TP.HCM: Chống… nhưng vẫn ngập trầm trọng

	Chuyện ở “ốc đảo” trong thành phố
	Chống ngập, đến hẹn lại... ngập

Lý giải về nguyên nhân cứ mưa là ngập, Trung tâm Điều hành chương trình chống ngập TP.HCM (trung tâm chống ngập) cho rằng hệ thống thoát nước nhỏ, xuống cấp, xả rác, lấn chiếm hệ thống thoát nước… khiến tình trạng ngập vẫn diễn ra dù nhiều dự án chống ngập đang triển khai.

TP.HCM đã xác định giảm ngập là một trong 7 chương trình đột phá trong giai đoạn 2016-2020

Ông Nguyễn Hoàng Anh Dũng, Phó Giám đốc Trung tâm chống ngập cho biết chương trình giảm ngập nước là 1 trong 7 chương trình đột phá của TP.HCM trong giai đoạn 2016-2020 có tổng nhu cầu vốn ước khoảng 96.300 tỷ đồng (đã huy động được khoảng 23.000 tỷ đồng, còn lại cần thêm khoảng 73.300 tỷ đồng). Tuy nhiên, ngân sách thành phố chỉ có thể bố trí 16.400 tỷ đồng, phần còn lại TP.HCM kêu gọi nhiều thành phần kinh tế cùng tham gia đầu tư.

Trên cơ sở các dự án và dự kiến nguồn vốn triển khai giai đoạn 2016-2020, thành phố mời gọi đầu tư vào 17 dự án thuộc chương trình giảm ngập nước của thành phố bằng hình thức đối tác công - tư (PPP).

Trong đó, đáng chú ý nhất là 7 dự án xây dựng hệ thống thu gom, nhà máy xử lý nước thải: lưu vực Tây Sài Gòn, Bình Tân và Tân Hóa - Lò Gốm với tổng công suất 630.000 m3/ngày, lưu vực Bắc Sài Gòn 1 với công suất 170.000 m3/ngày, lưu vực Bắc Sài Gòn 2 với công suất 130.000 m3/ngày, lưu vực Rạch Cầu Dừa với công suất 100.000 m3/ngày, lưu vực Tây Bắc với công suất 130.000 m3/ngày. Tổng vốn đầu tư 7 dự án này là 45.543 tỷ đồng.

Theo các chuyên gia về chống ngập, tác động của biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt, tốc độ đô thị hóa nhanh, trong khi đó các công trình chống ngập và xử lý nước thải tính đến nay lại chưa đủ để bảo đảm ứng phó với các tác động trên. Đến nay, TP.HCM chỉ hoàn thành 3 dự án cải tạo kênh rạch, xây dựng được 3 nhà máy xử lý nước thải, cống thoát nước chỉ được hơn 4.100 km trong tổng số 6.000 km cần xây dựng, nạo vét khoảng 60,3 km trục thoát nước…

TP.HCM mời gọi các nhà khoa học, các tổ chức tài chính, các nhà đầu tư tham gia các dự án môi trường đô thị, xử lý nước thải theo hình thức hợp đồng BLT (xây dựng - thuê dịch vụ - chuyển giao) và BTL (xây dựng - chuyển giao - thuê dịch vụ… Tuy nhiên, hiện nhiều dự án nghìn tỷ cũng gặp nhiều khó khăn trì trệ kéo dài.

Dự án giải quyết ngập do triều khu vực TP.HCM có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu giai đoạn 1 được khởi công ngày 26/6/2016 với tổng giá trị lên đến 9.626 tỷ đồng. Chủ đầu tư dự án là Công ty cổ phần Đầu tư - Xây dựng Trung Nam (Trungnam Group), theo hình thức đối tác công tư, hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao) với cam kết chống ngập cho khu vực rộng 570 km2 với 6,5 triệu dân thuộc khu vực bờ hữu sông Sài Gòn và trung tâm TP.HCM… Dự án dự kiến hoàn thành trong tháng 6/2019, thế nhưng, ngày 27/4/2018, chủ đầu tư bất ngờ thông báo dự án tạm ngưng thi công.

Lý do là phía UBND thành phố chưa ký để Ngân hàng Nhà nước tái cấp vốn cho Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam BIDV (dự án này được hưởng ưu đãi khi lãi suất phải trả chỉ 3% - thấp hơn rất nhiều so với lãi suất thương mại và BIDV được chọn mặt gửi vàng) và mặt bằng vướng vì chưa giải tỏa. Hơn 4 tháng qua, công trình bất động. Sau các đợt mưa lớn, người dân khu vực những tưởng sẽ được hưởng lợi từ dự án này lại bì bõm.

Hơn thế, TP.HCM cũng đã thực hiện nhiều dự án như thí điểm, thử nghiệm công trình chống ngập bằng máy bơm “khủng” trên đường Nguyễn Hữu Cảnh (quận Bình Thạnh); Hồ điều tiết ngầm đầu tiên trên đường Võ Văn Ngân (quận Thủ Đức được Công ty Sekisui (Nhật Bản) và Công ty VMCTech xây dựng miễn phí). Ngoài mục tiêu giảm ngập cho đường Nguyễn Hữu Cảnh, Võ Văn Ngân, các công trình này sẽ là cơ sở để đánh giá hiệu quả của công nghệ, vật liệu mới nhằm lựa chọn phương án tối ưu trong giải pháp chống ngập trên địa bàn TP.HCM.

Sau 1 năm thí điểm, thử nghiệm công trình chống ngập bằng máy bơm “khủng” và hồ điều tiết, các chuyên gia và đơn vị chuyên môn đánh giá là hiệu quả, có thể áp dụng ở TP.HCM nhưng để triển khai tiếp ở các vị trí khác thì không dễ.

Lãnh đạo UBND TP.HCM cho biết, trước thực trạng chống ngập, TP.HCM sẽ tiếp thu và có chọn lựa các giải pháp trên cơ sở phải xác định được nguyên nhân gây ngập để giải quyết. Trước mắt, TP.HCM sẽ điều chỉnh lại quy hoạch thoát nước, kế đến xây dựng bản đồ mô phỏng tình hình ngập nước để nhận diện, đánh giá và tìm giải pháp hữu hiệu.

Ông Laurent Umans, Bí thư thứ nhất Đại sứ quán Hà Lan đưa ra thông tin rằng mặt đất TP.HCM đang bị sụt lún với tốc độ khoảng 7 cm mỗi năm và tăng dần qua từng năm.Theo dự báo, khoảng 30 năm, 50 năm hay 100 năm nữa, một phần lớn thành phố sẽ nằm dưới mực nước biển và trở thành đầm lầy.

“Thành phố không nên chờ đợi và nghiên cứu, thay vào đó cần hành động ngay bằng cả “các biện pháp không hối tiếc” và thiết kế các lộ trình nhằm thích ứng để thành phố có thể chủ động trong việc này”, ông Umans khuyến cáo.