Thu hút đầu tư nước ngoài: Cần xây dựng chính sách "may đo" cho từng đối tác

	Hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài
	Thu hút đầu tư nước ngoài: Đã đến lúc phát huy “quyền chọn”

Tổng nguồn vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam đạt nhiều khởi sắc

Đây là nhận định chung các chuyên gia tại tọa đàm “Thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài: Hành động và giải pháp đột phá” do Cổng thông tin Chính phủ tổ chức sáng ngày 4/9, tại Hà Nội.

Dòng vốn FDI dần khởi sắc trở lại

Trao đổi tại tọa đàm, các chuyên gia kinh tế đã đưa ra những góc nhìn toàn diện và khách quan nhất về những điểm mạnh trong đầu tư nước ngoài tại Việt Nam trong thời gian qua. Theo đó, tổng nguồn vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam bắt đầu khởi sắc.

Ông Đỗ Nhất Hoàng, Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết: Trong vài tháng gần đây, dòng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam đã tăng mạnh, bù lại giai đoạn "đìu hiu" của những tháng đầu năm do ảnh hưởng của dịch Covid-19.

Trong báo cáo mới nhất, tính đến ngày 20/8/2020, tổng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam đạt 19,54 tỉ USD, bằng 86,3% so với cùng kỳ năm 2019. Đặc biệt, qua quá trình làm việc có nhiều tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới đã đàm phán đặt dự án quy mô lớn từ 500 triệu USD đến cả tỷ USD tại Việt Nam.

Nhìn từ kết quả này, các chuyên gia đánh giá, sự gia tăng nguồn vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam sau khi nước ta khống chế hiệu quả dịch Covid-19 cho thấy các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài nhìn thấy Việt Nam là địa điểm đầu tư hấp dẫn với những lợi thế cạnh tranh vốn có.

Bên cạnh đó, cũng trong thời gian này, các Hiệp định Thương mại thế hệ mới như CPTPP, EVFTA được thực thi cũng giúp thu hút dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) thuận lợi hơn. Ðây là động lực quan trọng giúp nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng.

Bởi, các FTA thế hệ mới như EVFTA đều có cam kết đối xử công bằng giữa nhà đầu tư trong nước và nhà đầu tư nước ngoài trong việc thành lập, mua lại, mở rộng, điều hành, triển khai, vận hành, kinh doanh. Ðiều đó sẽ tạo cơ hội cho các nhà đầu tư nước ngoài tiếp cận thị trường Việt Nam nhanh hơn.

Những lo ngại về nguồn nhân lực cũng bớt đi bởi lĩnh vực này đã có bước tiến đáng kể. Ông Nguyễn Văn Toàn, Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE) đánh giá, nguồn nhân lực của chúng ta đang yếu về trình độ, tính kỷ luật, tuy nhiên họ làm việc linh hoạt, sáng tạo. Đây là điểm mạnh cho tiềm năng của nhân lực Việt Nam.

Dẫn chứng cho nhận định này, ông Nguyễn Văn Toàn chia sẻ, Samsung đánh giá sau khi đào tạo bài bản 3 tháng, công nhân Việt Nam đã có trình độ tay nghề tương đương ở Hàn Quốc. Bằng chứng mới nhất là hiện đã có 2 kỹ sư làm việc trong bộ phận nghiên cứu, chế tạo camera của tập đoàn này tại Việt Nam.

Toàn cảnh toạ đàm

Ngoài ra, các chuyên gia cũng cho rằng, sự chuyển dịch nguồn vốn đầu tư nước ngoài nhanh như thời gian qua còn được đặt trong bối cảnh chuỗi giá trị toàn cầu đang có sự biến động. Trong đó, “ba yếu tố tác động là Trung Quốc +1, chiến tranh thương mại Mỹ - Trung và dịch Covid-19 làm cho sự dịch chuyển với tốc độ nhanh và quy mô lớn hơn, toàn diện và rõ nét hơn” TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), nhận định.

Làm gì để tận dụng được cơ hội vàng?

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, các chuyên gia cũng chỉ ra những điểm nghẽn cần nhanh chóng tháo gỡ để dòng vốn đầu tư các nước đổ vào Việt Nam mạnh mẽ hơn.

Nhiều ý kiến cho rằng, trước đây các nhà đầu tư nước ngoài “e ngại” các “rào cản” thủ tục hành chính quá rườm rà, phức tạp, thậm chí có hiện tượng vòi vĩnh, "tham nhũng vặt" của một số công chức trong bộ máy hành chính cả ở trung ương và địa phương.

Theo TS. Nguyễn Đình Cung: “Đây chính là rào cản, là "nút thắt" cản trở rất nhiều đến dòng vốn đầu tư không chỉ của các doanh nghiệp FDI, mà còn của các doanh nghiệp tư nhân trong nước”

Vì vậy, theo TS Cung những tồn tại cần phải xóa bỏ triệt để và nhanh chóng để Việt Nam tận dụng được cơ hội vàng để đón các nhà đầu tư nước ngoài đến hợp tác, đầu tư, biến các tiềm năng thành sức mạnh cho nền kinh tế và tham gia vào chuỗi giá trị cung ứng toàn cầu. Đồng thời, thiết kế chính sách không làm theo kiểu “may sẵn” mà cần chuyển sang kiểu “may đo” cho từng đối tác.

Bàn về các giải pháp để đón dòng vốn đầu tư nước ngoài chất lượng cao trong thời gian tới, ông Đỗ Nhất Hoàng cho biết, vừa qua Thủ tướng đã thành lập tổ công tác đặc biệt về thu hút FDI. Tổ đã làm việc với nhiều tập đoàn công nghệ, dự án lớn… có giá trị hàng tỉ USD. Đặc biệt để tạo thuận lợi cho các nhà đầu tư lớn, tới đây một số CEO đi chuyên cơ riêng sẽ trình Thủ tướng xin đề xuất không cách ly để vào đàm phán đầu tư thuận tiện hơn.

Bên cạnh đó, đại diện của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đưa ra một số giải pháp để tăng cường thu hút vốn ngoại.

Đó là, cần có sự nâng cấp đồng bộ từ doanh nghiệp, đối tác và chính sách của nhà nước; doanh nghiệp Việt Nam có thể thực hiện mua vào các doanh nghiệp nước ngoài ở Việt Nam có công nghệ cao, có tham gia vào chuỗi; Hoặc doanh nghiệp Việt Nam đầu tư ra nước ngoài, mua các công ty đã tham gia vào chuỗi, học hỏi công nghệ của họ, mang về nước để làm ra các sản phẩm "Made by Viet Nam”.

Một điểm cần lưu ý nữa là chúng ta muốn đón được làn sóng chuyển dịch đầu tư từ nước ngoài thì phải có được nguồn nhân lực chất lượng cao, bao gồm quản lý cấp cao và lao động có tay nghề.

Cùng chung quan điểm này, TS. Nguyễn Đình Cung cho rằng, điều đầu tiên các địa phương cần làm là vấn đề con người, sau mới đến chính sách. Cần đầu tư vấn đề con người có đủ trình độ, đứng đầu là các lãnh đạo địa phương để tìm kiếm đối tác, đàm phán, lôi kéo các nhà đầu tư hợp tác dài hạn.

Ngoài ra, nhiều chuyên gia kinh tế đều chung ý kiến, giải pháp quan trọng để thu hút vốn đầu tư nước ngoài là phải nâng trình độ doanh nghiệp lên một tầm cao mới, có sự liên kết với các doanh nghiệp trong nước, phát huy thế mạnh và tiềm năng của các tập đoàn lớn. Đây chính là những cánh chim đầu đàn, là các đầu tàu để kéo nền kinh tế tăng trưởng.