Nghệ thuật kiến trúc Việt 2017: Bốn mùa thăng hoa

Không ít các kiến trúc sư (KTS) Việt Nam với những công trình thiết kế độc đáo, có nhiều giá trị gắn với thực tế, có ý nghĩa với đời sống, con người đã giành nhiều giải thưởng uy tín, được giới chuyên môn quốc tế đánh giá cao. Trên bản đồ thế giới, kiến trúc Việt vì thế không ngừng thăng hoa và đã khẳng định vị thế, sự phát triển mạnh mẽ với bạn bè quốc tế…

“Tổ ấm nở hoa” – 1 trong 3 công trình kiến trúc của nhóm KTS trẻ Việt Nam vừa giành giải cao tại Giải thưởng Kiến trúc Mỹ 2017

Đến nay, trong lĩnh vực thiết kế kiến trúc ở Việt Nam, không ai còn xa lạ với cái tên Hoàng Thúc Hào, Nguyễn Trọng Nghĩa. Đây là hai KTS có nhiều công trình kiến trúc nổi bật, liên tiếp đoạt những giải thưởng lớn của quốc tế. Năm 2016, công trình Nhà cộng đồng Cẩm Thanh ở Hội An và Làng đất tại Hà Giang do KTS. Hoàng Thúc Hào cùng cộng sự thiết kế đã giành các giải kiến trúc thế giới do Viện Kiến trúc và Thiết kế Chicago tổ chức; giải thưởng thiết kế xanh Green Good Design 2016 của Mỹ và giải Nhất cuộc thi thiết kế Công trình Xanh hàng đầu châu Á.

Trong khi đó, KTS. Võ Trọng Nghĩa năm 2016 đoạt 3 giải thưởng kiến trúc quốc tế ở Mỹ 2016 với công trình: Naman Hay Hay Restaurant, Naman Babylon (Đà Nẵng), Nhà cộng đồng ở đảo Kim Cương (TP.HCM).

Bước sang năm nay, Hoàng Thúc Hào và Nguyễn Trọng Nghĩa vẫn là hai KTS gặt hái được nhiều thành công trong lĩnh vực thiết kế kiến trúc. Tháng 5/2017, các công trình của KTS. Hoàng Thúc Hào, Nguyễn Trọng Nghĩa đã vượt qua 700 công trình của các nước trong khu vực để nhận về các giải thưởng danh giá tại giải thưởng Kiến trúc châu Á Arcasia Awards 2017 tổ chức ở Ấn Độ.

Với công trình Trường học Lũng Luông, KTS. Hoàng Thúc Hào nhận giải Vàng hạng mục “Trách nhiệm xã hội”. Trường học Lũng Luông được đánh giá là tác phẩm nghệ thuật kiến trúc độc đáo, được thể hiện bằng vật liệu địa phương như tre nứa và đất... nhưng vẫn đảm bảo các tiêu chuẩn về trường học như chiếu sáng, thông gió, cách âm.

Không gian được tổ chức linh hoạt thành các lớp trong – ngoài, rỗng – đặc, không gian tĩnh – không gian động, giữa các khối với nhau. Ngôi trường Lũng Luông như một bông hoa rừng, với màu sắc sinh động, có hiệu ứng thị giác mạnh... với mọi người.

Trong khi đó, KTS. Nguyễn Trọng Nghĩa được trao giải Vàng hạng mục công trình thương mại và công trình bền vững với thiết kế nhà hàng đá Sơn La. Công trình kiến trúc của KTS. Võ Trọng Nghĩa sử dụng vật liệu chính là đá xẻ, tre, luồng, vọt là những vật liệu tự nhiên sẵn có tại địa phương.

Ngoài ra, Nhà hàng đá Sơn La được tổ hợp từ 8 blocks cao thấp khác nhau tạo nên không gian chung thoáng đãng và không gian riêng tư ấm cúng với những hướng nhìn tới các khu vườn thiên nhiên. Không gian mỗi block của nhà hàng chính là nơi giao lưu văn hóa, gắn kết cộng đồng theo từng nhóm nhỏ, qua ẩm thực và chén rượu dân tộc của người dân Sơn La.

Đặc biệt, mới đây, tại Đại hội Kiến trúc sư Thế giới lần thứ 26 ở Hàn Quốc, Hội Kiến trúc sư Thế giới (UIA) đã tiến hành Lễ trao giải thưởng kiến trúc UIA 2017 và Việt Nam đoạt 2 giải thưởng lớn của Hiệp hội Kiến trúc sư quốc tế. Trong đó, KTS. Hoàng Thúc Hào được trao giải thưởng Vassili Sgoutas cho những cống hiến của anh trong công việc vì cộng đồng, thể hiện trách nhiệm của KTS qua nhiều đồ án tốt dành cho cộng đồng.

Đây là giải thưởng vinh danh những giải pháp kiến trúc, ghi nhận những đóng góp của KTS. Hoàng Thúc Hào trong sáng tạo kiến trúc cho người nghèo ở nông thôn và miền núi của Việt Nam. Ngoài ra, 2 KTS của Việt Nam là Đoàn Thanh Hà và Trần Ngọc Phương đoạt giải Nhì trong cuộc thi Kiến trúc cho mọi người với chủ đề thân thiện và đại đồng.

Tiếp nối những thành công ngọt ngào ấy, cuối tháng 10/2017, tại Bảo tàng New Museum (New York, Mỹ), một nhóm KTS trẻ tuổi của Việt Nam đã được Ban tổ chức Giải thưởng Kiến trúc Mỹ vinh danh 3 giải Nhất và 1 giải Danh dự khi giới thiệu những công trình thiết kế đầy sáng tạo.

Trong đó, công trình Tổ ấm ruộng do các KTS. Đoàn Thanh Hà, Trần Ngọc Phương, Chử Kim Thịnh, Nguyễn Hải Huệ, Hồ Mạnh Cường, Trịnh Thị Thanh Huyền, Nguyễn Văn Thịnh thiết kế đã giành Giải Nhất hạng mục Kiến trúc nông nghiệp.

Công trình này hoà trộn hai yếu tố đặc trưng của nông thôn Việt Nam là ngôi nhà và ruộng bậc thang tạo nên một tổ ấm với các ranh giới ngoài - trong; trên - dưới; chung - riêng được xoá mờ. Tổ ấm ruộng giúp gợi lên xuất xứ địa phương của người sử dụng trong bối cảnh thế giới phẳng với nhiều loại ô nhiễm đáng báo động như hiện nay, đồng thời thúc đẩy nhân rộng những thửa ruộng trong đô thị nhằm đảm bảo năng lượng cho cuộc sống trong tương lai.

Trong khi đó, công trình Tổ ấm nở hoa của KTS. Nguyễn Văn Mạnh, Nguyễn Khánh Hòa, Nguyễn Quỳnh Trang, Trần Quốc Thắng, Nguyễn Khắc Phước... thiết kế giành giải Nhất là Ý tưởng. Công trình Tổ ấm nở hoa được thiết kế từ những thanh tre được mô-đun hóa từng ngôi nhà được lắp dựng theo cách đơn giản (chốt, buộc, treo, gác…), kiến trúc (được neo, giằng, liền khối) đủ sức chống chọi cùng thiên tai, vượt được mực nước lũ cao 1,5m.

Không gian này được sử dụng linh hoạt tùy điều kiện cụ thể như nhà ở, giáo dục, y tế, cộng đồng... Giới chuyên môn quốc tế đánh giá, thiết kế kiến trúc Tổ ấm nở hoa sẽ giúp cho người dân trong những hoàn cảnh thiên tai khắc nghiệt nhất, đóng góp một phần đáng kể vào sự phát triển cân bằng sinh thái, gắn kết kiến trúc và văn hoá bản địa cũng như ổn định về kinh tế.