Hỗ trợ người khuyết tật chủ động tham gia phòng chống thiên tai, biến đổi khí hậu

Người khuyết tật đặc biệt là người khuyết tật nữ không chỉ có thể tự quản lý được sinh kế của mình theo hướng bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu, mà còn có thể chủ động tham gia lập kế hoạch phòng chống thiên tai và biến đổi khí hậu cấp địa phương, thực hiện và giám sát thực hiện các kế hoạch ấy.

Đó là kết quả đạt được sau hơn 4 năm thực hiện dự án “Thúc đẩy phát triển hòa nhập của người khuyết tật và xây dựng cộng đồng thích ứng với thiên tai và biến đổi khí hậu tại huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình” do Ủy ban Quốc gia về người khuyết tật Việt Nam, Quỹ Hỗ trợ chương trình, dự án an sinh xã hội Việt Nam (AFV), Tổ chức Phát triển quốc tế CBM (Đức), ActionAid Việt Nam và Ủy ban nhân dân huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình phối hợp thực hiện.

Hợp tác xã may mặc của người khuyết tật được thành lập vào năm 2019

Theo đó, các Hợp tác xã may mặc, Hợp tác xã đan bèo bồng xuất khẩu hay Hợp tác xã nuôi ong lấy mật do người khuyết tật và gia đình họ làm chủ đã được trang bị các kỹ năng cần thiết để có thể tự tin phát triển bền vững trong thị trường kể cả sau khi dự án kết thúc. Đặc biệt, trong mô hình sản xuất, người khuyết tật chủ động tham gia quản trị và quản lý, tự điều hành sản xuất, phân chia lợi nhuận thông qua mô hình tổ nhóm tự nguyện và hợp tác xã. Hơn 1,5 tỷ đồng đã được trao để xây dựng và phát triển ba hợp tác xã. Nhiều hỗ trợ được trao bằng tiền mặt, tập huấn, kết nối thị trường, trang thiết bị sản xuất để sau ba năm thành lập, 133 thành viên của hợp tác xã đều đi từ không đến có thu nhập từ 800.000 đồng đến 3 triệu đồng/người/tháng, từng bước tự chủ về kinh tế cho mình và gia đình mình.

Là một người khuyết tật tham gia dự án từ đầu, chị Đinh Thị Yến ở thôn Nga 2, xã Cúc Phương, huyện Nho Quan cho biết: “Nhờ dự án, tôi cũng như các bạn khuyết tật khác không còn mặc cảm hay tự ti khi ra xã hội. Chúng tôi hào hứng tham gia, đóng góp ý kiến tại các buổi họp, hoạt động tại cộng đồng.

Chúng tôi đã hiểu và biết được những rủi ro thiên tai có thể xảy ra ở địa phương và cách phòng tránh, chủ động chuẩn bị cách ứng phó, những địa điểm tránh trú an toàn mà dự án đã hướng dẫn, biết liên hệ với cá nhân, đơn vị có trách nhiệm khi thiên tai xảy ra. Các Hợp tác xã may mặc, đan bèo bồng, nuôi ong cũng giúp chúng tôi tăng thu nhập, ổn định cuộc sống và thêm tự chủ”.

Bên cạnh mô hình sinh kế theo chuỗi giá trị do người khuyết tật làm chủ, tại đây còn xây dựng các địa điểm tránh trú rất quen thuộc và dễ tìm với người khuyết tật; tài liệu hướng dẫn phòng chống thiên tai được treo ở khu vực dễ tiếp cận để tìm hiểu… đảm bảo quyền lợi của người khuyết tật trong phòng ngừa giảm nhẹ rủi ra thiên tai.

Đây là dự án thiết thực và hiệu quả, đã thay đổi toàn diện cách nhìn của cộng đồng và chính quyền khi xây dựng dự án phòng chống thiên tai và biến đổi khí hậu với sự tham gia của người khuyết tật. Quan trọng nhất là người khuyết tật đã có không gian và tiếng nói của mình trong phòng chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí khậu ở địa phương, Phó Chủ tịch UBND huyện Nho Quan Đinh Văn Trang chia sẻ.

Các chuyên gia cũng đồng tình rằng trách nhiệm của cộng đồng và chính quyền trong hỗ trợ người khuyết tật hòa nhập và thích ứng trong phòng chống thiên tai và biến đổi khí khậu. Các khóa tập huấn, trợ giúp tâm lý và pháp lý, hoạt động tạo thu nhập của dự án đã hỗ trợ trực tiếp cho hơn 2.500 người khuyết tật và gia đình ở huyện Nho Quan có một cuộc sống hài hòa ổn định và có tiếng nói mạnh mẽ trong cộng đồng.

Người khuyết tật có thể tham gia rất hiệu quả trong lập kế hoạch phòng chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí khậu. Nếu các địa phương lồng ghép kế hoạch này vào kế hoạch phát triển kinh tế -xã hội địa phương thì người khuyết tật có thể tham gia thực hiện và giám sát thực hiện các kế hoạch này một cách hài hòa và bền vững, Thứ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, Phó Chủ tịch Ủy ban Quốc gia về người khuyết tật Việt Nam Nguyễn Văn Hồi khẳng định.

Được biết, mô hình hay của Dự án về sự tham gia của người khuyết tật trong kiểm toán xã hội đã vinh dự được lựa chọn vào chung kết giải thưởng toàn cầu “Zero Project” – dành cho các sáng kiến hay trên toàn thế giới về khuyến khích sự tham gia thực chất của người khuyết tật vào cuộc sống, nhằm biến nguyện vọng, tiếng nói của họ thành hiện thực.