Cần kiên trì thực hiện các biện pháp ổn định vĩ mô

Áp lực lạm phát đã dịu lại

Tại tọa đàm “Áp lực lạm phát năm 2022 và đề xuất chính sách” do Viện nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) tổ chức mới đây, TS. Nguyễn Quốc Việt - Phó Viện trưởng VEPR cho biết, kinh tế Việt Nam thời gian qua đã phục hồi mạnh mẽ, hầu hết các chỉ số kinh tế vĩ mô đều khá tích cực bất chấp bối cảnh kém lạc quan của kinh tế toàn cầu.

Đáng chú ý trong 8 tháng đầu năm 2022, lạm phát trên toàn cầu có xu hướng tăng rất mạnh trong khi tăng trưởng kinh tế giảm xuống và nguy cơ suy thoái gia tăng. Việc giá nguyên nhiên vật liệu đầu vào cho sản xuất, giá cước vận chuyển quốc tế liên tục tăng cao; các đứt gãy trong chuỗi cung ứng toàn cầu và giá hàng hoá thô toàn cầu, nhất là giá xăng dầu tăng cao… cũng khiến chi phí vận tải và đầu vào sản xuất của Việt Nam tăng, đẩy áp lực lạm phát tăng theo.

Dù áp lực lạm phát vẫn đang hiện hữu, song chuyên gia này cho rằng, Việt Nam vẫn đang kiểm soát khá tốt tình hình. CPI bình quân 8 tháng năm 2022 tăng 2,58% so với cùng kỳ năm trước, dù cao hơn mức tăng 1,67% của bình quân 8 tháng năm 2021, nhưng thấp hơn mức tăng của bình quân 8 tháng các năm 2018-2020.

“Kết quả này là một thành công trong kiểm soát giá cả của Chính phủ, tạo nền tảng để thực hiện mục tiêu kiểm soát lạm phát dưới 4% đã đề ra trong năm 2022”, báo cáo của VEPR nhận định.

Diễn biến giá xăng từ đầu năm đến nay.

Cụ thể theo TS. Nguyễn Quốc Việt, để chủ động ứng phó với rủi ro lạm phát cả từ bên trong và bên ngoài, thời gian qua, Chính phủ, NHNN đã có những động thái chính sách linh hoạt, phù hợp tình hình hiện tại.

Đơn cử, NHNN đã liên tục sử dụng các biện pháp “bơm - hút” tiền đan xen. Việc này nhằm kiểm soát thanh khoản thị trường, điều tiết cung tiền, hướng tới thực hiện hai mục tiêu lớn: (1) Ổn định mặt bằng lãi suất và (2) giữ ổn định tỷ giá và giá trị đồng VND, qua đó kiểm soát, đối phó với áp lực lạm phát. Bên cạnh đó, kết hợp, phối hợp linh hoạt với chính sách tài khóa (thực hiện miễn, giảm thuế, phí đối với nhiều nhóm hàng thiết yếu, chiến lược…) qua đó vừa hỗ trợ tăng trưởng, vừa giúp giảm áp lực lên mặt bằng giá.

Ngoài ra, Chính phủ đã sử dụng nhiều biện pháp, điều hành để “hạ nhiệt” giá xăng dầu, đưa giá xăng dầu theo sát diễn biến giá thế giới; cũng như các biện pháp ổn định giá cả và nguồn cung đối với các mặt hàng lương thực, thực phẩm, hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng thiết yếu khác qua đó cũng đã giúp ổn định mặt bằng giá cả.

Nhưng áp lực và rủi ro chưa hết

Theo TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, dù có những dấu hiệu cho thấy lạm phát ở một số nền kinh tế lớn đã đạt đỉnh hoặc đã qua đỉnh nhưng lạm phát ở Việt Nam, do còn độ trễ, nên nhiều khả năng sẽ tiếp tục chịu áp lực tăng (theo xu hướng nhẹ dần) trong những tháng cuối năm bởi yếu tố cầu kéo.

Phân tích cụ thể, chuyên gia này cho rằng, nguyên nhân một phần do trong rổ hàng hoá tính CPI của Việt Nam có sự khác biệt so với các nước. Bên cạnh đó, việc Chính phủ thực hiện bình ổn giá xăng, dầu; giá lương thực, thực phẩm, nhà ở - những nhóm mặt hàng đóng góp tới 80-90% vào chỉ số CPI - nên góp phần quan trọng kiểm soát CPI thời gian qua. Tuy nhiên về cuối năm, khi nhu cầu tiêu thụ những mặt hàng này tăng cao sẽ gây nên áp lực lạm phát do cầu kéo.

Theo kịch bản cơ sở, TS. Cấn Văn Lực và nhóm chuyên gia của Viện nghiên cứu đào tạo BIDV dự báo năm 2022, lạm phát năm nay sẽ trong khoảng 3,8-4,2%. Sang năm, áp lực lạm phát sẽ lớn hơn, dự báo khoảng 4-4,5%.

Trong khi đó theo TS. Nguyễn Quốc Việt, thách thức lớn nhất hiện nay là làm sao cân bằng giữa mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, ổn định giá cả, kìm chế lạm phát với các mục tiêu duy trì tăng trưởng. Với riêng lạm phát, mặc dù hiện tại lạm phát vẫn chưa phải là vấn đề quá lớn, nhưng áp lực lạm phát đã được cảm nhận rõ hơn và sẽ tiếp tục kéo dài trong những tháng cuối năm với những yếu tố đan xen.

“Căng thẳng tại Ukraine vẫn là nguy cơ lớn nhất đối với lạm phát và giá cả hàng hóa của Việt Nam. Xu hướng thắt chặt tiền tệ toàn cầu có thể giúp giảm nhẹ áp lực lạm phát từ bên ngoài. Chính sách Zero Covid tại Trung Quốc kéo dài sẽ làm trầm trọng thêm vấn đề lạm phát toàn cầu… Tuy nhiên, áp lực lạm phát dự báo có thể giảm bớt trong các tháng cuối năm 2022 nếu giá dầu và giá lương thực thế giới giảm, tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu được cải thiện. Tổng hợp tác động của các yếu tố cả trong và ngoài nước, dự báo lạm phát trong nước năm 2022 sẽ ở mức 3,5-3,8%”, TS. Nguyễn Quốc Việt nhận định.

Mặc dù tình hình kiểm soát lạm phát đã tương đối tốt trong 8 tháng đầu năm, nhưng áp lực lạm phát từ nay đến cuối năm vẫn còn, do vậy các chuyên gia khuyến nghị, cần kiên trì thực hiện các biện pháp ổn định kinh tế vĩ mô, ổn định giá cả, kìm chế lạm phát. Đồng thời, cân nhắc có chọn lọc các biện pháp chính sách nhằm hỗ trợ các nhóm sản xuất hoặc người lao động gặp khó khăn do giá cả nguyên liệu đầu vào tăng cao. Trong đó đặc biệt chú trọng rà soát và thực hiện kịp thời các chính sách hỗ trợ cho các nhóm sản xuất và dịch vụ có tính đặc thù cao phụ thuộc vào giá nguyên phụ liệu đầu vào hoặc chi phí logistic tăng cao (ví dụ như đánh bắt thuỷ sản, giao thông - vận tải công cộng, xuất khẩu nông - thuỷ sản).

Bên cạnh đó, vẫn phải linh hoạt và kiên trì các chính sách vừa hỗ trợ kiểm soát lạm phát vừa thúc đẩy tăng trưởng một cách bền vững như các Nghị quyết của Quốc hội đã đặt ra. Với tình hình kiểm soát đã rất khả quan như 8 tháng vừa qua, nên dần dần tiếp tục từng bước triển khai các nhóm giải pháp về chính sách bao gồm cả chính sách về tài khoá và tiền tệ để tiếp tục hỗ trợ trong phục hồi kinh tế và phục hồi sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.