An tâm với chợ an toàn thực phẩm

“Thượng đế” an tâm

Trước đây, hầu hết các chợ truyền thống trên địa bàn TP. Đà Nẵng bị xuống cấp do đã xây dựng lâu năm. Ở một số chợ, sàn nền bị hư hỏng, bám dính nhiều lớp chất bẩn, gạch bị bong tróc, cống rãnh nhỏ, hẹp không đáp ứng việc thoát nước thải. Phổ biến nhất ở các chợ là hệ thống cấp thoát nước chưa bảo đảm, chưa có nước dẫn đến các quầy hàng thực phẩm; cống và mương thoát nước kích thước nhỏ, không thoát nước kịp khi có mưa lớn úng, ngập gây ô nhiễm môi trường ảnh hưởng đến bảo đảm an toàn thực phẩm.

Ngoài ra, việc quy hoạch, bố trí khu vực kinh doanh, phân lô, quầy kinh doanh của từng hộ tiểu thương tại các chợ từ trước đến nay chưa chú trọng đến vấn đề an toàn thực phẩm. Bởi vậy, ở một số nơi xuất hiện thực trạng các khu vực kinh doanh, quầy kinh doanh thực phẩm bố trí không hợp lý, không đảm bảo an toàn thực phẩm như: Khu bán thủy hải sản, khu hàng thịt gần sát khu bán thức ăn ngay như mỳ, bún… dễ bị lây nhiễm chéo về vi sinh vật.

Cần nhân rộng mô hình chợ an toàn thực phẩm

Trước thực trạng trên, tại TP. Đà Nẵng cũng như một số địa phương khác trong cả nước mô hình chợ an toàn thực phẩm đã ra đời. Cụ thể, UBND TP. Đà Nẵng đã ban hành bộ tiêu chí xây dựng mô hình chợ đảm bảo đủ điều kiện an toàn thực phẩm trên địa bàn thành phố. Bộ tiêu chí bao gồm các tiêu chuẩn liên quan đến cơ sở kinh doanh sản phẩm động vật, thủy hải sản tươi sống, rau củ quả, dịch vụ ăn uống và các cơ sở kinh doanh liên quan đến các loại thực phẩm khác... Sở Công thương, UBND các quận, huyện và xã, phường được giao nhiệm vụ xây dựng kế hoạch, chỉ đạo và tổ chức thực hiện việc xây dựng mô hình chợ đảm bảo đủ điều kiện an toàn thực phẩm theo phân cấp quản lý chợ.

Trên thực tế, việc mô hình chợ an toàn thực phẩm ra đời đã góp phần bảo đảm an toàn thực phẩm, sức khỏe của người tiêu dùng. Đặc biệt, mô hình này lại càng phát huy giá trị trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp như hiện nay. Đến nay, tại nhiều chợ dân sinh đã được công nhận chợ an toàn thực phẩm trên địa bàn thành phố, có lối đi sạch sẽ, thông thoáng, nền lát gạch trắng, quầy sạp tinh tươm với các tủ gương, vách ngăn inox, khay đựng thức ăn bằng thủy tinh/inox chắc chắn, bàn, ghế cũng được đóng theo kích cỡ đồng đều, tạo cảm giác gọn gàng, bắt mắt. Tiểu thương trang bị đầy đủ tạp dề, găng tay đứng bán hàng. Các tiểu thương đều trang bị thùng rác tại các điểm kinh doanh thực phẩm, bảo đảm mỗi tiểu thương một thùng rác. Đặc biệt, mô hình chợ an toàn thực phẩm rất chú trọng đến nguồn gốc xuất xứ thực phẩm. Bà Trần Thị Được, tiểu thương tại chợ Phước Mỹ (Sơn Trà) chia sẻ, chúng tôi được yêu cầu phải nhập hàng hóa có nguồn gốc, hóa đơn rõ ràng. Đối với hàng không bao gói sẵn thì thực hiện kê khai nguồn gốc hàng hóa một cách cụ thể.

Cần nhân rộng mô hình

Tính đến thời điểm này, trên địa bàn TP. Đà Nẵng có 74 chợ các loại. Trong đó, có 15 chợ đã được công nhận chợ đã đạt đánh giá an toàn thực phẩm, gồm: chợ Hàn, chợ Cồn, chợ Đống Đa, chợ Hòa Cường, chợ Phước Mỹ, chợ Non Nước, chợ Phú Lộc, chợ Cẩm Lệ, chợ Miếu Bông, chợ Hòa An, chợ Quán Hộ, chợ Tam Thuận, chợ Mới, chợ Nguyễn Tri Phương, chợ An Hải Bắc. Bên cạnh đó, có 6 chợ đăng ký mới xây dựng mô hình chợ đủ điều kiện an toàn thực phẩm, gồm: chợ Hòa Mỹ (quận Liên Chiểu), chợ Hòa Xuân, chợ Hòa Cầm (quận Cẩm Lệ), chợ Nại Hiên Đông (quận Sơn Trà), chợ Túy Loan (huyện Hòa Vang), chợ Tân An (quận Thanh Khê).

Để duy trì được mô hình chợ an toàn thực phẩm, theo đại diện Ban quản lý chợ quận Sơn Trà, chúng tôi thường xuyên kiểm tra, hướng dẫn tiểu thương bảo quản hàng hóa trong quá trình bán hàng sau buổi chợ; đặc biệt là phải loại bỏ ngay các thực phẩm có nguy cơ hư hỏng ra khỏi lô hàng. Đồng thời, phối hợp Ban quản lý An toàn thực phẩm thành phố kiểm tra lấy mẫu xét nghiệm định kỳ.

Bên cạnh đó, với mục đích giúp người tiêu dùng dễ dàng nhận biết các thông tin về sản phẩm thực phẩm, đơn vị cung ứng, hạn sử dụng... Sở Công thương thành phố, UBND các quận, huyện chỉ đạo ban quản lý các chợ triển khai mở rộng dán tem QR-Code truy xuất nguồn gốc đối với một số sản phẩm thực phẩm sản xuất, chế biến, kinh doanh tiêu thụ tại một số chợ thuộc phạm vi quản lý. Được biết, trong năm 2022 cơ quan chức năng địa phương sẽ thực hiện mở rộng việc dán tem truy xuất đối với các sản phẩm kinh doanh tại các chợ hạng 1, hạng 2 trên địa bàn các quận, huyện quản lý. Đồng thời, mở rộng triển khai, áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc đối với một số sản phẩm, hàng hóa đặc thù được sản xuất trên địa bàn thành phố như: nông-lâm-thủy sản, thực phẩm, rau, củ... Qua đó, giúp người dân làm quen với việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm bằng tem QR code.

Có thể nói, tại TP. Đà Nẵng kể từ khi triển khai thực hiện mô hình thí điểm chợ bảo đảm an toàn thực phẩm tại các quầy kinh doanh đã làm thay đổi nhận thức của tiểu thương và người sử dụng sản phẩm ăn uống, giải khát an toàn và hợp vệ sinh, đảm bảo chất lượng sản phẩm. Qua đó, không chỉ góp phần bảo vệ sức khỏe nhân dân, giảm tỷ lệ ngộ độc thực phẩm, thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế, văn hóa xã hội và thể hiện nếp sống văn minh mà còn nâng cao ý thức, trách nhiệm của doanh nghiệp quản lý chợ và các thương nhân kinh doanh thực phẩm trong việc thực hiện các quy định an toàn thực phẩm, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và thay đổi dần thói quen tiêu dùng theo hướng tích cực. Bởi vậy, theo nhiều người mô hình này cần được nhân rộng trong thời gian tới.