Siết chặt kinh doanh đa cấp

	Thu hồi giấy chứng nhận hoạt động bán hàng đa cấp của Morinda
	Công ty Mỹ phẩm Thường Xuân chấm dứt hoạt động bán hàng đa cấp
	BHIP thông báo chấm dứt hoạt động bán hàng đa cấp

Trong những năm gần đây, Nhà nước và các cơ quan quản lý đã thực hiện nhiều giải pháp quyết liệt nhằm ngăn chặn và xử lý các hoạt động kinh doanh đa cấp biến tướng, lừa đảo, ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng. Tuy nhiên trên thực tế, các chủ thể kinh doanh đa cấp bất chính ngày càng dùng nhiều thủ đoạn tinh vi, và có xu hướng chuyển sang các mô hình hoạt động phong phú để né tránh sự quản lý của cơ quan quản lý.

Theo đánh giá của Bộ Công thương, hoạt động của các DN kinh doanh đa cấp thời gian qua luôn được giám sát chặt chẽ và nằm trong tầm ngắm của công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát và việc xử lý vi phạm cũng được thực hiện hiệu quả. Những quy định pháp luật, các chế tài xử lý hành chính, chế tài xử lý hình sự đã được triển khai. Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định số 40/2018/NĐ-CP quy định những điều kiện ràng buộc đối với các DN kinh doanh hàng đa cấp. Ban hành Nghị định số 141/2018/NĐ-CP bổ sung để xử lý các hành vi vi phạm trong lĩnh vực kinh doanh hàng đa cấp. Việc ban hành các nghị định trên đã kịp thời ngăn chặn một số hành vi lừa đảo trong lĩnh vực kinh doanh hàng đa cấp. Trên cơ sở đó, nhiều DN vi phạm đã bị kiểm tra, xử phạt và thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp.

Hệ lụy của các công ty đa cấp lừa đảo là rất lớn

Nhưng thực tế hiện nay, hoạt động kinh doanh đa cấp đang có nhiều biểu hiện biến tướng phức tạp, có dấu hiệu lừa đảo tinh vi, khiến các cơ quan quản lý rất khó khăn trong phát hiện vi phạm và xử lý. Chỉ trong 2 tháng đầu năm 2020, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công thương) đã xử phạt, cảnh cáo và rút giấy phép hoạt động của nhiều DN loại này. Trong số đó phải kể đến việc Cục này mới đây đã tiếp nhận hồ sơ thông báo chấm dứt hoạt động bán hàng đa cấp của Công ty TNHH Mỹ phẩm Thường Xuân (địa chỉ 116 Lê Văn Sỹ, quận Phú Nhuận, TP. HCM). Đây là một trong 4 công ty đa cấp có doanh thu lớn nhất Việt Nam với tổng doanh thu bán hàng đa cấp trên 1.000 tỷ đồng năm. Theo đó DN này đã ký hợp đồng với số lượng lớn người tham gia bán hàng đa cấp không bằng hình thức văn bản hoặc không bao gồm đầy đủ các nội dung cơ bản theo quy định của pháp luật.

Tương tự, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng cũng đã xử phạt và thu hồi giấy chứng nhận hoạt động bán hàng đa cấp của Công ty TNHH Morinda Việt Nam. DN này được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp số 034/QLCT-GCN ngày 16/3/2015. Từ tháng 1/2018 đến thời điểm kiểm tra, tổng số người ký kết hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp với Công ty là 4.562 người. Doanh thu năm 2018 đạt trên 49 tỷ đồng. Thời gian qua, công ty đã có nhiều vi phạm và theo căn cứ kết quả thanh tra, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng đã xử phạt số tiền 605 triệu đồng. Đồng thời, ban hành quyết định thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp của Công ty TNHH Morinda Việt Nam theo quy định của Nghị định 40/2018/NĐ-CP.

Theo nhận định của các chuyên gia, hoạt động kinh doanh đa cấp bất chính đang ngày càng tinh vi, sử dụng các công nghệ hiện đại để qua mắt các đơn vị chức năng. Hiện nay đã có nhiều mô hình kinh doanh đa cấp biến tướng, lợi dụng các hình thức đầu tư như đầu tư tiền vào các dự án tài chính, tiền ảo, ví điện tử để lừa đảo, trục lợi. Bên cạnh đó các hình thức lôi kéo người dân tham gia của các công ty đa cấp này cũng có nhiều thay đổi, thường xuyên tổ chức các cuộc hội nghị, đào tạo trực tuyến trên nền tảng di động. Điều này buộc các cơ quan quản lý phải có những giải pháp mới để phát hiện và xử lý.

Mới đây nhất, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng nhận được thông tin phản ánh về việc một số cá nhân thường xuyên tổ chức các buổi hội thảo, hội nghị, đào tạo trực tiếp hoặc qua các ứng dụng điện thoại (Zoom Meeting) có tên Dự án Nền tảng thương mại điện tử - Mạng xã hội hay Nhà cung cấp nền tảng kinh doanh “chìa khóa trao tay” để giới thiệu về các sản phẩm và mời gọi người tham gia. Các gói kinh doanh được hưởng giá trị hoa hồng rất cao theo phương thức đa cấp của tổ chức có tên Jeunesse hay Jeunesse Global. Theo Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng, DN có dấu hiệu kinh doanh theo phương thức đa cấp khi chưa được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp có thể bị xử lý hành chính (tới 100 triệu đồng đối với cá nhân và 200 triệu đồng đối với tổ chức) hoặc xử lý hình sự với mức phạt tới 5 tỷ đồng hoặc 5 năm tù giam (Điều 217a Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi năm 2017).

Có thể thấy, để đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng tránh sập bẫy những công ty đa cấp bất chính, các cơ quan quản lý bên cạnh tăng cường công tác quản lý thì cũng khuyến cáo người dân cần có những hiểu biết để phòng tránh. Theo Sở Công thương Hà Nội, thời gian qua, sở đã có những khuyến cáo, tuyên truyền đưa thông tin về kết quả kiểm tra, xử lý vi phạm đối với hoạt động bán hàng đa cấp. Đồng thời, đưa thông tin về kết quả kiểm tra, xử lý vi phạm đối với hoạt động bán hàng đa cấp. Trong năm 2019, các sở, ngành của TP. Hà Nội đã xử phạt vi phạm hành chính 6 DN bán hàng đa cấp với tổng số tiền phạt 640 triệu đồng. Tuy nhiên, những hình thức lách luật của các đối tượng lợi dụng hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp để lừa đảo vẫn rất tinh vi.

Ông Nguyễn Thanh Hải, Phó Giám đốc Sở Công thương Hà Nội cho biết, việc phối hợp liên ngành trong công tác quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp được thực hiện ngày càng chặt chẽ và hiệu quả. Sở đã chủ trì, phối hợp với các sở, ngành, đơn vị liên quan xây dựng Quy chế phối hợp quản lý hoạt động bán hàng đa cấp, trình UBND thành phố xem xét ban hành. Khuyến cáo người dân cần nhận thức rõ các dấu hiệu lừa đảo như mời chào tham gia đầu tư, nộp tiền, hứa hẹn trả các khoản lợi nhuận cao bất thường… để phòng tránh.