Các nước ASEAN: Hưởng lợi từ chuyển dịch đầu tư toàn cầu

Xu hướng chuyển dịch này đã bắt đầu ngay từ năm 2019 khi cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung trở nên căng thẳng. Theo báo cáo của Phòng Thương mại Mỹ tại Trung Quốc cho biết, khoảng 1/3 công ty Mỹ tại Trung Quốc sẽ hủy hoặc tạm dừng đầu tư vào Trung Quốc, đồng thời một số doanh nghiệp Mỹ tại Trung Quốc sẽ dịch chuyển một phần hoặc toàn bộ dây chuyền sản xuất khỏi Trung Quốc, mà điểm đến có thể là các nước Đông Nam Á hoặc Mexico.

Xu hướng này càng gia tăng sau khi dịch Covid-19 làm tê liệt các chuỗi cung ứng thế giới, gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp toàn cầu. Dịch Covid-19 đã khiến nhiều doanh nghiệp nhận thức được sự cần thiết phải đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Trong bối cảnh đó, khu vực ASEAN nổi lên là một điểm đến tiềm năng do có lợi thế lớn về nguồn nhân lực cùng với sự hỗ trợ chính sách về thuế và tiền thuê nhà xưởng… Ngoài ra, các hiệp định thương mại tự do mà một số nước Đông Nam Á ký kết với những quốc gia phát triển cũng tạo ra lợi thế xuất khẩu của ngành sản xuất Đông Nam Á.

Việt Nam đang là điểm đến của nhiều DN nước ngoài

Làn sóng chuyển dịch này diễn ra rõ nét đối với các nhà đầu tư đến từ khu vực Đông Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan.

Theo thông tin từ Ủy ban Dịch vụ Tài chính Hàn Quốc (FSC), việc mở rộng hoạt động ở các nước ASEAN là một trong 3 chiến lược chính để thực hiện kế hoạch tổng thể thứ năm nhằm mục tiêu trở thành trung tâm tài chính quốc tế vào năm 2022. Trong khi đó, Nhật Bản dự kiến khởi động một chương trình trợ cấp trị giá 23,5 tỷ Yên nhằm khuyến khích các nhà sản xuất trong nước chuyển cơ sở sản xuất ở nước ngoài tới Đông Nam Á.

Trong số các nền kinh tế tại Đông Nam Á, Việt Nam đang là ứng cử viên sáng giá khi một trích dẫn từ Ngân hàng Thế giới (WB) gần đây cho thấy, trong tổng số 33 công ty nước ngoài lựa chọn di chuyển trụ sở từ Trung Quốc tới khu vực Đông Nam Á, thì có tới 23 công ty đã chọn Việt Nam và số khác đã chuyển sang Malaysia, Thái Lan và Campuchia. So với các quốc gia trong khu vực, lợi thế của Việt Nam vẫn là nguồn nhân công giá rẻ đã qua đào tạo và một môi trường đầu tư thông thoáng, hấp dẫn. Hiện nay, sức hút của Việt Nam càng gia tăng sau khi Quốc hội hôm 8/6 phê chuẩn Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA).

Bên cạnh đó, Indonesia cũng đang nổi lên trong cuộc chạy đua thế chân Trung Quốc trong các chuỗi cung ứng toàn cầu. Quốc gia này đã lên kế hoạch kiến thiết khu công nghiệp có quy mô lớn nhất của mình ở bờ biển phía bắc đảo Java nhằm thu hút các nhà sản xuất di dời khỏi Trung Quốc. Nước này tự tin với các ưu thế như chi phí nhân công thấp và tiềm năng khổng lồ từ thị trường nội địa. Tuy nhiên, Indonesia vẫn đối mặt với rào cản hàng chục năm qua như các quy định khó khăn, luật lao động cứng nhắc và cơ sở hạ tầng nghèo nàn, đòi hỏi Chính phủ cần tiếp tục đẩy mạnh hơn các cải cách về mặt chính sách để thu hút nguồn vốn đầu tư từ nước ngoài.

Cuộc đua thu hút FDI từ các nước trong khu vực ASEAN càng trở nên nóng hơn khi mới đây Thái Lan đã kiến tạo các gói hỗ trợ các công ty nước ngoài muốn chuyển khỏi Trung Quốc. Theo đó, các gói hỗ trợ này sẽ được thiết kế một cách chi tiết và linh động để phù hợp với nhu cầu của từng nhà đầu tư đến từ các quốc gia khác nhau.

Bên cạnh dòng vốn đầu tư FDI, khu vực Đông Nam Á cũng đang là điểm đến tích cực của dòng vốn đầu tư mạo hiểm - Venture Capital (VC). Trong báo cáo “Điểm lại các quỹ VC Đông Nam Á trong quý I/2020”, Deal Street Asia cho biết, các VC trong khu vực đã huy động được số vốn cam kết có tổng trị giá khoảng 5,8 tỷ USD trong năm ngoái. Hiện tại có tới 53 VC đang có mặt trên thị trường Đông Nam Á với mục tiêu huy động tổng cộng 8,4 tỷ USD trong năm nay, trong đó khoảng 30% đã được đáp ứng. Hiện tại, Indonesia và Singapore đang đứng đầu khu vực Đông Nam Á về thu hút quỹ đầu tư mạo hiểm (VC), dù tốc độ huy động vốn đã chậm lại trong quý I/2020. Theo thống kê của Deal Street Asia, Indonesia đã huy động được 161 triệu USD trong quý I/2020, trong khi Singapore dẫn đầu khu vực với 865 triệu USD.

Song song với việc thực hiện các biện pháp thu hút vốn đầu tư riêng lẻ tại các quốc gia, các tổ chức quốc tế hiện khuyến nghị các nhà lãnh đạo khu vực Đông Nam Á nên tổ chức hội nghị thượng đỉnh để phối hợp các chính sách, đặc biệt là chính sách tài chính, thương mại nhằm tận dụng có hiệu quả sự chuyển dịch của dòng vốn đầu tư toàn cầu.