Hộ kinh doanh trong Luật Doanh nghiệp: Sự cấy ghép miễn cưỡng

	Đừng để hộ kinh doanh bị bỏ lại phía sau
	Không bỏ con dấu sẽ bảo vệ doanh nghiệp tốt hơn
	Đưa hộ kinh doanh vào Luật Doanh nghiệp: Khiên cưỡng?

Chúng ta chưa biết hộ kinh doanh là gì?

Theo dự kiến, dự thảo Luật Doanh nghiệp sửa đổi sẽ được Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét và cho ý kiến về các vấn đề còn có ý kiến khác nhau trong phiên họp lần thứ 43. Trong Dự thảo sửa đổi lần này, chương VIIa về hộ kinh doanh là có nhiều ý kiến khác nhau nhất. Phần lớn các ý kiến vẫn chưa thỏa mãn với nội dung quy định về hộ kinh doanh vì kỳ vọng ở những quy định thoáng hơn, mở hơn cho hộ kinh doanh phát triển.

Chưa thỏa mãn với những nội dung về hộ kinh doanh trong dự thảo luật này, TS. Nguyễn Đình Cung – thành viên Tổ tư vấn của Thủ tướng, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu và quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng, Dự thảo luật, không có cải thiện gì về pháp luật kinh doanh; thậm chí còn tạo ra hàng loạt tác động tiêu cực lớn đến môi trường kinh doanh đối với hộ kinh doanh.

Ảnh minh họa

Quả vậy, Luật Doanh nghiệp đã qua nhiều lần sửa đổi, dài ngắn khác nhau. Nhưng tất các chương, điều khoản đều có liên quan với nhau, gắn kết với nhau, bổ sung cho nhau tạo thành một thể thống nhất và hoàn chỉnh. Tuy nhiên việc đưa hộ kinh doanh thành chương VIIa của luật, có thể thấy rõ là các chương khác chương I, chương II, chương IX, X đều không áp dụng với Chương VIIa; và nội dung chương VIIa về hộ kinh doanh hoàn toàn không liên quan gì đến các chương còn lại. Nội dung chương VIIa có hình hài về hình thức và cấu trúc nội dung tương tự như Luật Doanh nghiệp qua các thời kỳ.

Đặc biệt, mặc dù Chương VIIa quy định về hộ kinh doanh, nhưng không có định nghĩa về hộ kinh doanh. Điều đó có nghĩa là tất cả chúng ta chưa biết hộ kinh doanh là gì, và chắc chắn không có nhận thức thống nhất về bản chất của hộ kinh doanh. Nói cách khác, về mặt pháp lý, chúng ta chưa biết chương VIIa điều chỉnh cái gì? Nhà nước quản lý cái gì? Xã hội giao dịch với hộ kinh doanh là giao dịch với cái gì…

Chưa thấy tăng thêm quyền tự do, tạo thuận lợi cho hộ

Trên thực tế, TS.Nguyễn Đình Cung cũng không nhìn thấy quy định về quyền, trách nhiệm và nghĩa vụ của hộ kinh doanh trong dự thảo luật này. Không có định nghĩa về hộ kinh doanh, và do đó, vấn đề không rõ tiếp theo ở đây là hộ kinh doanh có phải là một chủ thể pháp lý hay không? Nó có quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm gì? Đây là những vấn đề pháp lý cần được quy định rõ. “Bổ sung thêm quy định mà không tạo thêm mức độ và hiệu lực bảo vệ của luật pháp đối với quyền và lợi ích liên quan là điều không nên làm”, ông Cung nói.

Đã vậy, “so với hiện hành, số thủ tục hành chính nhiều hơn, hồ sơ, giấy tờ nhiều hơn, thủ tục phức tạp hơn. Như thế chắc chắn tạo thêm khó khăn hơn, nhiều chi phí hơn đối với hộ kinh doanh và đi ngược lại chủ trương cải cách hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh của Đảng và nhà nước”, ông Cung nói. Nói như vậy vì trong chương này 12 điều, thì có 2 điều về quyền và nghĩa vụ của chủ hộ kinh doanh, còn lại 10 điều và có thêm nghị định của Chính phủ về các hồ sơ, trình tự, thủ tục có liên quan.

Như vậy, chính sách nổi bật của nhà nước đối với hộ kinh doanh của dự thảo là tăng cường kiểm soát, tăng cường quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh; làm tăng rủi ro, tăng chi phí đối với thành lập và hoạt động của hộ kinh doanh. Ngoài ra, không có bất kỳ quy định nào tạo thêm quyền tự do kinh doanh, tăng độ an toàn kinh doanh cho chủ hộ và hộ kinh doanh. Ông Cung cũng không thấy có bất kỳ quy định nào tạo thêm thuận lợi cho hoạt động của hộ kinh doanh. Không thấy quy định khuyến khích phát triển hộ kinh doanh. Và không có quy định bảo vệ quyền, lợi ích pháp lý của chủ hộ kinh doanh, của hộ kinh doanh và các bên có liên quan với chủ hộ kinh doanh và hộ kinh doanh.

“Tóm lại, cơ quan soạn thảo chưa xác định được bản chất pháp lý của hộ kinh doanh (như một chủ thể pháp lý), chưa làm rõ được những vấn đề liên quan đến hộ kinh doanh, chưa đánh giá tác động của các dự thảo, chưa phân tích, cân nhắc các phương án lựa chọn”, ông Cung nói. Ban soạn thảo cũng không chỉ ra được những tác động tích cực của các quy định trong chương VIIa so với hiện hành và hàng loạt vấn đề liên quan khác chưa được làm rõ.

Thêm vào đó, theo ông Cung đưa hộ kinh doanh vào Luật Doanh nghiệp như là cấy ghép miễn cưỡng, bất hợp lý, làm méo mó cả hình thức và cấu trúc nội dung của Luật này. Đại bộ phận các quy định chỉ là thủ tục hành chính về quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh về cơ bản như hiện hành, lại không có bất kỳ giá trị tăng thêm so với hiện hành. “Tôi đề nghị không bổ sung chương VIIa về hộ kinh doanh vào Luật Doanh nghiệp sửa đổi”, TS. Nguyễn Đình Cung phát biểu.