Đề xuất kê khai thuế đối với hộ kinh doanh lớn

	Hộ kinh doanh chuyển thành DN: Được và mất
	Kê khai thuế qua mạng thế nào?

Lấy ý kiến về dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) do Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội tổ chức tại TP. HCM, ông Cao Anh Tuấn, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Thuế cho biết, dự thảo chỉ quy định mức thuế khoán đối với trường hợp hộ, cá nhân kinh doanh có quy mô nhỏ. Với hộ, cá nhân kinh doanh có quy mô lớn, có mức doanh thu đáp ứng tiêu chí là DN nhỏ, siêu nhỏ thì phải thực hiện chế độ kế toán để làm căn cứ nộp thuế theo phương pháp kê khai.

Tạo khuôn khổ pháp lý về thuế thúc đẩy hộ kinh doanh quy mô lớn chuyển đổi thành DN

Theo số liệu quản lý thuế năm 2017, số hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên là 102.095 hộ, nhiều hộ kinh doanh sử dụng hóa đơn thường xuyên có doanh thu lên đến vài trăm tỷ đồng/năm; nhiều hộ kinh doanh hoạt động trong các lĩnh vực đặc thù không phù hợp với mô hình hộ khoán như: kinh doanh hóa chất, vật tư và thiết bị y tế, máy móc thiết bị xây dựng, vật liệu xây dựng có nguồn gốc tài nguyên khoáng sản...

Theo đại diện Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, hiện nay tỷ lệ thu thuế của các hộ kinh doanh còn thấp do không nắm được doanh thu chính xác của họ. Do đó, cần mở rộng đối tượng áp dụng đầy đủ chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ và thực hiện cơ chế tự khai, tự nộp theo quy định, hạn chế việc khoán thuế.

Để minh chứng cho vấn đề này, chuyên gia thuế Chung Thành Tiến dẫn chứng hàng loạt hộ kinh doanh tại các chợ đầu mối lớn như Bình Tây (TP HCM), Đồng Xuân (Hà Nội)… hiện chỉ phải nộp một khoản thuế khoán rất nhỏ, trong khi doanh thu thật lại không kiểm soát được. Nhiều hộ kinh doanh có đơn giao hàng đến hàng chục tỉ đồng. Hiện nay, chưa có cách nào để thu thuế phần doanh số này mà chỉ khoán "một cục" theo khai báo.

Theo đó, dự thảo đã phân loại hộ kinh doanh quy mô lớn để áp dụng hình thức quản lý thuế phù hợp, tạo khuôn khổ pháp lý về thuế thúc đẩy hộ kinh doanh quy mô lớn chuyển đổi thành DN.

Cụ thể, dự thảo phân loại hộ kinh doanh quy mô lớn để áp dụng hình thức quản lý thuế phù hợp như áp dụng chế độ kế toán đơn giản tương ứng với DN nhỏ, siêu nhỏ; áp dụng chế độ hóa đơn điện tử, khai thuế điện tử, nộp thuế điện tử. Mục tiêu là để hạn chế tối đa sự lợi dụng mô hình hộ kinh doanh nhằm mục đích trốn thuế, tạo khuôn khổ pháp lý về thuế thúc đẩy hộ kinh doanh quy mô lớn chuyển đổi thành DN.

Mặt khác dự thảo cũng phân loại hộ kinh doanh trong lĩnh vực dịch vụ có giao dịch thanh toán bằng tiền mặt với người tiêu dùng để áp dụng các biện pháp không dùng tiền mặt trong giao dịch kinh doanh bán lẻ, nhà hàng, dịch vụ ăn uống, vui chơi giải trí...

Trước thực trạng thị trường hiện tại, nhằm tối ưu hóa các biện pháp thu thuế, ông Tiến cho rằng, việc chống thất thoát thuế có liên hệ mật thiết với triển khai hóa đơn điện tử. Theo đó, nên bỏ dần hóa đơn giấy để tránh bị lạm dụng mua bán hóa đơn, kê khai khống chi phí khấu trừ cho DN.

Cùng với đó, hộ, cá nhân kinh doanh phải được cấp mã số thuế và quản lý trên mã số thuế đó. Nếu triển khai tốt hóa đơn điện tử, khi một người hoặc một đơn vị đi mua hàng hóa, chỉ cần kê khai mã số thuế của bên bán. Từ đó, bên kê khai sẽ được khấu trừ chi phí, đồng thời sẽ lộ ra phần doanh thu của bên bán và nhà nước thu được thuế từ đó.

Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hiệp hội Tư vấn Thuế Việt Nam cho rằng, để quản lý được mức thuế của hộ kinh doanh thì cần gắn mã số (code) cho các máy bán hàng, hóa đơn của các hộ kinh doanh. Mỗi đơn hàng bán ra đều phải có code, lúc này mới có thể phản ánh đúng doanh thu. Cùng đó, bà Cúc cũng cho rằng, cần có sự kết nối thông tin trong thanh toán luồng tiền, luồng hàng giữa cơ quan thuế và các NHTM.

Song song những ý kiến đồng thuận với kê khai thuế hộ gia đình thì cũng có ý kiến cho rằng, đa số người kinh doanh ở Việt Nam là cá nhân hoặc hộ kinh doanh, không có sổ sách kế toán và báo cáo tài chính nên cơ quan thuế không thể áp dụng cơ chế tự khai, tự nộp. Do vậy, việc duy trì phương pháp thu thuế bằng thuế khoán là cần thiết. Thậm chí, ấn định thuế còn có thể áp dụng cho các DN dù đã có sổ sách kế toán, báo cáo tài chính nhưng không rõ ràng, không chứng minh được chi phí.