12 dự án, DN thua lỗ: 3 vướng mắc mấu chốt nhất… chưa thể tháo gỡ

Đa số dự án, DN không trả được nợ đúng hạn

Đến thời điểm hiện nay, việc xử lý các tồn tại, yếu kém của một số dự án, DN chậm tiến độ, kém hiệu quả thuộc ngành Công thương đã thực hiện được gần 4 năm theo Nghị quyết số 33/2016/QH14 của Quốc hội, gần 3 năm theo Đề án xử lý ban hành tại Quyết định số 1468/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. “Mặc dù số lượng nhiệm vụ giai đoạn 2017 - 2019 mà các bộ, cơ quan, DN đã hoàn thành đạt khoảng 75,36% nhưng những vướng mắc, mấu chốt nhất của các dự án, DN chưa được giải quyết, phần lớn tập trung ở các nhiệm vụ còn lại với 3 nhóm vấn đề: (1) Xử lý dứt điểm tranh chấp, vướng mắc để quyết toán hợp đồng EPC, quyết toán toàn bộ dự án; (2) Khó khăn về tài chính, cơ cấu lại nợ, giãn khấu hao, điều chỉnh lãi suất vay; (3) Xây dựng phương án thoái vốn”, theo Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh.

Không chỉ kết quả làm ăn bết bát, đạm Ninh Bình còn vướng phải hàng loạt những sai phạm trong quá trình đầu tư dự án

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết, sau khi thực hiện Đề án 1468; đến nay, một số dự án, DN đã có những chuyển biến nhất định, nhưng nhìn chung vẫn còn rất nhiều khó khăn, tồn tại: Chỉ có 2 dự án, DN có lãi, trong đó 1 DN vẫn còn lỗ lũy kế; 2 dự án, DN giảm được lỗ nhưng chưa bền vững; 1 dự án, DN dừng hoạt động nay đã vận hành trở lại; 7 dự án, DN còn thua lỗ hoặc dở dang, dừng hoạt động. Có 5 trên tổng số 12 dự án, DN có tranh chấp, vướng mắc EPC với nhiều nội dung được DN đàm phán nhiều lần với đối tác theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo nhưng vẫn không thành công.

Dư nợ của các dự án, DN tại các TCTD lớn, đa số không trả được nợ đúng hạn. Hiện nay, có 17 ngân hàng thương mại và 1 công ty tài chính cấp tín dụng cho 12 dự án với tổng số dư nợ đến thời điểm 31/12/2019 là 20.938 tỷ đồng. Trong đó, dư nợ trung dài hạn là 17.169 tỷ đồng. Ngoài 12 dự án, DN này ra, các ngân hàng còn cấp tín dụng đối với các chủ đầu tư có liên quan 22.964 tỷ đồng, trong đó, dư nợ trung hạn 17.263 tỷ đồng. Ngân hàng Phát triển Việt Nam còn cấp tín dụng cho 6 dự án (Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2- Tisco; Dự án Nhà máy Đạm Ninh Bình; Dự án đạm Hà Bắc; Dự án DAP số 1 Hải Phòng; Dự án DAP số 2 Lào Cai; Nhà máy đóng dầu Dung Quất) với tổng dư nợ đến 31/12/2019 là 9.796 tỷ đồng.

Việc xác định trách nhiệm, xử lý đối với các tổ chức, cá nhân có sai phạm đã được tiến hành nghiêm túc, quyết liệt. Toàn bộ 12 dự án, DN đều đã được tiến hành thanh tra, kiểm toán, điều tra ở các cấp độ khác nhau để phát hiện các sai phạm, vi phạm pháp luật của tổ chức, cá nhân có liên quan theo quy định của pháp luật.

Tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu

Để việc xử lý các dự án, DN trên phù hợp với quy định của pháp luật, thực tế quá trình xử lý vừa qua và gắn trách nhiệm xử lý tồn tại, khó khăn đối với DN đúng thẩm quyền, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho rằng, cần bảo đảm nguyên tắc: Tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu của DN trong việc thực hiện các chủ trương, giải pháp xử lý các dự án, DN; Xử lý các dự án, DN thua lỗ theo nguyên tắc thị trường, quy định của pháp luật; bảo đảm tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của DN; Kiên quyết thực hiện phá sản, giải thể theo quy định của pháp luật đối với các dự án, DN không có khả năng khắc phục để thu hồi tối đa vốn, tài sản của Nhà nước, hạn chế thấp nhất mất vốn nhà nước; bảo đảm quyền lợi cho người lao động, an ninh trật tự xã hội và ổn định môi trường kinh doanh.

Đi vào một số nhiệm vụ cụ thể, theo Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, lãnh đạo các tập đoàn, tổng công ty có dự án, DN nằm trong số 12 dự án, DN chậm tiến độ, kém hiệu quả ngành Công thương chịu trách nhiệm chính, căn cứ thẩm quyền và quy định của pháp luật để chủ động xử lý các khó khăn, vướng mắc của DN.

Cùng với đó, cơ quan quản lý Nhà nước với chức năng hướng dẫn về mặt pháp lý đối với các đề xuất, giải pháp đề ra nhằm giải quyết các vướng mắc đối với 12 dự án, đảm bảo không trái các quy định của pháp luật; phù hợp với thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các cơ quan, DN. Bên cạnh đó, xác định rõ những nội dung vượt thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ (nếu có) và đề xuất biện pháp xử lý.

Đối với xử lý vướng mắc pháp lý về tranh chấp các hợp đồng EPC, quyết toán và xử lý tài sản của 5 dự án còn tranh chấp hợp đồng EPC: các tập đoàn, tổng công ty chủ động sử dụng tư vấn luật để hệ thống lại toàn bộ hợp đồng EPC đối với từng dự án, rà soát kỹ nội dung còn tranh chấp, vướng mắc; đánh giá các khả năng: hòa giải, xử lý khởi kiện hoặc chấm dứt hợp đồng để lựa chọn phương án xử lý dứt điểm tối ưu. Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng hướng dẫn cụ thể việc thanh, quyết toán hợp đồng EPC đối với các nội dung thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của các bộ theo đề nghị của các tập đoàn, tổng công ty nếu còn vướng mắc.

Bộ Công thương cũng đề nghị: Bộ Tài chính chỉ đạo và tạo điều kiện để Công ty Mua bán nợ Việt Nam tham gia tái cơ cấu các dự án, DN theo quy định của pháp luật, giảm thiểu thiệt hại tối đa cho nhà nước; NHNN Việt Nam, Bộ Tài chính chủ động rà soát, đánh giá khả năng còn giải pháp tín dụng, tài chính có thể hỗ trợ xử lý, tái cơ cấu các dự án; NHNN Việt Nam đề xuất các biện pháp thu hồi nợ cho các TCTD tài trợ vốn cho các dự án. Còn các TCTD có liên quan đến 12 dự án, DN chậm tiến độ, kém hiệu quả thuộc ngành Công thương cần tham gia trong toàn bộ quá trình thực hiện xử lý của dự án, DN…