Di cư - món quà hay gánh nặng kinh tế?

Châu Âu vốn được coi là “miền đất hứa” đối với nhiều người di cư từ Trung Cận Đông, Đông Âu... và việc hàng nghìn người nhập cư kéo đến Liên minh châu Âu (EU) có phải chỉ là “cơn ác mộng” như quan điểm của những người bài ngoại thủ cựu ở châu lục này.

Hàng nghìn người di cư đến châu Âu trong dài hạn sẽ bổ sung vào lực lượng lao động của các nước EU

Đóng góp cho phát triển...

Vấn đề di cư là một trong những chủ đề chính trong các phiên họp chung của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB) diễn ra tại Thủ đô Lima của Peru. Theo tân Giám đốc nghiên cứu kinh tế của IMF, ông Maurice Obstfeld, mặc dù gây áp lực lên ngân sách của các nước thành viên EU trong ngắn hạn, song hàng nghìn người di cư đến châu Âu trong dài hạn sẽ bổ sung vào lực lượng lao động của các nước EU và đóng góp tích cực cho tăng trưởng kinh tế.

Cùng quan điểm trên, Chủ tịch WB Jim Yong Kim nhận định với những chính sách phù hợp, sự dịch chuyển và thay đổi nhân khẩu học này có thể trở thành động lực tăng trưởng của nền kinh tế, nếu các quốc gia với dân số lão hóa có thể mở đường và giúp người nhập cư hòa nhập vào lực lượng lao động.

Các thống kê cho thấy người nhập cư có xu hướng làm việc chăm chỉ và đóng góp cho xã hội bằng việc nộp thuế nhiều hơn những gì họ nhận lại dưới hình thức trợ cấp xã hội.

Theo nhóm chuyên gia kinh tế của Tập đoàn tài chính Credit Suisse, số người di cư vào Khu vực sử dụng đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) tăng gấp ba lần trong năm nay, khoảng 2 triệu người, sẽ khiến cho lượng cầu ở khu vực này tăng vọt. Các chính phủ ở

Eurozone sẽ phải chi nhiều tiền hơn để chu cấp nhà ở, nuôi sống và trang trải các chi phí về giáo dục cho những người mới đến, vì thế họ sẽ phải đẩy mạnh năng suất lao động. Credit Suisse dự đoán GDP năm 2016 của khu vực đồng euro sẽ tăng thêm 0,2-0,3 điểm phần trăm. Đây là tác động tích cực trong thời gian ngắn hạn.

Về lâu dài, theo Credit Suisse, “tác động của một lượng lớn người di cư đối với ngành tài chính công, lương hưu, vấn đề nhân khẩu học và tiềm năng tăng trưởng của Eurozone là rất tích cực”. Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cũng đưa ra một kết luận tương tự.

Phân tích trường hợp của Vương quốc Anh, sau khi EU mở rộng năm 2004, nước Anh trong vòng vài năm đã đón tới một triệu người nhập cư. Thế nhưng các chuyên gia kinh tế của OECD ghi nhận trên thực tế người nhập cư không hề làm tăng thêm tỷ lệ thất nghiệp hay làm giảm mức lương trung bình của người dân Anh.

Do tỷ lệ sinh ở châu Âu trong hàng thập kỷ qua khá thấp, hiện nay châu lục này hầu như không có những người lao động trẻ và năng động. Chính những người di cư sẽ bổ sung ngay vào sự thiếu hụt đó của châu Âu.

Một nghiên cứu của OECD tiến hành từ năm 2001 đến 2011 đã tính được người nhập cư chiếm 15% lao động trong các ngành nghề đang phát triển và 28% trong những ngành nghề lĩnh vực có xu hướng đi xuống. Nói một cách khác là trong lúc người dân bản địa bỏ một số nghề, "chạy theo" những ngành có tương lai hơn thì người nước ngoài đến lấp chỗ trống đó cho thị trường lao động.

... và bài toán hóc búa

Nói như vậy không có nghĩa là bức tranh người di cư vào châu Âu hiện nay chỉ toàn màu hồng. Trong khi nhiều chính trị gia và các cử tri ở châu Âu tỏ ra lo ngại về làn sóng người di cư, coi đó giống như một cuộc xâm lược của người nước ngoài vào đất nước của họ, thì rủi ro lớn nhất, theo nhà kinh tế Holger Schmieding của Ngân hàng Berenberg, là những người di cư không thể hòa nhập được với xã hội mới.

Người di cư vốn là những người trước đây phải sống trong nguy hiểm và nghèo đói, sẽ mất bao nhiêu thời gian để hòa nhập với người bản địa, những người lâu nay vẫn sống trong an toàn và sung túc?

Tính đến thời điểm này, các nước EU đã nhất trí về một biện pháp phân bổ hạn ngạch tiếp nhận người nhập cư, đồng thời tăng cường trục xuất những người nhập cư trái phép và thảo luận việc thành lập một lực lượng biên phòng chung để ngăn dòng người di cư tiếp tục đổ vào khu vực này. Mặt khác, các Bộ trưởng Nội vụ của 28 nước EU cũng nhất trí tăng ngân sách giải quyết cuộc khủng hoảng lên hơn 400 triệu euro.

Riêng tại Đức, nước đi đầu trong công tác tiếp nhận và hỗ trợ người di cư, Chính phủ đã tuyên bố tiếp tục áp dụng các biện pháp kiểm soát biên giới trên bộ nhằm hạn chế dòng người di cư.

Bên cạnh đó, đảng của Thủ tướng Angela Merkel đang đề xuất thiết lập các vùng trung chuyển tại các khu vực biên giới nhằm quản lý, sàng lọc người được phép hoặc không được phép tị nạn. Các trường hợp tìm cách tới Đức tị nạn từ những nước an toàn vì mục đích kinh tế sẽ không được vào Đức và trong một tuần sẽ bị hồi hương.

Trong khi châu Âu đang bàn thảo phương thức giải quyết gốc rễ vấn đề của cuộc khủng hoảng, làn sóng người xin tị nạn và di cư vẫn đang ùn ùn đổ về cửa ngõ EU đem theo những vấn nạn về xã hội như khủng bố và nhiều tệ nạn khác, gây ra những bất ổn lớn cho châu Âu sau này. Đó sẽ là những nhiệm vụ vô cùng nặng nề.