Báo chí cần sự thay đổi để đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới

	Báo chí trong kỷ nguyên chuyển đổi số
	Nguyễn Ái Quốc và sự ra đời của báo chí cách mạng Việt Nam

Phóng viên và các cơ quan báo chí tích cực ứng dụng công nghệ thông tin trong tác nghiệp

Công cụ đắc lực trong thông tin tuyên truyền

Tại hội nghị giao ban công tác báo chí, xuất bản 6 tháng đầu năm vừa qua, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa đánh giá, công tác báo chí, xuất bản đầy ắp sự kiện quan trọng và hết sức đặc biệt, thuận lợi và khó khăn đan xen, nhưng vẫn đạt nhiều kết quả quan trọng. Cụ thể, việc chấp hành chỉ đạo, định hướng, quản lý báo chí ngày càng được tăng cường. Báo chí, xuất bản đã bám sát nhiệm vụ chính trị, chủ động trong thông tin, tuyên truyền, trong dự báo, phát hiện nắm bắt tình hình cũng như kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét, giải quyết các vấn đề mới trong đời sống xã hội. Những vấn đề mới, phức tạp cũng đã được nhận ra, giải quyết kịp thời…

Cùng chung nhận định này, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Hồ Quang Lợi cho biết, các tác phẩm báo chí đã phản ánh kịp thời, đậm nét các sự kiện chính trị lớn của đất nước, có đề tài phong phú, phản ánh trung thực, kịp thời, toàn diện các sự kiện thời sự, vấn đề thời sự của đất nước, của địa phương, ở tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng, đối ngoại... Đặc biệt, nhiều vấn đề thời sự không lường trước được, nóng bỏng của đời sống chính trị, như đại dịch COVID-19, lũ lụt thiên tai ở các tỉnh miền Trung, được đề cập sâu sắc, kịp thời, toàn diện, tác động xã hội lớn.

Bên cạnh đó, theo Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, báo chí tiếp tục tham gia rất tích cực và hiệu quả vào công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, nhất là sai phạm trong công tác quản lý đất đai; Xử lý cán bộ sai phạm trong công tác cán bộ, bất cập trong giáo dục; nạn xã hội đen, tội phạm hoành hành, các loại tội phạm mới, nạn xâm hại trẻ em, vấn đề phòng chống thông tin xấu, độc hại trên mạng xã hội, vệ sinh an toàn thực phẩm, cơ chế quản lý kinh tế.

Báo chí kịp thời phản ánh các vấn đề chính trị - kinh tê - xã hội

Tăng cường số hóa phục vụ độc giả

Để đạt được kết quả này trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19, hầu hết các cơ quan báo chí đều gặp khó khăn, thử thách nhất định, đặc biệt là với đội ngũ phóng viên trực tiếp tác nghiệp ở tâm dịch, trong các cơ sở y tế, khu vực phong tỏa, cách ly… Để vừa đảm bảo an toàn phòng, chống dịch, phóng viên cũng tích cực ứng dụng công nghệ thông tin trong tác nghiệp; các cơ quan báo chí cũng tích chủ động chuyển đối số để đưa thông tin tiếp cận nhanh hơn với độc giả nhưng vẫn đáp ứng được yêu cầu về tính chính xác và chất lượng thông tin.

Chia sẻ với báo chí, ông Trần Tiến Duẩn, Tổng Biên tập Báo điện tử VietnamPlus nhận định: nhờ chuyển đổi số, báo điện tử đã nhanh chóng chứng tỏ được sức hút đối với công chúng, bằng khả năng chuyển tải thông tin tới bạn đọc gần như đồng thời với sự kiện cùng lượng thông tin đồ sộ, thậm chí không có sự giới hạn về dung lượng như báo in, thời lượng phát sóng như phát thanh hay truyền hình. Tận dụng những lợi thế về công nghệ số, một số cơ quan báo chí đã nhanh chân xây dựng được tòa soạn hội tụ đa phương tiện, với môi trường làm việc ngày càng hiện đại.

Nhờ có chuyển đổi số, việc sản xuất nội dung báo chí chất lượng cao, sản phẩm dữ liệu lớn, ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo để tạo ra các trải nghiệm có giá trị cho công chúng báo chí được thuận lợi. Những sản phẩm báo chí mới tạo nên tính tương tác hai chiều với độc giả, như phỏng vấn trực tuyến, tạo cảm giác gần gũi hơn giữa bạn đọc và báo. Công nghệ số cũng hỗ trợ nhà báo từ khâu thu thập thông tin, phân tích dữ liệu cho đến sản xuất nội dung và phát hành.

Phóng viên Thời báo Ngân hàng tác nghiệp trong ngày bầu cử đại biểu Quốc hội khoá XV và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026

Tuy nhiên, chuyển đổi số ở các cơ quan báo chí vẫn còn thách thức và khó khăn, trong đó phải kể đến đó là sự cạnh tranh rất khốc liệt của các loại hình truyền thông mới, trong đó có mạng xã hội.

Theo các chuyên gia, cạnh tranh ở đây là không chỉ trong việc đưa tin, còn liên quan đến doanh thu quảng cáo và kinh tế báo chí. Nguyên nhân là mạng xã hội hiện nay đáp ứng được nhu cầu cũng như thị hiếu của một bộ phận không nhỏ những độc giả của báo chí cũng như hiệu quả trong chiến lược quảng cáo của các doanh nghiệp, dẫn đến doanh thu quảng cáo của đại bộ phận các cơ quan báo chí Việt Nam bị giảm đi.

Theo PGS.TS Đỗ Thị Thu Hằng, Viện trưởng Viện Báo chí, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, chuyển đối số không đơn giản là quá trình số hóa mà còn hơn thế nữa là xây dựng mô hình hoạt động số. Báo chí cần có những chuyển biến căn bản từ sáng tạo nội dung, mô hình tòa soạn, phát triển nguồn nhân lực đến tầm nhìn, tính chiến lược, tư duy và phương thức lãnh đạo, quản lý.

Chỉ ra nguyên nhân gặp khó khăn, Viện trưởng Viện Báo chí cho rằng, những cơ quan báo chí đang gặp khó khăn trong chuyển đối số hầu hết là do chưa hoàn tất tốt giai đoạn số hóa, cũng không thấy áp dụng mô hình tổng thể mà chỉ áp dụng mô hình báo chí hai phiên bản, tìm tòi ứng dụng đơn lẻ với một vài bộ phận trong tổ chức.

Để chuyển đổi số thành công, theo PGS.TS Đỗ Thị Thu Hằng, cần xây dựng mô hình báo chí là đích đến của chuyển đổi số và chuẩn bị nhân lực để triển khai thực hiện mô hình ấy. Yêu cầu mới trong đào tạo cán bộ lãnh đạo, quản lý báo chí cho chuyển đổi số đòi hỏi chân kiềng “Tâm – Tầm – Tài”. Kiến thức về kinh tế truyền thống, quản trị kinh doanh báo chí truyền thông, an ninh mạng… cũng rất cần thiết đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý báo chí thời kỳ cách mạng công nghiệp lần thứ tư.