iPhone 12 và cuộc chiến chính hãng - xách tay

Hẹp dần đất sống

Tới thời điểm này khi iPhone 12 chính hãng (mã VN/A dành riêng cho thị trường Việt Nam) đã lên kệ, thị trường iPhone 12 xách tay vẫn im ắng khác xa mọi năm.

Mọi năm, người dùng, các cửa hàng bán điện thoại nhỏ lẻ, bất chấp thời điểm iPhone chính hãng lên kệ vào lúc nào thì họ, dường như là một thế giới riêng, nhanh nhạy và năng động. Sáng iPhone mở bán chính thức ở Singapore hay Hồng Kông thì ngay tối hoặc đêm hôm đó đã có hàng xách tay về Hà Nội và Sài Gòn để nhanh chóng trả hàng cho khách đặt trước, tất nhiên với mức giá chênh lệch khá lớn, thậm chí rất chát.

Nhưng đó là cách chơi, cách mua bán iPhone xách tay về sớm của những năm trước.

Đó là một thời nhiều cửa hàng nhỏ lẻ bán điện thoại nói chung và bán iPhone nói riêng thường bận rộn mỗi khi có iPhone mới xách tay về sớm, với những bài truyền thông, clip "đập hộp", "trên tay", thậm chí video review sản phẩm khá chi tiết càng xới lên dư luận quan tâm.

Nhưng năm nay, tháng 11/2020 này, lại là một thị trường iPhone xách tay trầm lắng và thậm chí ảm đạm đến thê thảm.

Nguyên nhân đầu tiên khiến thị trường này thay đổi trạng thái khác thường do bị tác động từ Nghị định 98/2020 về xử phạt hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm, kinh doanh hàng nhập lậu, chính thức có hiệu lực từ ngày 15/10/2020. Theo đó, qui định mới đối với hành vi bán hàng xách tay không có hóa đơn chứng từ hợp pháp có thể bị phạt mức tối đa lên đến 100 triệu đồng đối với cá nhân và 200 triệu đồng đối với tổ chức. Chính vì thế, hầu hết cửa hàng kinh doanh iPhone xách tay "chờn tay".

Nguyên nhân thứ hai là dịch COVID-19 khiến cho ngành hàng không đình trệ, từ đó các đường dây, mạng lưới đưa iPhone 12 xách tay về Việt Nam cũng bị ảnh hưởng nặng nề. Chưa bao giờ thị trường iPhone xách tay lại khan hiếm hàng xách tay như năm nay.

Nguyên nhân thứ ba, và cũng chính là sóng ngầm, đó là khi Apple thông qua các nhà phân phối chính thức của mình chìa ra những "cành ôliu" cho các đại lí bán lẻ bằng cách công nhận họ là những đại lí ủy quyền (Apple Authorised Reseller – AAR) với các quyền lợi đi kèm. Đổi lại, các đại lí này sẽ chuyển đổi dần sang bán iPhone chính hãng mã VN/A dành cho thị trường Việt Nam.

Đối với nhiều chuỗi bán lẻ điện thoại tầm trung và nhỏ, việc chuyển đổi đã diễn ra khá nhanh và triệt để. Bởi trong bối cảnh hiện nay, nếu không chuyển đổi thì cũng chẳng có nhiều iPhone 12 xách tay để bán buôn. Hơn nữa, việc chuyển đổi cũng giúp các chuỗi nhỏ lẻ và tầm trung này đỡ "đau đầu" nghĩ cách đối phó với qui định mới. Mặt khác, việc chuyển sang bán iPhone chính hãng cũng nhận được sự hỗ trợ về giá bán từ nhà phân phối giúp cho mức giá sản phẩm rẻ hơn so với những mùa trước và thậm chí rẻ hơn cả hàng xách tay, trong khi mức lợi nhuận trên từng sản phẩm bán ra lại cao hơn hàng xách tay.

"Chiến" ít lại được nhiều

"Cuộc chiến" hàng chính hãng – hàng xách tay được Apple phát động một cách âm thầm từ cách đây 1-2 năm về trước. Hay chí ít, chiến dịch này nếu không đến từ tập đoàn Apple thì cũng do Apple khu vực Đông Nam Á khởi xướng và triển khai.

Bởi, việc Apple "giết" thị trường iPhone xách tay tại Việt Nam nếu thành công thì suy cho cùng cũng chẳng mang lại lợi lộc gì nhiều cho hãng này. Doanh số chung của hãng cũng chẳng thể thay đổi. Bởi, gọi là iPhone xách tay về Việt Nam nhưng thực chất đều là sản phẩm chính hãng mua từ các thị trường khác như Mỹ, Nhật, Hồng Kông, Singapore…

Như vậy, có lợi chăng, chính là Apple khu vực Đông Nam Á, và đặc biệt hưởng lợi nhiều nhất trong "cuộc chiến" này chính là Apple Việt Nam. Bởi khi thị trường iPhone xách tay tại Việt Nam mất dần đất sống, lẽ tất yếu là doanh số hàng iPhone mã VN/A sẽ tăng lên khi người dùng và các đại lí chuyển sang mua bán sản phẩm chính hãng.

Theo những con số thống kê chưa đầy đủ, chỉ với ngày mở bán đầu tiên iPhone chính hãng VN/A, lượng iPhone 12 được đặt mua và cần phải giao hàng đã lên đến 100.000 máy. Hầu hết các chuỗi bán lẻ, cửa hàng cho đặt trước iPhone 12 đều tăng doanh số ít nhất là vài chục phần trăm, nhiều thì lên đến vài trăm phần trăm. Đây là một kỉ lục vô tiền khoáng hậu trên thị trường iPhone chính hãng tại Việt Nam từ trước tới nay.

Lâu nay, Apple muốn "giết" iPhone xách tay trước hết vì thị trường này nằm ngoài tầm kiểm soát của họ, họ không thể điều khiển thị trường iPhone xách tay và thị trường này cũng gây bất lợi cho hàng chính hãng mỗi khi người tiêu dùng đặt cả hai lên bàn cân để so sánh giá. Đó cũng là yếu tố chính duy trì thế đối trọng suốt hàng chục năm qua giữa iPhone xách tay với iPhone chính hãng trên thị trường.

Chiến dịch "tiêu diệt iPhone xách tay" được Apple nhen nhóm và mong muốn thực thi từ vài năm trước nhưng trên thực tế không hề dễ dàng. Song trong bối cảnh đại dịch COVID-19 năm 2020 hoành hành, sự ra đời của qui định mới, Apple khu vực Đông Nam Á chỉ cần thêm vào một chút hỗ trợ nữa là họ đã lôi kéo được hệ thống đại lí bán lẻ về phía mình. Làm AAR bán hàng chính hãng VN/A cho "Táo khuyết" ai mà chả muốn, lại thêm quyền lợi cũng không bị sứt mẻ mà ngược lại còn được hơn so với bán iPhone xách tay. Xét cho cùng, Apple (hay chí ít là Apple Đông Nam Á) đã có đủ thiên thời – địa lợi – nhân hòa để thực hiện chiến dịch "tiêu diệt iPhone xách tay" trong mùa iPhone 12 năm 2020.

Chỉ cần khảo sát qua bảng giá bán iPhone chính hãng VN/A (cho đặt hàng trước và trả hàng từ đêm 26/11) và iPhone xách tay (loại 1 SIM và 2SIM vật lí) cũng thấy rõ một điều: Giá bán iPhone xách tay thậm chí còn cao hơn giá iPhone chính hãng cho đặt hàng trước ở mức vài triệu đồng mỗi sản phẩm, thậm chí có phiên bản iPhone chính hãng rẻ hơn iPhone xách tay đến 5,5 triệu đồng.

Đây là một nghịch lí lần đầu tiên mới xảy ra trên thị trường iPhone tại Việt Nam. Đến thời điểm iPhone chính hãng mã VN/A lên kệ tại Việt Nam thì iPhone xách tay cũng giảm dần giá xuống thấp hơn. Tuy nhiên, giả thiết iPhone xách tay có giảm mạnh xuống mức rẻ hơn mức giá iPhone chính hãng (giá tùy theo mỗi chuỗi bán lẻ) một ít thì cũng đã suy giảm sức hút, bởi việc chọn mua hàng chính hãng vẫn có nhiều quyền lợi đi kèm hơn (đặc biệt là bảo hành chính hãng) cùng với quà tặng.