Nghèo đói, mất việc và môi trường là 3 lo ngại lớn của người dân

Chỉ số PAPI đo lường và so sánh trải nghiệm và cảm nhận của người dân về hiệu quả và chất lượng thực thi chính sách và cung cấp dịch vụ công của chính quyền địa phương ở 63 tỉnh, thành phố tại Việt Nam 2019 vừa được UNDP công bố sáng nay, 28/4/2020.

Phát biểu tại lễ công bố, bà Caitlin Wiesen, Đại diện thường trú UNDP Việt Nam cho biết, PAPI đã có những phát hiện đáng ngạc nhiên, đó là: nghèo đói, tăng trưởng kinh tế, ô nhiễm môi trường và mất việc làm là 4 lo ngại nhất của người dân trong khi Việt Nam là một nước thành công trong xóa đói giảm nghèo và cũng là nước những năm gần đây có tăng trưởng kinh tế cao và tạo nhiều việc làm. Và cũng 5 năm qua, nghèo đói luôn là mối quan ngại lớn nhất.

Quan ngại này có khả năng gia tăng trong những tháng tới khi có nhiều người dân bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19. “Kết quả PAPI cho thấy công dân không có bảo hiểm xã hội nhìn nhận nghèo đói là vấn đề cấp bách. Thiếu chắc chắn về nguồn lực dự phòng trong tương lai dường như khiến người dân lo lắng hơn”, TS. Paul Schuler ở Nhóm nghiên cứu PAPI cho biết. Gói hỗ trợ an sinh xã hội chưa có tiền lệ ước tính 2,6 tỷ USD được Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí dự kiến hỗ trợ khoảng trên 10% dân số sẽ giúp giải quyết một số vấn đề này.

Theo TS. Paul Schuler, môi trường đã trở thành vấn đề nóng đối với người dân Việt Nam. Ở hầu hết các tỉnh thành, người dân tham gia khảo sát phản ánh chất lượng không khí giữ nguyên hoặc giảm đi. Kết quả này nhấn mạnh tầm quan trọng của ưu tiên phản ứng chính sách đối với vấn đề chất lượng không khí và nguồn nước giảm sút.

Một phát hiện đáng lưu ý nữa trong báo cáo được đại diện UNDP cho biết, đó là báo cáo ghi nhận liên tục 2 nhiệm kỳ từ (2011-2021) chính quyền các cấp và Chính phủ hiện nay liên tục có những tiến bộ rất đáng khích lệ trong quản trị điều hành và hành chính công. Điều này thể hiện rõ ở điểm số trung bình cấp tỉnh của 6 lĩnh vực điều hành tăng từ 34 điểm năm 2015 lên 37,4 điểm năm 2019 nêu bật sự cải thiện trong hiệu quả quản trị cấp tỉnh của nhiệm kỳ Chính phủ hiện tại (2016-2021).

Đặc biệt, trong năm 2019, cải thiện lớn nhất được ghi nhận ở lĩnh vực kiểm soát tham nhũng trong khu vực công - điều này có tác động lớn nhất đến chỉ số mức độ hài lòng của người dân. Cải thiện tiếp theo là nâng cao công khai, minh bạch trong ra quyết định. Kết quả này phù hợp với những nỗ lực cải cách thu hút sự quan tâm lớn của công luận với mũi nhọn là chiến dịch phòng chống tham nhũng liên quan tới một số lãnh đạo chủ chốt.

Chỉ số tổng hợp PAPI 2019

Đấu tranh phòng, chống tham nhũng là trọng tâm nỗ lực của Đảng và Chính phủ với nhiều vụ điều tra đại án trong những năm qua. Báo cáo PAPI 2019 cho thấy, tác động rõ nét của chiến dịch phòng chống tham nhũng lên cảm nhận của người dân về tham nhũng lớn và tham nhũng vặt. Lĩnh vực này cải thiện mạnh mẽ nhất trong năm 2019 ở cấp quốc gia và cấp xã phường – với tỷ lệ người dân cho biết tham nhũng ở hai cấp này giảm 5% so với năm 2018.

Trong khi nhiệt huyết chống tham nhũng tác động đến cảm nhận, trải nghiệm thực tế của người dân về hiện trạng vòi vĩnh nhận hối lộ ở bệnh viện tuyến huyện và xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cải thiện đáng kể.

Tuy điểm của chỉ số kiểm soát tham nhũng đã cải thiện, cần lưu ý vẫn còn tỷ lệ đáng kể (từ 20 đến 45%) người dân cảm nhận tham nhũng còn phổ biến trong một số dịch vụ công. Điều này cho thấy cần tăng cường nỗ lực kiểm soát tham nhũng trong những năm tới.

Nhưng đáng ngạc nhiên, điểm số của lĩnh vực thủ tục hành chính công gần như không thay đổi và thậm chí đi xuống một chút trong năm 2019 dù khu vực doanh nghiệp đánh giá có sự cải thiện và nỗ lực đẩy mạnh quản trị điện tử những năm gần đây để đơn giản hóa thủ tục cho người dân. Cần tăng cường hơn nữa những nỗ lực này để khuyến khích người dân truy cập và hưởng lợi từ việc chuyển sang sử dụng các dịch vụ công trực tuyến như đối với khu vực doanh nghiệp.

Cảm nhận của ngừoi dân về thủ tục hành chính công ở các tỉnh

Chính phủ ra mắt Cổng dịch vụ công quốc gia vào tháng 12/2019 đánh dấu một bước quan trọng trong định hướng đúng đắn này. Trong thời gian dịch Covid-19, quan tâm của các nhà lãnh đạo và người dân đối với việc sử dụng cổng thông tin trực tuyến đã tăng lên đáng kể. Sự thay đổi điểm số của lĩnh vực quản trị điện tử trong thời gian tới chắc chắn sẽ rất thú vị.

Tại buổi công bố báo cáo, ông Nguyễn Hữu Dũng, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nhấn mạnh: “Việc nghiên cứu phân tích sự đánh giá hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh của người dân là một kênh thông tin quan trọng không chỉ phản ánh tâm tư, nguyện vọng của nhân dân ở cơ sở mà còn là chỉ báo về hoạt động quản trị và hành chính công cấp tỉnh giúp cho các nhà hoạch định chính sách kịp thời điều chỉnh, hoàn thiện các chính sách và phương pháp hoạt động cho phù hợp với yêu cầu thực tiễn”.

Trong những năm tới, PAPI sẽ tiếp tục nghiên cứu các vấn đề quan trọng Việt Nam cần giải quyết để nâng cao khả năng đáp ứng nhu cầu và trách nhiệm giải trình đối với người dân cũng như đạt được.

Tuy vẫn còn rất nhiều vấn đề người dân chưa hài lòng được thể hiện trong PAPI 2019 nhưng qua chỉ số này cũng đã cho thấy những kết quả tích cực khi mà các cấp chính quyền nỗ lực cải cách.