Điệp khúc “mưa, ngập và giải thích”

Sở Xây dựng TP.HCM cho biết từ đầu năm đến nay, thành phố có 3 trận mưa lớn trên diện rộng, trong đó có trận mưa với vũ lượng hơn 112mm, đây là những trận mưa cực đoan, cường độ lớn, gây quá tải cho hệ thống thoát nước.

Chống ngập ở TP.HCM mới chỉ giải quyết phần ngọn

Theo Sở này, vũ lượng thiết kế theo chu kỳ tràn cống đối với tuyến cống cấp 3 là mưa 75,88mm trong 3 giờ; tuyến cống cấp 2 là mưa 85,36mm; kênh, rạch chính cấp 1 là 95,91mm trong 3 giờ trong khi 3 cơn mưa trên có vũ lượng 70,6-112,3mm, diễn ra trong vòng chưa đầy 2 giờ, vượt tần suất thiết kế. Vì vậy, với 3 cơn mưa lớn gây quá tải cho hệ thống thoát nước thì một số tuyến đường như Nguyễn Hữu Cảnh, Điện Biên Phủ, Ung Văn Khiêm (quận Bình Thạnh); Quốc Hương, Nguyễn Văn Hưởng (quận 2); Phan Huy Ích, Phạm Văn Chiêu, Lê Đức Thọ (quận Gò Vấp); Phạm Văn Đồng, Tô Ngọc Vân, Kha Vạn Cân (quận Thủ Đức); Nguyễn Văn Quá, Lê Văn Lương (quận 12); Hồ Học Lãm (quận Bình Tân)… ngập từ 0,1-0,3m.

“Tuy nhiên, từ 10-40 phút sau khi mưa tạnh, nước trên các tuyến đường này rút hết”, ông Vũ Văn Điệp, Giám đốc Trung tâm Quản lý hạ tầng kỹ thuật khẳng định. Giải thích thêm về nguyên nhân ngập, ông Điệp cho rằng do rác tắc nghẽn ở các miệng cống, nên khi mưa xuống cống không thu nước được. Đồng thời, rất nhiều tuyến kênh rạch bị lấn chiếm, dòng chảy thu hẹp khiến việc thoát nước khó khăn hơn.

Theo thống kê, tại TP. HCM từ đầu mùa mưa đến nay có 22 tuyến đường bị ngập. Những năm trước, nếu mưa có vũ lượng 112,3mm thì có rất nhiều tuyến đường sẽ bị ngập, như năm 2008 có đến 126 tuyến đường với thời gian nước rút chậm hơn rất nhiều so với hiện nay.

“Trong giai đoạn 2016-2020, TP.HCM đặt mục tiêu giải quyết dứt điểm tình trạng ngập nước tại lưu vực trung tâm và một phần của 5 lưu vực ngoại vi (Bắc, Tây, Nam, một phần Đông Bắc, Đông Nam) rộng 550km² với khoảng 6,5 triệu dân. Cùng với đó là nhiệm vụ cải thiện môi trường nước, tăng không gian trữ nước và tạo cảnh quan đô thị, góp phần cải thiện đời sống dân sinh, bảo vệ môi trường thành phố. Đến nay, TP.HCM giải quyết ngập ở 25/36 tuyến đường trục chính, đạt gần 70% chỉ tiêu giai đoạn 2016-2020. Đối với các tuyến hẻm, các quận - huyện đã hoàn thành 179/179 tuyến hẻm ngập, đạt 100% so với chỉ tiêu giai đoạn 2016-2020. Ngoài ra đã hoàn thành thêm 1.164 tuyến hẻm kết hợp chỉnh trang, kết nối đồng bộ hệ thống thoát nước chính. Đối với các tuyến đường trục chính bị ngập do triều, dự kiến đến cuối năm 2020, thành phố sẽ xóa ngập ở 9/9 tuyến đường (Lương Định Của, Nguyễn Văn Hưởng, xa lộ Hà Nội, Huỳnh Tấn Phát, Lê Văn Lương, Trần Xuân Soạn, tỉnh lộ 10, Đường 26 và quốc lộ 50), đạt 100% chỉ tiêu giai đoạn 2016-2020”, ông Lê Hòa Bình – Giám đốc Sở Xây dựng TP. HCM thông tin về những nỗ lực chống ngập của thành phố.

Đến thời điểm hiện tại, TP.HCM đã đưa ra nhiều giải pháp chống ngập, theo đó hàng trăm tuyến đường đã được xóa ngập. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, TP.HCM mới chỉ giải quyết phần nổi, còn phần chìm là phải tạo được vùng thoát nước lại chưa được quan tâm đúng mức.

PGS - TS. Nguyễn Hồng Quân (nguyên Giám đốc phụ trách Trung tâm Quản lý nước và biến đổi khí hậu, Viện Môi trường và Tài nguyên, Đại học Quốc gia TP.HCM) cho biết, đặc thù TP.HCM là có lượng mưa lớn, kết hợp với triều cường. Hiện thành phố cũng đã có nhiều giải pháp, tuy nhiên để đạt hiệu quả trong việc giảm ngập nước, rất cần thêm giải pháp trữ nước mưa. Thế nhưng hiện tại, diện tích bề mặt đất bị bê tông hóa quá nhiều, nhất là lề đường, vỉa hè, vì vậy, một trong những cách có thể giúp nước thấm xuống để giảm ngập là tạo mảng xanh. Vì vậy thành phố cần tính toán để tạo thêm mảng xanh, không chỉ giúp điều hòa khí hậu mà còn tạo nơi thấm hút nước.

Từ đầu năm 2020 đến nay, Trung tâm Quản lý hạ tầng kỹ thuật đã tổ chức duy tu, sửa chữa, nạo vét hệ thống thoát nước, trong đó ưu tiên các vị trí thường xuyên bị ngập. Công tác này đã hoàn tất, đồng thời sẵn sàng vận hành 1.077 van ngăn triều, 27 trạm bơm (có 58 máy bơm cố định và di động) và vận hành đồng bộ 5 cống kiểm soát triều lớn (Bình Triệu, Bình Lợi, Rạch Lăng, Rạch Nhảy - Ruột Ngựa, Nhiêu Lộc - Thị Nghè, trạm bơm tại đường Nguyễn Hữu Cảnh)…

“Trung tâm sẽ không để tái ngập tại các vị trí đã được giải quyết trong phạm vi 550km2 thuộc giai đoạn 2016-2020; tập trung giải quyết ngập cho vùng trung tâm thành phố rộng 106,41km2 và cơ bản giải quyết thoát nước cho các vùng còn lại. TP.HCM sẽ thực hiện các dự án, nâng cấp cải tạo hệ thống thoát nước cho 15 tuyến đường ngập do mưa còn lại, xây dựng mới, hoàn thiện hệ thống thoát nước tại khu vực chưa có hệ thống thoát nước, đặc biệt là khu vực phía Đông thành phố… Đến năm 2021, khu vực trung tâm TP.HCM sẽ hết ngập”, ông Điệp khẳng định.