Dịch vụ chăm sóc người cao tuổi phát triển

Theo dữ liệu của Power BI, Việt Nam có tuổi thọ trung bình ngày một tăng cao và đang có tốc độ già hóa dân số nhanh chóng. Từ năm 2011, nước ta bước vào giai đoạn già hóa, cơ cấu dân số chuyển dịch theo hướng số lượng người già nhiều hơn người trẻ. Đến năm 2050, Việt Nam sẽ có dân số siêu già, trong đó trên 20% dân số trên 65 tuổi. Sự phân bổ của nhóm dân số cao tuổi, sự phân chia giới tính, tương quan thành thị, nông thôn đã tác động không nhỏ đến việc thay đổi thành phần hộ gia đình. Mộ̣t số tỉnh thành như Nghệ An, Thái Bình và Nam Định… có mức di cư cao nhất cả nước, lượng di cư luôn vượt quá lượng nhập cư. Không ít người có tuổi sống tại viện dưỡng lão cho biết, họ thích sống ở những nơi tập trung đông hơn vì con cái của họ đã đi làm việc xa và định cư ở các tỉnh khác.

Ảnh minh họa

Chính yếu tố này đã kéo theo dịch vụ nhà ở, viện dưỡng lão cùng các dịch vụ chăm sóc dành cho người lớn tuổi gia tăng nhanh chóng trong vài năm trở lại đây. Tuy nhiên có thể nói tại Việt Nam, thị trường này hầu như vẫn còn trong giai đoạn sơ khai ban đầu, dù số lượng dịch vụ tư nhân ngày càng nhiều và Chính phủ cũng thừa nhận rằng cần phải có nhiều chính sách hơn nữa để hỗ trợ cho sự già hóa dân số.

Hiện trong số 63 tỉnh thành của cả nước, chỉ có 32 tỉnh có viện dưỡng lão dành cho việc chăm sóc người cao tuổi. Chính phủ đặt mục tiêu có ít nhất một viện ở mỗi tỉnh vào năm 2025, nhưng có lẽ như thế cũng không đáp ứng đủ sự gia tăng nhanh chóng của sự già hóa dân số tại Việt Nam. Ngoài ra, còn có mô hình Câu lạc bộ Liên thế hệ tự giúp nhau (ISHC), một dự án tạo điều kiện cho cộng đồng trong việc chăm sóc người cao tuổi.

Thực tế, hiện đã có một vài dịch vụ tư nhân cung cấp dịch vụ nhà dưỡng lão nhưng với chi phí khá cao. Các viện dưỡng lão tư nhân như Viện dưỡng lão Thiên Đức hay Trung tâm dưỡng lão Hoa Sen thu phí khoảng 15 triệu đồng cho phòng đơn hoặc 19 triệu đồng cho phòng đôi mỗi tháng. Một số cơ sở như Tuấn Minh Paradise Resort hiện đang được xây dựng sẽ là “khu nghỉ dưỡng dành cho người cao tuổi” với khu biệt thự nhà ở, cơ sở vật chất 5 sao, bệnh viện tiêu chuẩn quốc tế. Ngay cả những cơ sở "khiêm tốn" hơn cũng nằm ngoài khả năng chi trả của hầu hết người Việt Nam.

Chuyên gia Savills nhận định, phân khúc viện dưỡng lão được hỗ trợ về mặt y tế và sinh hoạt đã được thiết lập tốt ở nhiều quốc gia trên toàn cầu, nơi có dân số già ngày càng tăng. Lĩnh vực này đã phát triển để cung cấp một môi trường chuyên nghiệp và dễ chịu cho những người cần chăm sóc, đồng thời giúp đỡ những người không có hiểu biết chuyên môn về chăm sóc người cao tuổi. Điều này cũng làm xuất hiện những cơ hội đầu tư bất động sản có tính thanh khoản cao, tương tự như các bất động sản có thương hiệu chuyên biệt thu hút các nhà đầu tư lớn, nhà phát triển bất động sản và các nhà đầu tư cá nhân.

Theo Viện Nghiên cứu sức khỏe cộng đồng, chăm sóc người cao tuổi là một ưu tiên hàng đầu của các gia đình, cơ sở chăm sóc và chính sách của Chính phủ. Ở mức cộng đồng, các dịch vụ dưỡng lão được tích hợp trong hệ thống y tế hiện có và mục tiêu là ít nhất 70% người cao tuổi được khám sức khỏe hàng năm vào năm 2030. Người cao tuổi cũng ưu tiên cho sức khỏe của họ trong chi tiêu. Hiện, tỷ lệ người cao tuổi/cơ sở y tế là 1.647/cơ sở ở Bình Dương; Cần Thơ là 1.662 và Bà Rịa - Vũng Tàu với 1.446 người và là một trong những tỷ lệ tốt nhất trong cả nước. Những nơi có kết quả kém nhất là Bắc Giang với 10.596 người/mỗi cơ sở, Nam Định với 8.429 và Hải Phòng với 6.857.

Với mức độ ngày càng tích cực của các hoạt động kinh tế, của quá trình đô thị hóa và hiện đại hóa, đã có những thay đổi trong cách cấu trúc các cộng đồng. Các gia đình hạt nhân ngày càng trở nên phổ biến, số lượng người cao tuổi sống một mình ngày càng tăng, kéo theo nhu cầu về nhà ở dưỡng lão trên khắp cả nước gia tăng. Điều này cho thấy, vẫn còn nhiề̀u dư địa cho các nhà cung cấp dịch vụ cho người cao tuổi gia nhập vào thị trường này tại Việt Nam.

“Trong khi dân số đang già đi, cộng đồng đang thay đổi và người cao tuổi cần được chăm sóc sức khỏe toàn diện, thì vẫn còn sự kỳ thị về nhà ở dưỡng lão. Ngay cả khi họ cần, những ràng buộc về nghĩa vụ gia đình cũng sẽ khiến việc quyết định trở nên khó khăn. Rất nhiều người vẫn nghi ngờ và phản đối tư tưởng về việc đưa bố mẹ tới sinh sống tại viện dưỡng lão, đồng nghĩa với việc con cái họ không yêu thương ba mẹ. Sự mâu thuẫn về nhà ở dưỡng lão vẫn luôn hiện hữu ở Việt Nam. Thực trạng của một xã hội đang già đi và thay đổi trong nhu cầu chăm sóc người cao tuổi, cùng niềm tin truyền thống về nghĩa vụ mà các thành viên trong gia đình phải chăm sóc người thân cao tuổi của mình vẫn là những vấn đề tồn tại song song” - chuyên gia khuyến cáo.