gốc. Còn IFRS xây dựng trên nguyên tắc giá trị hợp lý và nó là nguyên tắc của thị trường. Chính vì vậy, IFRS đã đồng bộ và phát triển theo thị trường.

Độ vênh có thể đề cập ở đây là với các nước đang phát triển thì sẽ có một số khó khăn khi áp dụng toàn bộ chuẩn mực IFRS, do yếu tố thị trường chưa hoàn thiện. Vì vậy, để áp dụng phải có một số điều kiện tiền đề, nhất là điều kiện tiền đề về kinh tế và pháp luật.

Vừa qua, Quốc hội đã thông qua Luật Kế toán 2015 và đưa vào nguyên tắc giá trị hợp lý. Đó chính là điều kiện tiền đề rất quan trọng để Việt Nam áp dụng IFRS vào trong thời gian tới. Bộ Tài chính đã có dự định này, và Quốc hội trong luật đã giao để chúng ta triển khai áp dụng cho đồng bộ, theo phương thức từng bước và dẫn tới đầy đủ.

Ông có thể cho biết cụ thể lộ trình áp dụng sắp tới như thế nào?

Chúng tôi đang nghiên cứu sửa đổi và áp dụng theo một số loại hình. Thứ nhất là, đối với 26 chuẩn mực kế toán đã ban hành sẽ được cập nhật theo đổi mới của chuẩn mực quốc tế. Thứ hai, IFRS sẽ được nghiên cứu đưa vào áp dụng và có hướng dẫn phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam, cũng như một số chuẩn mực đặc thù ngành (như ngành khai khoáng, nông nghiệp, bảo hiểm…) và sẽ hướng dẫn áp dụng trong các ngành này.

Đặc biệt, các chuẩn mực về thị trường tài chính và thị trường vốn sẽ được bổ sung và lộ trình này chúng tôi sẽ triển khai từ nay đến khi Luật Kế toán có hiệu lực thi hành. Sau đó năm 2017 - 2018 cố gắng đưa toàn bộ hệ thống chuẩn mức quốc tế cũng như IFRS áp dụng tại Việt Nam. Trong đó có hai khối: khối một cho các DN lớn và đặc biệt là khối các DN niêm yết, DN FDI sẽ được ưu tiên áp dụng; khối hai là DNNVV, và chúng ta phải nghiên cứu áp dụng cho phù hợp.

Liệu chúng ta có thể lường trước khó khăn khi áp dụng?

Tất nhiên là có khá nhiều khó khăn. Trước tiên là bởi IFRS là chuẩn mực dựa trên nền tảng thị trường và nguyên tắc giá thị trường, cho nên nó có nhiều phức tạp. Thứ hai, với Việt Nam có cái khó là cơ sở xác định giá trị thị trường, đặc biệt là khi nhiều loại sản phẩm hàng hóa chưa có thị trường giao dịch.

Thứ ba, do điều kiện nền kinh tế Việt Nam đang chuyển đổi, chưa phải là một thị trường phát triển, trong khi IFRS hiện chỉ áp dụng cho thị trường phát triển. Chính vì vậy, Việt Nam phải có hướng dẫn áp dụng đầy đủ trong vòng 5-10 năm, theo định hướng phát triển đến 2035.

Trong quá trình phát triển hiện nay, chúng ta đang nỗ lực gọi vốn quốc tế, nếu áp dụng IFRS có hỗ trợ cho tiến trình này?

Thực tế, ở vấn đề này Việt Nam đã có bước chuyển. Trong thời gian qua, các DN FDI, công ty đa quốc gia… đã áp dụng IFRS để minh bạch về thông tin, giúp đánh giá, phân tích… về DN dễ dàng hơn. Còn đối với các cơ quan có thẩm quyền thì hiện vẫn áp dụng theo chuẩn mực VAS. Tuy nhiên, bước tiếp theo thì hướng dẫn IFRS và có thể áp dụng từ năm 2017.

Còn với các NHTM, liệu có thách thức nào khi thực hiện IFRS?

Đối với khối ngân hàng, theo quy định của quốc tế trước đây họ có chuẩn mực riêng là báo cáo tài chính cho ngân hàng và các tổ chức tài chính. Tuy nhiên trong hệ thống chuẩn mực IFRS mới lại không quy định riêng mà quy định chung như các DN kinh doanh. Chính vì vậy, các TCTD cũng áp dụng hệ thống này. Tuy nhiên, sẽ có hướng dẫn phù hợp với đối tượng là TCTD bởi đây là kinh doanh tiền tệ, khác với kinh doanh thông thường. Vì đặc thù đó có những đòi hỏi nhất định.

Hiện nay trên thế giới, khối ngân hàng, công ty tài chính cũng thực hiện chuẩn mực IFRS như các DN, nhưng có hướng dẫn đặc thù. Vì vậy, Việt Nam cũng sẽ theo thông lệ đó và có những hướng dẫn cụ thể cho khối này. Tuy có khó khăn nhưng chúng ta cũng không phải là nước khai phá mà sẽ theo như các nước đã từng làm, và tin rằng sẽ làm được.

Xin cảm ơn ông!