Doanh nghiệp xuất khẩu vẫn gặp khó

Tuy nhiên, doanh nghiệp vẫn đang phải đương đầu với những khó khăn như phải thu hẹp đơn hàng. Nhiều doanh nghiệp đang phải thu hẹp sản xuất, tiết giảm lao động và điều chỉnh kế hoạch kinh doanh của mình. Thêm một khó khăn nữa mà cộng đồng doanh nghiệp đã phản ánh là việc ách tắc hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT) đối với những đơn hàng xuất nhập khẩu đã hoàn thành xuất khẩu, giao dịch đã thành công.

Ông Phòng dẫn ví dụ: "Như trường hợp của ngành sắn, khi các doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu tinh bột sắn sang nước láng giềng nhưng không liên lạc được với người mua hoặc không xác định được địa chỉ, địa vị pháp lý xác thực. Lập luận của doanh nghiệp là đã hoàn thành hồ sơ xuất khẩu thì phải được hoàn thuế, không phụ thuộc vào việc có xác định được người mua hay không. Đã có doanh nghiệp bị điều tra theo thủ tục của cơ quan công an, ảnh hưởng đến danh tiếng và phải ngừng hoạt động kinh doanh".

Ngoài ra, có doanh nghiệp không xác định được nguồn gốc nguyên liệu đối với các hàng hóa có căn cứ vào nguồn gốc. Vướng mắc này hiện được nhiều doanh nghiệp xuất khẩu gỗ, dăm gỗ phản ánh. Doanh nghiệp xuất khẩu gỗ và các sản phẩm từ gỗ chỉ được hoàn thuế VAT nếu gỗ đó có nguồn gốc từ gỗ rừng trồng. Do coi gỗ và các mặt hàng gỗ được làm từ gỗ rừng trồng trong nước là các mặt hàng có độ rủi ro cao về thuế, Tổng cục Thuế yêu cầu các cục thuế địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát, phối hợp với cơ quan công an, hải quan, chính quyền địa phương... trong việc xác minh nguồn gốc gỗ.

Theo một số doanh nghiệp xuất khẩu gỗ, việc xác minh đối với các đơn hàng xuất khẩu là nằm ngoài tầm của doanh nghiệp. Bởi doanh nghiệp muốn làm hàng xuất khẩu thì phải thu mua nguyên liệu để làm và nguồn nguyên liệu cũng tương đối đa dạng.

Thống kê sơ bộ của Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cho thấy, số tiền thuế VAT doanh nghiệp chế biến - xuất khẩu gỗ chưa được hoàn trả là 6,1 nghìn tỷ đồng. Trong đó, các doanh nghiệp xuất khẩu dăm thuộc Chi hội Dăm gỗ Việt Nam là khoảng trên 4 nghìn tỷ đồng. Riêng với 11 doanh nghiệp xuất khẩu dăm lớn trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, số thuế chưa được hoàn đến hết tháng 5/2023 là 1.105 tỷ đồng.

Theo ông Hoàng Quang Phòng, khó khăn trong khâu hoàn thuế hiện khiến một số doanh nghiệp xuất khẩu gỗ phải hạn chế xuất khẩu, thậm chí có những đơn hàng phải hủy và có những doanh nghiệp đã tính đến việc là dừng sản xuất, đóng cửa. VCCI đã báo cáo Chính phủ đối với những thương vụ đã được xác minh.