Đánh liều với cây trồng chưa rõ nguồn gốc

	Rủi ro từ cây tiêu
	Chuyển đổi cây trồng thu tiền tỷ

Chính quyền không kiểm soát

Nhiều người dân cứ nghe nói giống mới, loại cây “hái ra tiền” là trồng, mặc dù chưa biết hiệu quả thế nào, kiểm nghiệm thực tế phù hợp vào thổ nhưỡng ra sao, không theo định hướng phát triển của chính quyền địa phương và ngành chức năng, bất chấp những rủi ro đang rình rập.… Đó là câu chuyện xưa nay diễn ra tại khu vực Tây Nguyên, mà cái giá phải trả là thiệt hại về tiền của, thời gian và công sức.

Mặc dù chưa được khảo nghiệm nhưng cây vẫn được bày bán ngay trong hội chợ nông sản Đăk Lăk 2017

Trong khuôn khổ lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột và Hội nghị xúc tiến đầu tư vào Tây Nguyên vừa qua, tại hội chợ triển lãm ngành cà phê xuất hiện nhiều cá nhân, DN bán một số cây giống với hình thức quảng cáo bằng video khá bắt mắt nhằm thu hút người mua. Trong đó có cây tiêu lốt, một trong những loại cây trồng chưa được kiểm nghiệm hiệu quả về giá trị kinh tế. Và đáng tiếc là không thấy cơ quan chức năng kiểm soát điều này.

Theo ông Huỳnh Đức Tuyên, Phó giám đốc vườn ươm Huỳnh Bảo (Buôn Ma Thuột), thực ra cây tiêu lốt mới đang trong quá trình trồng thử nghiệm, chưa được kiểm chứng về hiệu quả kinh tế. Tuy nhiên, một số vườn ươm đã nhân giống bán rộng rãi cho người nông dân. Điều này có thể gây rủi ro cho người nông dân.

Cũng theo ông Tuyên, hiện nhiều người ở Đăk Lăk, hay huyện Chư Sê (Gia Lai) đang trồng loại cây này, nhưng số lượng chưa nhiều. Trước thực trạng đó, ngành chức năng cần có nghiên cứu bài bản và cụ thể, từ đó có định hướng cho người dân. Nếu thực sự cây trồng phù hợp với vùng, mang lại giá trị kinh tế thì cũng có những luận chứng khoa học để giúp người dân có cái nhìn rõ ràng. Nếu không sẽ rất nguy hiểm.

Thực tế cũng cho thấy, sau một thời gian dài, giá tiêu đen luôn đội trần từ 180-220 ngàn đồng/kg, song hiện tại, đang xuống ở mức thấp nhất trong vòng 5 năm trở lại đây, khoảng 100 ngàn đồng/kg. Chính yếu tố này, cộng với dịch bệnh lây lan trên diện rộng đối với cây tiêu đen, nên nhiều người dân bắt đầu chuyển sang trồng giống tiêu lốt. Bởi loại này khá dễ trồng, cho thu hoạch sớm và quanh năm.

Rất nguy hiểm khi phát triển đại trà

Đơn cử, một số hộ gia đình ở xã Ia Pal (Chư Sê), nhiều diện tích tiêu đen mới đi vào khai thác chưa được bao lâu, chưa kịp thu hồi được vốn thì bị nhiễm bệnh chết dần. Nhiều người nơi đây đã nghe theo lời đồn thổi về cây tiêu lốt là dễ trồng, kháng được nhiều bệnh, có giá cao, đặc biệt tiêu cho thu hoạch nhanh và cho trái quanh năm… nên từ năm 2016 đến nay, đã quyết định mua cây giống từ Bình Phước về trồng thử vào những trụ tiêu đã bị chết trong vườn.

Sau khi trồng, cây tiêu sinh trưởng và phát triển tốt, 6 tháng sau, tiêu ra hoa kết trái và cho thu hoạch. Tuy nhiên, thu hoạch, sơ chế xong nhưng hiện chưa có một thương lái nào đến hỏi mua. Một hộ dân chia sẻ, hiện trên địa bàn chưa có đại lý nào thu mua loại tiêu lốt. Người dân liên hệ các đại lý ở Bình Dương thì được báo giá 140 ngàn đồng/kg tiêu lốt khô. Người này cho biết thêm, trên địa bàn nhiều người trồng loại tiêu này, người trồng nhiều lên tới khoảng 2.000 trụ.

Không riêng các hộ dân, HTX Sản xuất-Thương mại-Dịch vụ Nông nghiệp Tiêu Chư Sê cũng đưa giống tiêu lốt về cho các xã viên trồng và bao tiêu sản phẩm. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Đức Trọng, Chủ tịch HĐQT HTX, thị trường tiêu thụ sản phẩm tiêu lốt rất hạn chế. Trung bình một năm, đơn vị chỉ tiêu thụ được hơn 60 tấn tiêu lốt khô do xã viên sản xuất…

Hiện sản phẩm tiêu lốt chưa có đầu ra dồi dào, HTX mới chỉ bao tiêu sản phẩm cho các xã viên. Mặt khác, dù cây tiêu lốt có một số ưu điểm hơn so với cây tiêu đen, nhưng đây là loại cây cần nhiều nước hơn, nên sẽ rất nguy hiểm nếu trồng ở những vùng đất không đảm bảo nguồn nước. Vì vậy, người dân cần thận trọng khi phát triển loại tiêu này, không nên trồng tự phát, tránh những rủi ro có thể xảy ra.

Ông Nguyễn Văn Hợp, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Chư Sê khuyến cáo nông dân không nên mở rộng diện tích, vì hiện thị trường tiêu thụ sản phẩm tiêu lốt rất hạn chế để tránh đi vào vết xe đổ của các loại cây trồng khác, khi sản phẩm làm ra vượt quá nhu cầu của thị trường…