Thu phí vỉa hè, lòng đường: Kiểm soát chặt chẽ, hài hòa mục tiêu

Tận thu cho ngân sách

Trong cuộc trao đổi với báo giới mới đây về vấn đề thu phí lòng đường, vỉa hè, đại diện Bộ Tài chính cho biết, việc sử dụng lòng đường, vỉa hè vào các mục đích khác như điểm đỗ xe ô tô, xe máy... đang là nhu cầu phát sinh từ cuộc sống và được nhiều nước trên thế giới thực hiện để giải quyết các vấn đề của cuộc sống hàng ngày.

Việc luật hóa việc thu phí cho sử dụng lòng, lề đường vào kinh doanh là một hướng mở đúng giúp cho việc quản lý và quy hoạch đô thị

Đại diện Bộ Tài chính cũng cho rằng, thực tế ở nước ta những năm gần đây cho thấy, nhu cầu sử dụng lòng đường, hè phố, nhất là tại các thành phố lớn nhằm phục vụ nhu cầu trông giữ xe máy, ô tô ngày càng tăng, trong khi ở các thành phố lớn các bãi trông giữ xe công cộng còn hạn chế.

Trong khi sử dụng lòng đường, hè phố vào mục đích khác cũng đã được Luật Giao thông đường bộ quy định rõ. Theo đó, giao thẩm quyền cho UBND cấp tỉnh quyết định việc sử dụng lòng đường, hè phố phù hợp và phải đảm bảo trật tự và an toàn giao thông.

Người được sử dụng lòng, hè đường phải nộp phí là đảm bảo công bằng trong việc sử dụng lòng đường, hè phố; tạo nguồn thu cho ngân sách địa phương. Do vậy, dự kiến giữ lại khoản phí này trong Danh mục và yêu cầu các địa phương, nhất là ở các đô thị lớn cần tăng cường công tác quản lý, quy định cụ thể từng khu vực, từng tuyến phố được phép sử dụng tạm thời lòng đường, hè phố nhưng không được làm ảnh hưởng đến trật tự an toàn giao thông và tăng cường công tác quản lý khoản thu này bảo đảm công khai, minh bạch, tránh việc thu, sử dụng không đúng với quy định của pháp luật.

Quả vậy, việc sử dụng lòng đường, hè phố là nhu cầu thực tế, cần thiết ở tất cả đô thị, không chỉ ở Việt Nam mà ở các nước trên thế giới và là nguồn thu ngân sách Nhà nước khá lớn của nhiều đô thị. Mặt khác, việc quy định thu phí đối với lòng đường, hè phố cũng là một công cụ góp phần quản lý đô thị, nếu không thu phí lòng đường, hè phố sẽ thất thoát nguồn thu ngân sách Nhà nước.

Tuy nhiên nhiều người vẫn không khỏi băn khoăn bởi thực tế hiện nay việc quản lý, sử dụng lòng đường, hè phố ở một số đô thị còn chưa tốt, dẫn đến ách tắc giao thông, mất trật tự an toàn xã hội, nhất là việc quản lý các hộ, cá nhân kinh doanh tại lòng đường, hè phố. Nay việc cho phép thu phí lòng đường, vỉa hè nếu không quản lý tốt có thể dẫn tới tình trạng “quây” vỉa hè, lòng đường để thu phí một cách tràn lan, vừa gây mất mỹ quan đô thị, vừa tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông.

Cần thu và thu như thế nào?

Cần phải thấy rằng, tại các thành phố lớn và các đô thị ở Việt Nam hiện nay tình trạng tận dụng lòng lề đường để kinh doanh là một hiện tượng hết sức phổ biến và lộn xộn. Rõ ràng đây là một bài toán thực tế mà các nhà quản lý đô thị chưa tìm được lời giải. Việc luật hóa việc thu phí cho sử dụng lòng, lề đường vào kinh doanh là một hướng mở đúng giúp cho việc quản lý và quy hoạch đô thị.

Nhu cầu sử dụng lòng đường, lề đường và vỉa hè là tất yếu đối với các đô thị. Thực tế hiện nay một bộ phận không nhỏ người kinh doanh, sản xuất tại các đô thị đang hàng ngày bám vào lòng đường, vỉa hè để kiếm sống. Một số thành phố như TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh đã thành công trong việc tổ chức phố đi bộ, chợ đêm, lấy một số tuyến phố cổ, trung tâm để tạo điều kiện cho các hộ kinh doanh phục vụ khách du lịch.

Cái chúng ta cần hiện nay là một quy hoạch tốt để tạo ra được các điểm kinh doanh nhưng không gây ảnh hưởng đến lưu thông và trật tự đô thị. Cần phải có quy định cụ thể khu vực nào tuyệt đối không được buôn bán, khu vực nào được phép bố trí một số hoạt động kinh doanh mà không làm ảnh hưởng đến việc đi lại của người dân.

Trong trường hợp cho phép thu phí cần phải quy định cụ thể mức thu là bao nhiêu và ai thu phí. Nếu làm tốt điều này sẽ rõ ràng minh bạch, tăng được nguồn thu chính thức cho địa phương đáp ứng được nhu cầu thực tế của xã hội, lập lại trật tự khu vực vỉa hè, tạo môi trường cảnh quan đô thị.

Áp dụng thu phí cần có quy định kiểm soát nguồn thu để tránh thất thu. Nếu rà soát lại, nguồn thu này sẽ rất lớn cho các địa phương. Các nhà quản lý cần chỉ đạo làm sao để đảm bảo mỹ quan đường phố vừa đảm bảo tránh ùn tắc giao thông vừa đảm bảo được nguồn thu và phân bố nguồn thu đó phục vụ lại cho việc tu tạo lại lòng lề đường.