Tác động của đại dịch tới việc làm tiêu cực hơn

Cụ thể theo báo cáo nhanh số 8 của ILO vừa công bố, dự báo thời giờ làm việc toàn cầu năm 2021 sẽ thấp hơn 4,3% so với mức trước đại dịch (quý IV/2019), tương đương với 125 triệu việc làm toàn thời gian. Đây là mức điều chỉnh đáng kể so với số liệu dự báo mà ILO đưa ra trong tháng 6/2021 khi dự báo chỉ là 3,5%, tương đương với 100 triệu việc làm toàn thời gian. Báo cáo cảnh báo nếu không có những hỗ trợ tài chính và kỹ thuật cụ thể, sẽ tồn tại sự “phân hóa lớn” trong xu hướng phục hồi việc làm giữa các nước phát triển và các nước đang phát triển.

Trong quý III/2021, tổng thời giờ làm việc ở các nước thu nhập cao chỉ thấp hơn mức của quý IV/2019 là 3,6%. Ngược lại, con số này tại các nước thu nhập thấp là 5,7% và tại các nước thu nhập trung bình thấp hơn lên tới 7,3%. Theo ILO, sự phân hóa lớn này chủ yếu là do những khác biệt lớn trong việc triển khai vaccine và các gói kích thích tài khóa.

Ảnh minh họa

Số liệu ước tính cho thấy, giả sử với mỗi 14 người được tiêm vaccine đầy đủ trong quý II/2021, thị trường lao động toàn cầu sẽ được bổ sung thêm tương đương một việc làm toàn thời gian. Điều này có tác dụng đáng kể thúc đẩy quá trình phục hồi. Trên toàn cầu, giả sử nếu không có vaccine thì tổng mức tổn thất thời giờ làm việc trong quý II/2021 đã ở mức 6%, thay vì thực tế chỉ là 4,8%. Tuy nhiên, việc triển khai tiêm chủng “rất không đồng đều” giữa các nước đồng nghĩa với việc hiệu quả mang lại (từ vaccine) cho các nước thu nhập cao là lớn nhất, trong khi không đáng kể ở các nước thu nhập trung bình thấp hơn và gần như bằng không ở các nước thu nhập thấp.

Sự mất cân bằng này có thể được giải quyết nhanh chóng và hiệu quả khi có sự đoàn kết toàn cầu lớn hơn trong vấn đề vaccine. ILO ước tính rằng, nếu các nước thu nhập thấp được tiếp cận vaccine công bằng hơn thì chỉ cần trong hơn một quý, việc phục hồi thời giờ làm việc có thể bắt kịp được với các nền kinh tế giàu có hơn.

Bên cạnh đó, các gói kích thích tài khóa cũng vẫn là một yếu tố then chốt trong quỹ đạo phục hồi. Tuy nhiên, khoảng trống về kích thích tài khóa phần lớn vẫn chưa được giải quyết. Theo đó, 86% các biện pháp kích thích tài khóa trên toàn cầu tập trung ở các nước thu nhập cao. Số liệu ước tính cho thấy trung bình, với 1% GDP hàng năm được bổ sung thêm cho gói kích thích tài khóa, tổng thời giờ làm việc hàng năm tăng thêm 0,3% so với quý IV/2019.

Cuộc khủng hoảng Covid-19 cũng tác động tới năng suất, người lao động và doanh nghiệp theo cách khiến sự chênh lệch lớn hơn. Khoảng cách về năng suất giữa các nước phát triển và các nước đang phát triển dự báo sẽ tăng từ 17,5:1 lên 18:1 về giá trị thực - là mức cao nhất được ghi nhận kể từ năm 2005.

“Quỹ đạo hiện tại của thị trường lao động là quỹ đạo của một quá trình phục hồi bị đình trệ, cùng với sự xuất hiện của những nguy cơ đi xuống và sự phân hóa lớn giữa các nước phát triển và các nước đang phát triển”, ông Guy Ryder, Tổng Giám đốc ILO, cho biết. “Sự phân bổ vaccine và năng lực tài khóa không đồng đều đang định hình những xu hướng này và cả hai vấn đó đều cần được khẩn trương giải quyết”.