Cần sớm hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về khiếu nại, tố cáo

Phòng, chống tham nhũng: Quyết liệt, liên tục và đồng bộ để đạt hiệu quả lâu dài

Trước khi thảo luận, Quốc hội nghe Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Trưởng Ban Dân nguyện thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội Dương Thanh Bình trình bày Báo cáo kết quả tiếp công dân, xử lý đơn thư và giám sát việc giải quyết KNTC của công dân gửi đến Quốc hội năm 2023; Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Báo cáo về công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC; Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng trình bày Báo cáo thẩm tra Báo cáo của Chính phủ về công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC của công dân năm 2023.

Có 5 lượt ý kiến phát biểu về nội dung này, trong đó cơ bản nhất trí với các báo cáo; đánh giá công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư và giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân đã có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, phát triển kinh tế - xã hội trên phạm vi cả nước và ở từng địa phương.

Các đại biểu Quốc hội cũng cơ bản nhất trí với đánh giá về những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân, đồng thời phân tích, làm rõ thêm tình hình, kết quả thực hiện. Cùng với đó đề nghị Chính phủ, Quốc hội, các bộ, ngành làm rõ hơn nguyên nhân chủ quan, trách nhiệm của các cơ quan và cá nhân.

Đơn thư năm 2023 tăng mạnh

Thẩm tra Báo cáo của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, qua Báo cáo cho thấy, công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC năm 2023 tiếp tục có sự đổi mới, đạt kết quả tích cực, giải quyết kịp thời theo quy định của pháp luật đối với 81,7% số vụ việc khiếu nại, 86,3% số vụ việc tố cáo thuộc thẩm quyền. Ủy ban Pháp luật đánh giá cao nỗ lực, quyết tâm của Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương; những kết quả đạt được trong công tác này đã góp phần giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng

Tuy nhiên, việc công dân trực tiếp đến các Bộ, ngành để KNTC, kiến nghị, phản ánh tăng mạnh, nhất là về số lượng đoàn đông người cho thấy hiệu quả công tác giải quyết KNTC ở cơ sở còn hạn chế, tình hình công dân khiếu kiện lên các cơ quan ở Trung ương vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp; do đó, đề nghị Chính phủ chỉ đạo đánh giá làm rõ nguyên nhân để có giải pháp phù hợp giải quyết dứt điểm các vụ việc KNTC ngay từ cơ sở, không để xảy ra tình trạng KNTC vượt cấp, bức xúc, kéo dài.

Về kết quả tiếp nhận và xử lý đơn KNTC, Ủy ban Pháp luật đề nghị Chính phủ làm rõ lý do dẫn đến số lượng đơn thuộc trách nhiệm xử lý của Bộ, ngành tăng cao, trong khi số đơn đủ điều kiện xử lý giảm để có giải pháp khắc phục phù hợp, bảo đảm hiệu quả, chất lượng của công tác tiếp nhận, xử lý đơn, giảm tải khối lượng công việc cho cán bộ, công chức làm công tác này.

Bên cạnh đó, số vụ việc tố cáo tăng nhiều cho thấy hoạt động của bộ máy hành chính công vụ còn không ít bất cập, người dân còn thiếu tin tưởng vào sự khách quan, công tâm của một bộ phận công chức, người có thẩm quyền trong giải quyết công việc của người dân, doanh nghiệp. Do đó, đề nghị Chính phủ cần đánh giá kỹ để có giải pháp khắc phục hiệu quả hơn.

Năm 2024, cùng với các dự án đầu tư lớn đã và đang được triển khai, các dự án phát triển kinh tế - xã hội khác tại các địa phương có tốc độ đô thị hóa cao nên dự báo vẫn tiếp tục là điểm nóng phát sinh KNTC hành chính liên quan đến đất đai, môi trường, nhất là đối với các dự án phải thu hồi đất, bồi thường, tái định cư... Vì vậy, đề nghị Chính phủ cần quan tâm, bám sát tình hình, quyết liệt chỉ đạo, đề ra các nhiệm vụ cụ thể tăng cường trách nhiệm của các cơ quan có liên quan để kịp thời xử lý các vấn đề phát sinh, không để xảy ra tình trạng KNTC phức tạp.

Đại biểu Điểu Huỳnh Sang

Trong tham gia ý kiến, đại biểu Điểu Huỳnh Sang (Bình Phước) đề nghị cần đánh giá, làm rõ đặc điểm, tình hình tiếp công dân, giải quyết KNTC năm 2023, trong đó cần phải xác định rõ nguyên nhân của việc tăng mạnh số lượt, số người, số vụ và số đoàn đông người đến cơ quan hành chính Nhà nước KNTC, kiến nghị. Đồng thời bổ sung đánh giá thực trạng và nguyên nhân của quá trình KNTC tăng nhiều về số đơn và số vụ việc, phân loại làm rõ hơn những vụ việc KNTC mới phát sinh và những vụ việc tồn đọng từ những năm trước, những vụ việc tồn đọng kéo dài nhiều năm… để có giải pháp và lộ trình xử lý cụ thể.

Sớm hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về KNTC

Trong khi đó, đại biểu Thái Thị An Chung (Nghệ An) cho rằng, tiến độ thực hiện nâng cấp, mở rộng hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về tiếp công dân, giải quyết KNTC như báo cáo là chậm, chưa xác định được lộ trình cụ thể để đưa cơ sở dữ liệu quốc gia về KNTC vào vận hành đáp ứng yêu cầu của Quốc hội.

Đại biểu Thái Thị An Chung

Đại biểu đề nghị Chính phủ, Thanh tra Chính phủ cần chỉ rõ nguyên nhân của tồn tại, hạn chế này để sớm có giải pháp khắc phục và cam kết tiến độ hoàn thành để tránh lãng phí thời gian, công sức của người dân và cán bộ, công chức.

Bên cạnh đó, để nâng cao chất lượng công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư và giám sát việc giải quyết KNTC của công dân gửi đến Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, đại biểu đề nghị cần sớm nghiên cứu, bổ sung quy định về phân loại xử lý đơn KNTC của cơ quan dân cử; tiếp tục tăng cường công tác tập huấn, bồi dưỡng nâng cao kiến thức, kỹ năng cho đại biểu dân cử và cán bộ, công chức tham mưu, giúp việc về nội dung này trong thời gian tới; kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghiên cứu chỉ đạo việc xây dựng, hoàn thiện và đưa vào sử dụng phần mềm cơ sở dữ liệu quản lý đơn thư sử dụng chung giữa các cơ quan của Quốc hội, Đoàn ĐBQH để thuận tiện trong việc quản lý, lưu trữ, tra cứu, xử lý cũng như theo dõi, đôn đốc việc giải quyết, từ đó có thể lựa chọn các vụ việc để tập trung giám sát, đáp ứng được nguyện vọng của cử tri.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong

Giải trình, báo cáo làm rõ một số vấn đề theo ý kiến thẩm tra và ý kiến đại biểu nêu, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về tiếp công dân, giải quyết KNTC thời gian qua đã được thực hiện bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú, sáng tạo, phù hợp với từng vùng miền, từng đối tượng, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin để truyền tải nội dung tuyên truyền.

Tuy nhiên, hiệu quả công tác này này còn hạn chế. Do đó, Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết thời gian tới sẽ tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tăng cường tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật nói chung và tăng cường tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật tiếp công dân, giải quyết KNTC nói riêng; đồng thời nghiên cứu đầu tư nâng cấp, hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về KNTC, phân định rõ các loại đơn theo thẩm quyền giải quyết hạn chế trùng lặp.

Về tiếp công dân và xử lý đơn thư, Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết theo quy định của pháp luật, người KNTC, kiến nghị, phản ánh gửi đơn đến cơ quan có thẩm quyền để được giải quyết, nhưng thực tế người KNTC, kiến nghị, phản ánh thường gửi đơn đến cơ quan có thẩm quyền, đồng thời gửi đến cả những cơ quan không thuộc thẩm quyền giải quyết nên số đơn tiếp nhận của các bộ, ngành tăng cao. Do vậy, số lượng đơn không đủ điều kiện xử lý càng lên cấp cao thì càng tăng, dẫn tới tỷ lệ đơn đủ điều kiện xử lý càng lên cấp cao càng giảm.

Ông Đoàn Hồng Phong cho biết trong thời gian tới, Thanh tra Chính phủ sẽ tiếp tục tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các địa phương tăng cường và phát huy trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền các cấp trong công tác giải quyết KNTC. Phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành trung ương tập trung giải quyết dứt điểm các vụ việc tồn đọng, phức tạp, kéo dài còn lại.